کمتر کسی هست که در این دنیا به دنبال زندگی موفق و خوشایند نباشد. برای ما که مسلمانیم و پیرو اهل بیت (علیهم السلام)، باید معیارهای زندگی خوب را مطابق با نظر آن بزرگواران، برای خود ترسیم کنیم. امام رضا (علیه السلام) که در آستانه تولدش هستیم؛ یکی از معیارهای زندگی خوش را وسعت منزل و زیادی دوستان معرفی می کند: «از امام رضا (علیه السلام) پرسیدند: راحتی و خوشی دنیا در چیست؟ فرمود: وسعت منزل و زیادی دوستان (دوستان خوب و ایمانی)»
در این مقاله به بررسی این حدیث، می پردازیم.
معیارهای زندگی خوش
1ــ وسعت منزل
یکی از معیارهای زندگی خوش که در کلام امام رضا (علیه السلام) به آن اشاره شده؛ داشتن منزل وسیع و فراخ است. اسلام با زندگی خوش و مرفه مخالفتی ندارد، ولی گوشزد می کند که اموال (خانه و غیره) و اموال شما باعث فتنه و آزمایش شما هستند.
در آیه از قرآن کریم خدای متعال می فرماید: «[سبأ/37]اموال و اولادتان چیزى نیست که شما را به ما نزدیک سازد. مگر آنان که ایمان آورده اند و کارهاى شایسته انجام داده اند».
گاهاً بر بالای درب ورودی بعضی از خانه ها عبارت «هذا من فضل ربی» را مشاهده کرده ایم، این عبارت قسمتی از آیه قرآن است که در دنباله ی آن، مسئولیت سنگینی را متوجه انسان می کند. « [نمل/40] چون سلیمان سریر را نزد خود مشاهده کرد گفت: این توانایى از فضل خداى من است تا مرا بیازماید که (نعمتش را) شکر مى گویم یا کفران مى کنم»
بهتر است برای بهتر جا افتادن بحث، به یک حدیثی از امیر بیان علی (علیه السلام) تمسک جوییم. آن حضرت وقتی برای عیادت یکی از اصحابش ــ علاء بن زیاد حارثی ــ رفته بودند، از آنجا که منزل علاء را وسیع دیدند؛ گفت: آگاه باش که در آخرت به چنین سرای وسیعی نیاز بیشتری داری. سپس حضرت اضافه فرمود: «بله می توانی بوسیله ی آن به ثواب آخرت برسی (دنیا مزرعه آخرت است)، بدینگونه که در آن از مهمانان پذیرایی کنی و صله ی رحم در آن بجا آوری وحقوق الهی را ـ در این خانه ــ برپا داری، پس در چنین حالی به ثواب آخرت رسیده ای».
2ــ زیادی دوستان
وجود دوستان همراه و همدل، در زندگی دنیا یکی از اسباب خوش و خرم بودن زندگی انسان است. خیلی از انسانها را می بینیم که به ظاهر با هم خیلی صمیمی و همدل و همرأی هستند، ولی از نظر عقلاء دوستی آنان کیفیت لازم را ندارد و فقط خوشگذرانی صرف است. اسلام هم که دین عقلانی است، اینچنین دوستیهایی را قبول ندارد.
در روایتی، پیامبر اسلام می فرماید:حواریون از حضرت عیسی علیه السلام پرسیدند: «مَن نُجالِسُ»؛ با چه کسی نشست و برخاست کنیم؟! حضرت سه ویژگی فرمود: «کسی که دیدنش شما را به یاد خدا آورد، سخن او در علم و دانش شما بیفزاید و عمل و کردارش شما را خواهان آخرت و سرای دیگر گرداند»
متاسفانه گاهی در جامعه توسط افرادی مغرض، اینچنین القاء می شود (مثلا در مثال ما) که یا باید برای خوش بودن در زمینه دوست یابی، سخت گیری نکرد، و یا اگر انسان بخواهد مطابق نظر دین، دوست انتخاب کند، باید از خوشی و سر زندگی دل بکند و ...، در حالی که می شود هم دوستان مورد نظر دین اسلام داشت و هم شاد و خرم بود.
شاید این آیه که در ادامه می آید؛ زبان حال کسانی باشد که در این دنیا نگرش فوق را به زندگی داشته و دوستان ناباب، ولی شاد داشته اند: « [فرقان/28 و29 ] ای وای بر من، کاش فلان (شخص گمراه) را دوست انتخاب نکرده بودم! او مرا از یادآوری (حق) گمراه ساخت بعد از آنکه (یاد حق) به سراغ من آمده بود».
سخن آخر
امام رضا (علیه السلام) خوشی زندگی دنیا را در داشتن منزلی وسیع و داشتن دوستانی همدل و همرأی می داند. خانه ی وسیعی که انسان مسلمان دارد، و همچنین دوستان او، نباید انسان را از یاد خدا بازدارند.
