نماز شب که یکی از عبادات خالص اولیای خدا و از برنامه‌های سازنده اسلامی به شمار می‌رود انسان را به وادی معنویات نزدیکتر می‌کند. نماز شب درس خودسازی و خلوت کردن با خالق خود را که از نیازهای طبیعی انسان است به انسان می‌آموزد، نماز شب تاثیر بسزایی در سه عالم دارد هم در دنیا و هم در برزخ و هم در قیامت.
پیامبر اکرم (ص) درباره فضیلت خواندن نماز شب می‌فرماید: «صلاة الّلیلِ سلاحٌ علی ا لأعداءِ» نماز شب سلاحی در برابر دشمنان است. «بحار الانوار، ج87، ص161»
همچنین می‌فرماید: «إِنَّ العَبدَ إِذا تَخَلّی بسیّدِهِ فی جُوفِ الّلیلِ المُظلِمِ و ناجاهُ أَثْبَتَ اللهُ النُّورَ فی قلبِهِ ...» هرگاه بنده در دل شب تار با سَرور (خدای) خود خلوت کند و با او به راز و نیاز بپردازد، خداوند نوری در دلش قرار می دهد ... سپس به فرشتگانش می‌گوید: ای فرشتگانم! به بنده ام بنگرید که در دل شب تار که هرزه گران به لهو سرگرمند و غافلان خفته اند، با من خلوت کرده است، گواه باشید که من او را آمرزیدم.«أَمالی صدوق، ص 230»
ما من عبدٍ یُحدِّث نَفْسَهُ بقیام ساعةٍ من اللّیل فینامُ عنْها إلا کانَ نُومُهُ صَدَقَةً تَصَدَّقَ اللهُ بُها علیه ...،
هیچ بنده ای نیست که قصد کند پاسی از شب را برای نماز برخیزد اما خوابش برد، جز این که خوابش صدقه ای باشد که خداوند آن را از طرف او دهد و ثواب نیتی که کرده است، برایش منظور گردد.«میزان الحکمه، ج2، ص1655»
آثار و برکات خواندن نماز شب
امام صادق (علیه السلام) می‌فرماید: «شرف المؤمِنِ صلاتُهُ بالّلیل» شرافت مؤمن در نماز شب اوست. «الکافی، ج3، ص 488»
«إن اللهَ عزّوجّل یقول:المال و البنون زینة الحیوة الدّنیا إِنّ الثمانی رَکَعاتُ یُصَلّیها العبدُ آخِرَاللّیل زینةُ الآخرةِ» خداوند متعال می‌فرماید: دارائی و فرزندان، زیور زندگی این جهانند، هشت رکعتی که بنده در آخر شب می‌خواند، زیور آخرت است. «بحار الانوار، ج83، ص126»
«کذب من زَعَمَ أَنَّهُ یُصلّی صلاةَ الّلیلِ و هو یَجُوعُ، إِنّ صلاةَ اللیلِ تُضْمِنُ رزقَ النَّهارِ» دروغ گفته است کسی که گمان کند نماز شب می‌خواند و گرسنگی می کشد، زیرا نماز شب روزی در روز را ضمانت می کند. «وسائل الشیعه، ج3، ص271»
«صلاةُ اللّیلِ تَقضی الدّینَ» نماز شب سبب اداء شدن قرض و دین می شود. «ثواب الأعمال، ص 42»
امام رضا(ع) درباره فضیلت نماز شب می‌فرماید: «صلاةُ الّلیلِ تزیدُ فی الرّزقِ» نماز شب بر روزی انسان می‌افزاید. «وسائل الشیعه، ج 5، ص 272»
امام باقر (علیه السلام) می‌فرماید: «إِنَّ اللهَ یُحبُّ ... المساهِرَ بالصّلاة» خداوند دوست میدارد کسی را که با نماز خواندن، شب زنده داری کند. «بحار الانوار، ج76، ص60»
امام صادق (ع) می‌فرماید: إِنی لأمقُتُ الرّجُلَ قَدْ قَرَأَ القرآن ثُمَّ یسیقِظُ من اللّیل فلا یقوم ...
من دشمن می دارم مردی را که قرآن را خوانده است و نیمه های شب از خواب بیدار می شود، اما برای اقامه نماز شب بر نمی خیزد تا آن که صبح می شود و برای نماز صبحش می شتابد. «نورالثقلین، ج4، ص279»
امام صادق(ع) همچنین می‌فرماید:
ما من عَمَلٍ حَسَنٍ یَعْمَلُهُ العَبْدُ إِلّا ولَهُ ثوابٌ فی القرآنِ إلا صلاةَ اللّیل؛ فَإِنَّ الله لم یُبَیّن ثوابها لِعظَمِ خَطَرِها عِنْدَهُ ... :هر کار نیکی که بنده انجام می دهد، در قرآن برایش ثوابی ذکر شده است مگر نماز شب که از بس نزد خدا پراهمیّت است ثواب آن را معلوم نکرده است ... «بحار الانوار، ج8، ص126»
حضرت محمد (ص) می‌فرماید: إِنَّ البیوتَ اللّتی یُصَلّی فیها باللیل بتلاوة القرآن لَتُضیءُ لِأَهلِ السَّماء کما تُضِیءُ نُجُومُ اهل السَّماء لِأَهلِ الأَرض.
