انسان برای بدست آوردن کمالات مادّی و معنوی خود و همچنین رفع گرفتاری و شداید که در زندگی با او رو به رو می شود نیازمند به نیروی قوی تر و والاتر است. یکی از نیروهای قوی دعا است.
در حقیقت سنت الهى بر آن تعلق گرفته که برخى از امور را از طریق دعا و درخواست به انسان عنایت فرماید و این تبعیض نیست؛ زیرا سنتى کلى وداراى قوانین عام و مشتمل بر حکمت است. لیکن این به معناى آن نیست که هر بنده اى هر چه و به هر شکل و در هر شرایطى درخواست کند تماما مطابق خواست او اجابت شود. زیرا اجابت دعا نیز امرى قانونمند و ملایم با دیگر سنتهاى جارى الهى در نظام تکوین و مشروط به شرایطى است.
ایشان از وجود نازنین امام زمان یک دعایی را شنیده و نقل میکند که حضرت به من فرمودند؛ هر وقت به بن بست رسیدی این دعا را بخوان:
«یا مَن إذا تضایقتِ الأمورُ فَتحَ لها باباً لم تَذهَب الیه الأوهامُ صَلِّ على محمد و آل محمد و افتح لأموریَ المتضایقةِ باباً لم یَذهَب الیه وَهمٌ یا ارحم الراحمین».
عوامل مؤثر در سرنوشت انسان
از نظر جهان بینى مادی، عوامل مؤثر در سرنوشت انسان، منحصراً مادى است. اما از نظر جهان بینى الهی، علل و عوامل دیگرى که عوامل روحى و معنوى نامیده مى شوند نیز، هم چون عوامل مادى در سرنوشت انسان مؤثرند. استاد مطهرى مى گوید: «از نظر جهان بینى الهی، جهان هم شنواست و هم بینا، ندا و فریاد جاندارها را مى شنود و به آن ها پاسخ مى دهد. به همین جهت دعا یکى از علل این جهان است که در سرنوشت انسان مؤثر است. جلو جریان هایى را مى گیرد و یا جریان هایى به وجود مى آورد.
باز شدن پیچ و مهره ی گرفتاری ها
گرفتاری ها مثل پیچ و مهره دست خداوند است، دنبال ابزاری باید بود که خدا به واسطه آن سریع پیچ و مهره را ببندد. یکی از این ابزارهای مهم دعا و ارتباط داشتن با خداوند است. ارتباط پیوسته و مستمر با خدا که همان دعا می تواند باشد، ابتلائات را رفع می کند و حداقل ظرف انسان را صیقل می دهد.
انسانی که اهل دعا و ارتباط با خداوند است، دیگر خطوات شیطانی بر او اثر نمیگذارد، همچنین انسان با خدا در همه امور بر خداوند توکل کرده و اهل جزع و فزع نیست.
دعا، وحشت و اضطراب را دور می کند
برطرف شدن وحشت از انسان یکی از آثار دعا کردن است، انسان مضطر باید دعا کند تا به واسطه دعا هر گونه ترس و وحشتی از او دور شود چرا که انسانی که اهل دعا است، خداوند را بزرگتر از هر چیزی میبیند.
دفع قضای حتمی خداوند
از دیگر آثار دعا کردن دفع قضای حتمی است. در برخی موارد، خداوند متعال آن عمل خاص را بر اراده و خواستن ما منوط کرده است، یعنی در نفس گفتن و خواستن از خداوند متعال تاثیر وجود دارد، ولو این که خدا خواسته ما را میداند. امام صادق (علیه السلام) در این باره فرمودند: «دعا کردن، قضای الهی را بر می گرداند، اگر چه از آسمان نازل شده باشد و بسیار محکم شده باشد.» (1) پس دعا برای تغییر دادن قضای الهی موثر است.
حضرت در جایی دیگر مى فرماید: «دعا قضاء الهى را بر می گرداند و تغییر می دهد، اگر چه قضاء الهى محکم شده باشد. از این رو زیاد دعا کن که آن کلید هر رحمت و بر آوردن هر حاجت است».(2) «خدا را بخوان و دعا کن و مگو کار گذشته است».(3)
از امام کاظم (علیه السلام) نقل شده که فرمود: «بر شما باد به دعا کردن زیرا دعا و درخواست از خدا بلائى را که از مرحله قدر و قضا گذشته و جز امضاء آن نمانده (یعنى تمامى اسباب آن فراهم شده ولى هنور در خارج وجود پیدا نکرده) بر مى گرداند».(4)
رفع گرفتاری و مشکلات
امام کاظم (علیه السلام) فرمود: بلا و گرفتارى بر مؤمنى وارد نمى شود مگر آنکه خداوند جلّ و على بر او الهام مى فرستد که به درگاه بارى تعالى دعا نماید؛ و آن بلا سریع برطرف خواهد شد. و چنانچه از دعا خوددارى نماید، آن بلا و گرفتارى طولانى گردد. پس هرگاه فتنه و بلائى بر شما وارد شود، به درگاه خداوند مهربان دعا و زارى نمائید. (5)
دعای رفع گرفتاری به نقل از آقا امام زمان (علیه السلام)
حضرت حجت (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، دعایی را به مرحوم آیت الله سید مرتضی کشمیری یاد دادند تا در ایام گرفتاریهای زندگی خوانده شود.
ایشان از وجود نازنین امام زمان یک دعایی را شنیده و نقل میکند که حضرت به من فرمودند؛ هر وقت به بن بست رسیدی این دعا را بخوان:
امام کاظم (علیه السلام) فرمود: بلا و گرفتارى بر مؤمنى وارد نمى شود مگر آنکه خداوند جلّ و على بر او الهام مى فرستد که به درگاه بارى تعالى دعا نماید؛ و آن بلا سریع بر طرف خواهد شد. و چنانچه از دعا خوددارى نماید، آن بلا و گرفتارى طولانى گردد. پس هرگاه فتنه و بلائى بر شما وارد شود، به درگاه خداوند مهربان دعا و زارى نمائید.
«یا مَن إذا تضایقتِ الأمورُ فَتحَ لها باباً لم تَذهَب الیه الأوهامُ صَلِّ على محمد و آل محمد و افتح لأموریَ المتضایقةِ باباً لم یَذهَب الیه وَهمٌ یا ارحم الراحمین».
در این دعا بر خداوند عرضه میداریم: « ای خدایی که وقتی حلقههای بلا به هم گره می خورد و انسان را در فشار قرار میدهد؛ در این زمان دری را به روی بندگان باز میکند که فکر و وهم بشر هم به آن جا نمی رسید. خدایا صلوات خود را بر محمد و آل محمد نازل فرما و مرا که در بن بست گیر کرده ام، تو خودت راهی برایم باز کن که به عقل من نمی رسد» (6)
پی نوشت:
1- الکافی، ج2، ص469
2- اصول کافی، ج 4، ص 216
3- اصول کافی، ج 4، ص 213
4- ترجمه المیزان، ج 2، ص 55
5- الکافی: ج ۲، ص ۴۷۱، ح ۲، وسائل الشّیعه: ج ۷، ص ۴۴، ح 8674
6- به نقل از آیت الله صدیقی