همسرم می گوید چون کار منزل (مثل درست کردن غذا، شستن ظروف، جاروب کردن و...) از لحاظ اسلام وظیفه زن نیست لذا من کار نمى‌کنم و در مورد تمکین هم تا مهریه نگیرم تمکین نمی کنم.
لطفا حکم شرعی را بیان نمایید.
زوجین هردو مقلد آیت الله خامنه ای هستند.
نام مرجع تقلید:
مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (حفظه الله تعالی)
پاسخ:
با عرض سلام و ادب؛
بطور کلی بر زوجه فقط اطاعت از شوهر در خروج از منزل و امور مربوط به زناشویی و آنچه ملحق به آن است (مثل اجازه برای روزه مستجبی یا قضای روزه های موسّع یا روزه نذر و...) واجب است و انجام کارهای خانه واجب نیست مگر آنکه مرد در ضمن عقد لازم چنین شرطی را کرده باشد و زن بدون اکراه و با التفات از موضوع، قبول نموده باشد.
و اما در مورد تمکین: به طور کلی زن بعد از عقد و قبل از اولین تمکین میتواند تمکین نکند (البته تمکین خاص مراد است) تا مهریه خود را وصول نماید ولی بعد از تحقق تمکین ولو یک مرتبه حق امتناع ندارد. ولو مهریه خود را نگرفته باشد یا مرد امتناع از دادن میکند. و اگر زن بدون عذر شرعی تمکین نکند و امتناع بورزد، گنه کار بوده و ناشزه محسوب می شود مرد در پرداخت نفقه به او وظیفه ای ندارد. [1]
در هر صورت در چنین مواردی برای زندگی با هم تفاهم داشته و کمک یکدیگر باشید و سعی کنید مثل بقیه مردم زندگی کنید. زندگی میدان جنگ نیست که برای هم رجز خوانده و شرط و شروط بگذارید.
خواهرم!
هرچه بیشتر به همسر خدمت کنید، پیش خدا مقرب ترید.
ولو اخلاق همسرتان مناسب نباشد، ولی شما بر بداخلاقی اش صبر جمیل نمایید که در روایتی منقول است که هرکه بر بداخلاقی شوهر صبر نماید، در قیامت با جناب خانم آسیه محشور می شود. لذا ارزش صبر در این دنیای موقت و فانی و پست وجود دارد.
در روایتی ار وجود نازنین آقا رسول الله (صلی الله علیه وآله وسلم) منقول است که فرمودند:
«جهاد المرأة حسن التبعّل»
یعنی جهاد بانوان، خوب شوهر داری کردن آنان است.
ولو به حکم اولیه، کار منزل وظیفه شما نیست، ولی برای رضای خداوند ایثار کرده و از این فضیلت عظما غافل نشوید.
در روایتی از وجود نازنین آقا أبی عبداللَّه جعفر بن محمد الصادق (علیه السلام)، منقول است که آقا رسول الله (صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند:
... فَقَالَ (صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه):
مَا مِنِ امْرَأَةٍ رَفَعَتْ مِنْ بَیْتِ زَوْجِهَا شَیْئاً مِنْ مَوْضِعٍ إِلَى مَوْضِعٍ تُرِیدُ بِهِ صَلَاحاً إِلَّا نَظَرَ اللَّهُ إِلَیْهَا، وَ مَنْ نَظَرَ اللَّهُ إِلَیْهِ لَمْ یُعَذِّبْهُ. [2]
ترجمه: زنی نیست که در خانه شوهرش برای رضای خدا و برای اصلاح خانواده، وسیله وشیئی را در جایگاهش قرار دهد مگر اینکه خداوند متعال نظر لطف به او می نماید. و خداوند به هرکس نظر لطف کند، عذاب نمیشود.
لذا میشود با کار در خانه، عذاب اخروی را ازخود دور نماییم.
وسوسه های شیطان را گوش ندهید و با احترام به شوهر، دل فاطمه زهرا (سلام الله علیها) را شاد نماییم.
واما شما برادرم!
