رانندگی کردن در هر جایی نیازمند مهارت و تواناییهای خاصی است. برای عبور از گردنههای سخت کوهستانی، عبور از جادههای یخزده زمستانی، مهارت کنترل در ترافیکهای شلوغ خیابانی، همه و همه نیازمند مهارت و در مواری استفاده صحیح از امکانات و وسایل جانبی است. برای نمونه راننده به هر اندازه که دارای توانایی باشد، اگر وسیلهی نقلیه او از ترمزی قوی و سالم برخوردار نباشد با خطرات جبران ناپذیری مواجه خواهد شد. در روزهای سخت زمستانی و برفی نیز حتی اگر آن وسیله نقلیه دارای ترمزی قوی و کارآمد باشد، با این حال کنترل ماشین بدون کمک گرفتن از زنجیر چرخ و تایرهای یخشکن ممکن نخواهد بود.
عبور از جاده دنیا با وسایل جانبی
اگر کسی با ساده اندیشی و ساده انگاری این چنین پندارد، که میتوان بدون همراه داشتن وسایل و مهارتهای لازم به سلامتی از جادهی زندگی عبور کرد و به سرای باقی ملحق شد، در توهم و تصوری غلط سیر میکند؛ چرا که در بزنگاه زندگی و در عبور از گردنههای سخت کوهستان زندگی و در سرمای یخبندان حیات مادی عنان کنترل خود و زندگیشان را از دست خواهد داد.
پنج نکته ضروری برای عبور از جاده زندگی
1-بستن زنجیر تقوا به ماشین زندگی: از جمله مهمترین وسایل ضروری برای عبور از گذر گاه حیات دنیوی، به همراه داشتن زنجیر تقوا و پارسایی است. در معرفی تقوا لغت شناسان آن را این چنین معرفی کردهاند: تقوا، از مصدر وقایه و ریشه «و ق ی»، در لغت به معنای «حفظ کردن و نگاه داشتن از بدی و گزند» است. کسانی که بدون داشتن این زنجیر قصد دارند با سرعتی تند از دنیا عبور کنند، باید منتظر اتفاقات خطرناکی برای خود و زندگی مادی و معنوی شان باشند؛ چرا که افراد در این دنیا با فراز و نشیبهایی از جنس شهوات و خواهشهای شیطانی مواجه هستند، به همین جهت نبود مهارت تقوا در کنترل زندگی میتواند موجب انحراف آنها و وقوع تصادفات خطرناک برای ایشان شود. در اهمیت عنصر تقوا خدای متعال در قرآن کریم میفرماید: «وَ یُنَجِّی اللَّهُ الَّذینَ اتَّقَوْا بِمَفازَتِهِمْ لا یَمَسُّهُمُ السُّوءُ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ [زمر/ 61] و خداى کسانى را که پرهیزگارى کردند با رستگارى و کامیابیشان برهاند، که نه بدى بدیشان رسد و نه اندوهگین شوند.»
2-حرکت با سرعت مطمئنه(احتیاط و پرهیز از شبهه): از جمله مهارتهای مهم و ضروری برای عبور از دنیا، بهرهمندی از عنصر احتیاط است. توقف، عبور نکردن و وارد نشدن در مواقف شبههناکی که احتمال خطر در آن داده میشود، یکی از لوازم سفر بدون خطر در بزرگ راه زندگی است. بیاحتیاطی و بیمبالاتی در این خصوص میتواند لطمات جبران ناپذیری برای افراد به دنبال داشته باشد. در اهمیت احتیاط در زندگی در منابع روایی این چنین نقل شده است: « عَنْ أَبِی سَعِیدٍ الزُّهْرِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: الْوُقُوفُ عِنْدَ الشُّبْهَةِ خَیْرٌ مِنَ الِاقْتِحَامِ فِی الْهَلَکَة، ابی سعید زهری از امام باقر(علیهالسلام) این چنین نقل میکند: از امر مشتبه باز ایستادن بهتر است از به هلاکت افتادن.»