خانه هایی که شبها در میان آنها نماز شب گزارده می شود و نیز قرآن تلاوت می شود برای ساکنان آسمان می درخشند چنانچه ستارگان آسمان برای ساکنان زمین می درخشند. «أعلام الدّین، ص 262»
پیامبر اکرم در حدیث دیگری می فرماید : علیکم بقیامِ الَّلیل ... یُعَزُّ بِهِ الذَّلیلُ.
به نماز شب إهتمام کنید که فرد ذلیل به کمک آن عزیز می گردد.«کتاب التَّهَجُّد، ص 185»
امام رضا (ع) : «صلاةُ الّلیل ... بهاءُ الوَجْه» نماز شب چهره را شاداب می کند. «بحار الانوار، ج87، ص162»
رسول خدا در احادیث دیگری نیز می‌فرماید:
قیام الّلیل قُوَّةٌ فی الجوارح.
نماز شب اعضای بدن را نیرومند می سازد.«کتاب التَّهجد، ص 184»
علیکم بصلاةِ الّلیل فَإِنَّها سنه نبیکم و دأب الصالحینَ قبلِکم و مُطْرَدةُ الدّاءِ عن أجَسَادکمِ.
نماز شب بخوانید که همانا آن سنت پیامبرتان و شیوه صالحین از قبل شما و موجب دفع بیماری از بدن هایتان می باشد.«بحارالانوار، ج87، ص149»
قیامُ الّلیلِ ... نورٌ فی القلبِ.
نماز شب باعث نورانیّت دل است.«کتاب التهجُّد، ص184»
ما أعلم شیئاً یَتَقَّرَبُ بِهِ المُتَقَّربونَ إِلی اللهِ عَزَّوجَّل أَفْضَلُ مِنْ قیامِ العبد فی جوفِ اللّیلِ.
در تقرّب عبد به خداوند متعال هیچ امری را با فضیلت تر از (نماز شب) و راز و نیاز در دل شب نمی شناسم.«کتاب التَّهجد، ص298»
صلاة الّلیل ... قبولٌ لِلأعمال.
نماز شب باعث قبولی عبادات و اعمال است.«بحار الانوار، ج87، ص161»
علیکُمْ بقیام الّلیل فَإِنَّهُ ... تکفیرُ السَّیئاتِ.
بر شما باد به قیام در شب، چرا که موجب پوشاندن و بخشش گناهان است.«بحارالانوار، ج87، ص123»
ثلاث فرحاتٍ للِمؤمِنِ فی الدُّنیا ... و التَّهَجُّدُ منْ آخِرِ اللّیلِِ،
در دنیا سه امر سبب شادابی و نشاط مؤمن است ... یکی از آنها خواندن نماز شب در پایان شب است.«بحار الانوار، ج93، ص248»
ثلاثٌ کَفّاراتٌ منها التَّهَجُّد بالّلیلِ و النّاسُ نیامٌ.
سه امر سبب کفاره گناهان است، یکی از آنها تهجّد و عبادت در شب است در حالی است که سایر مردم درخوابند.«وسائل الشیعه، ج3، ص273»
إِنّ قیامَ اللّیل ... منْهاةٌ عَنِ الإِثْمِ.
نماز شب عامل بازدارنده از گناه است«بحارالانوار،ج87، ص123»
امام صادق علیه السلام می‌فرماید: «صلوه الیل تطیب الریح» نماز شب انسان را خوشبو می کند.
امام صادق علیه السلام فرمودند: «نماز شب روزی را جلب می کند.»
از دیگر آثار نماز شب گشایش درهای آسمان است.حضرت هادی علیه السلام می فرمود: «گاه هست که بنده برای نماز شب برخیزد و خواب بر وی غلبه کند چندان که او را به راست و چپ کشاند و گاهی چانه اش به سینه اش رسد، حق تعالی امر فرماید که درهای آسمان را بگشایند و فرشتگان را ندا دهند که نظر کنید که این بنده من در راه نزدیکی به من چه سختی ها می کشد در چیزی که بر وی واجب نساخته ام به امید سه چیز: یا گناهش را بیامرزم یا توبه روزیش گردانم و یا رزق و روزی او را زیاد کنم. ای فرشتگان شما را گواه می گیرم که من همه را بدو عطا کردم»
از دیگر آثار نماز شب استجابت دعا است، امام صادق علیه السلام می‌فرماید: «کسی که در قنوت نمازوتر, چهل مومن و سپس برای خود دعا کند خداوند دعاهای وی را مستجاب می‌گرداند.»
رسول خدا صلی الله علیه وآله و سلم می‌فرماید: «من کثرت صلاته بالیل حسن وجهه بالنهار» هر که بیشتر نماز شب بخواند هنگام روز زیبا و نورانی است.
حضرت عیسی می‌فرماید: «طوبی للذین یتهجدون من الیل. اولئک الذین یرثون النور الدائم من اجل انهم قاموا فی ظلمه الیل» خوشا به حال کسانی که شب را بیدار می مانند. اینانند که نور دائم را از آن رو که در تاریکی شب به پا خاسته اند به ارث می برند.
یکی دیگر از آثار نماز شب ریزش گناهان است. نماز حسنه ای است که در دل های مومنین وارد شده و آثار معصیت و تیرگی هایی که دلهایشان از ناحیه سیئات کسب کرده از بین می برد.
در قرآن کریم آمده است: «و اقم الصلوة طرفی النهار و زلفا من الیل ان الحسنات یذهبن السیئات ذلک ذکری للذکرین» نماز بگزار در آغاز و انجام روز و ساعاتی از شب، زیرا نیکی ها بدیها را از میان می برند این تذکری است برای انها که اهل تذکرند.
