در دنیایی که زندگی می‌کنیم، در محاصره انواعی از عوامل معنوی محاصره شده‌ایم. محاصره‌ای که می‌تواند از نوع الهی باشد؛ و محاصره‌ای از نوع شیطانی. همواره خدایی است و شیطانی، حقی و باطلی، هدایتی و ضلالتی، رشدی و گمراهی، دنیایی و آخرتی، خوبی و بدی.
انسان هایی که مخلَص درگاه الهی نشده باشند، چه بسا ممکن است در بخشی از زندگی خود، اختیار افکار و خیالاتشان را از دست بدهند. از خدا که غافل می‌شویم، شیطان با بهانه‌ها و رنگ و لعاب گوناگونش به سراغمان می‌آید. حتی زمانی که پای درس و مشقمان نشسته‌ایم.
اولین و بلکه مهمترین سلاح ما در برابر شیطان و وسوسه‌های او ذکر است. هر چه اهل ذکر باشیم و تلاش کنیم از یاد خدا غافل نشویم، به همان اندازه از وسوسه‌های او در امان خواهیم ماند. ذکر می‌تواند زبانی، قلبی و جوارجی باشد.
در کتاب «یک عمر مسلمانی»به قلم سید محمد سادات اخوی که برداشت و تدوینی نو از کتاب «مِعراجُ السَّعاده»، نوشته مرحوم «احمد نراقی» است آمده است:
اگر می‌خواهی به معنای درستش ذکر خدا را بگویی؛ بدان که باید چهار مرحله را بگذرانی:
اول همان واژه‌هایند که بر زبانت جاری می‌شوند: یا الله!… یا رحمان!… یا…!
دوم مرحله‌ای است که ذکر را بیش از یک بار می‌گویی و متوجه می‌شوی بخشی از ذکر را با درک بهتر می‌گویی و این بخش، همان است که ذکر، دارد تلاش می‌کند به قلبت وارد شود.
سوم، در این بخش، قلب را عادت می‌دهی به ذکر و دیگر با یاد خدا آشناست و آشنایی‌اش پیوسته است.
مرحله آخر، جالب است. تا اینجا، «تو» بودی که به قلبت الهام می‌کردی ذکر بگوید… از اینجا به بعد، قلب تو (بیدار باشی یا خواب)، کار خود را می‌داند و ذکر را می‌گوید. در این مرحله، بی آنکه تصمیم بگیری، یاد خدا از تو جدا نخواهد شد.”از آنجا که شیطان از سجده، خاطره بدی دارد، بنابرین به عبادتی که سجده داشته باشد حساس است و بیش از هر جا، هنگام نماز سراغ انسان می‌آید. از این رو به هر میزان که تلاش کنیم نمازمان را با توجه و خلوص، اقامه کنیم، نه تنها در نماز بلکه در روزمره های خود نیز از تیرهای شیطان در امان خواهیم ماند.
پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید:
آیا شما را از چیزى خبر ندهم که اگر به آن عمل کنید، شیطان از شما دور شود، چندان که مشرق از مغرب دور است؟ عرض کردند: چرا. فرمود: روزه روى شیطان را سیاه مى‌کند، صدقه پشت او را مى‌شکند، دوست داشتن براى خدا و همیارى در کار نیک، ریشه او را مى‌کند و استغفار شاهرگش را مى‌زند.