3-توجه به راهنمایی های پلیس راه: یکی دیگر از نکات اساسی که همه افراد در رانندگیهای خود باید به آن توجه داشته باشند، اطاعتپذیری و توجه به راهنماییهای پلیس راه است. در جاده زندگی نیز اطاعت پذیری از رهبران و امامان هدایتگر از اهمیت و جایگاه ممتازی برخوردار است. در منابع متعدد اسلامی همه افراد به اطاعت از خدای متعال و انبیاء و امامان معصوم(علیه السلام) سفارش و امر شدهاند، که بیتوجهی به این اوامر چیزی جز گمراهی و سقوط در پرتگاه تباهی و گمراهی را به دنبال نخواهد داشت؛ کما اینکه در روز قیامت بسیاری به خاطر فقدان این عنصر این چنین فریاد میزنند: «وَ یَوْمَ یَعَضُّ الظَّالِمُ عَلى یَدَیْهِ یَقُولُ یا لَیْتَنِی اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبیلاً [فرقان/ 27] و روزى که [آن کافر] ستمکار دو دست خویش به دندان گزد [و] گوید: اى کاش با پیامبر راهى فرا مىگرفتم.»
4-توجه به دوربینهای مدار بستهی زندگی: معمولاً همهی افراد و رانندهها به دوربینهای مدار بسته موجود در جادهها و سطح شهر حساس هستند و تمام تلاش خود را می کنند تا در اشراف آن تجهیزات به هیچ وجه رفتارهای پرخطر و غیر موجهی از خود نشان ندهند. خدای متعال نیز در قرآن کریم انسان را متوجه ثبت و ضبط شدن اعمالش در دنیا کرده و به او متذکر شده است که اعمال وی در برابر دیدگان خدای متعال قرار دارند. « أَ لَمْ یَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ یَرى [علق/ 14] آیا او ندانست که خداوند (همه اعمالش را) مىبیند؟!.» به واقع اگر انسان به این درجه از ایمان و باور قلبی می رسید، که خدای قدرتمند و توانایی شاهد و ناظر اعمال زشت و قبیح اوست، شاید هیچ گاه به خود جرأت ارتکاب آن رفتارها را نمیداد.
5-عدم توجه به زیبایی های کنار جاده: از جمله عوامل خطرناک و حادثهساز در رانندگی، بیتوجهی به اصل مسیر و جاده و نظارهگر و مشغول شدن به حاشیه و زیباییهای خیره کنندهی اطراف جاده است. در زندگی دنیایی نیز انسان زیباییهای مختلفی را در زندگی خود و دیگران مشاهده میکند، زیباییهایی از جنس تمتعات شهوانی، مال و موقعیتهای به ظاهر زیبای مادی که همه و همه میتوانند به نوعی انسان را از حرکت صحیح و رو به جلو باز دارند و حتی در مواردی موجب سقوط انسان از جایگاه والای انسانی شوند. لذا برای گذر از چنین خطرات و زیباییهایی خدای متعال میفرماید: « وَ لا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ إِلى ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَیاةِ الدُّنْیا لِنَفْتِنَهُمْ فیهِ وَ رِزْقُ رَبِّکَ خَیْرٌ وَ أَبْقى؛[طه/131] و هرگز چشمان خود را به نعمتهاى مادّى، که به گروههایى از آنان دادهایم، میفکن! اینها شکوفه هاى زندگى دنیاست تا آنان را در آن بیازماییم و روزى پروردگارت بهتر و پایدارتر است!.»
سخن آخر: برای عبور خوب و زیبا از جادهی زندگی، انسان به تقویت مهارت های درونی خود نیاز دارد، مهارتهایی از جنس تقوا، پارسایی، خداباوری، احتیاط و پرهیز از مناطق شبهه انگیز.