از همسرتان توقعات بیجا نداشته باشید و بر بداخلاقی اش صبر نمایید که طبق نقل هرکس بر بداخلاقی زنش صبر نماید، با ایوب پیامبر محشور میشود. غرور و کبر را رها کنیم و نگذاریم شیاطین بر ما مسلط شوند. خود شما کار خانه را انجام دهید که در روایتی از آقا رسول الله (صلی الله علیه وآله وسلم) منقول است که فرمودند:
عَنْ عَلِیٍّ (علیه السلام) قَالَ: دَخَلَ عَلَیْنَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه وآله وسلم) وَ فَاطِمَةُ جَالِسَةٌ عِنْدَ الْقِدْرِ وَ أَنَا أُنَقِّی الْعَدَسَ قَالَ یَا أَبَا الْحَسَنِ قُلْتُ لَبَّیْکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ اسْمَعْ مِنِّی وَ مَا أَقُولُ إِلَّا مِنْ أَمْرِ رَبِّی مَا مِنْ رَجُلٍ یُعِینُ امْرَأَتَهُ فِی بَیْتِهَا إِلَّا کَانَ لَهُ بِکُلِّ شَعْرَةٍ عَلَى بَدَنِهِ عِبَادَةُ سَنَةٍ صِیَامٍ نَهَارُهَا وَ قِیَامٍ لَیْلُهَا وَ أَعْطَاهُ اللَّهُ مِنَ الثَّوَابِ مِثْلَ مَا أَعْطَاهُ الصَّابِرِینَ- دَاوُدَ النَّبِیِّ وَ یَعْقُوبَ وَ عِیسَى (علی نبیّنا و آله وعلیهم السلام) یَا عَلِیُّ مَنْ کَانَ فِی خِدْمَةِ الْعِیَالِ فِی الْبَیْتِ وَ لَمْ یَأْنَفْ کَتَبَ اللَّهُ اسْمَهُ فِی دِیوَانِ الشُّهَدَاءِ وَ کَتَبَ لَهُ بِکُلِّ یَوْمٍ وَ لَیْلَةٍ ثَوَابَ أَلْفِ شَهِیدٍ وَ کَتَبَ لَهُ بِکُلِّ قَدَمٍ ثَوَابَ حِجَّةٍ وَ عُمْرَةٍ وَ أَعْطَاهُ اللَّهُ بِکُلِّ عِرْقٍ فِی جَسَدِهِ مَدِینَةً فِی الْجَنَّةِ یَا عَلِیُّ سَاعَةٌ فِی خِدْمَةِ الْبَیْتِ خَیْرٌ مِنْ عِبَادَةِ أَلْفِ سَنَةٍ وَ أَلْفِ حِجَّةٍ وَ أَلْفِ عُمْرَةٍ وَ خَیْرٌ مِنْ عِتْقِ أَلْفِ رَقَبَةٍ وَ أَلْفِ غَزْوَةٍ وَ أَلْفِ مَرِیضٍ عَادَهُ وَ أَلْفِ جُمُعَةٍ وَ أَلْفِ جَنَازَةٍ وَ أَلْفِ جَائِعٍ یُشْبِعُهُمْ وَ أَلْفِ عَارٍ یَکْسُوهُمْ وَ أَلْفِ فَرَسٍ یُوَجِّهُهُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ خَیْرٌ لَهُ مِنْ أَلْفِ دِینَارٍ یَتَصَدَّقُ بِهَا عَلَى الْمَسَاکِینِ وَ خَیْرٌ لَهُ مِنْ أَنْ یَقْرَأَ التَّوْرَاةَ وَ الْإِنْجِیلَ وَ الزَّبُورَ وَ الْفُرْقَانَ وَ مِنْ أَلْفِ أَسِیرٍ أَسَرَ فَأَعْتَقَهُمْ وَ خَیْرٌ لَهُ مِنْ أَلْفِ بَدَنَةٍ یُعْطِی لِلْمَسَاکِینِ وَ لَا یَخْرُجُ مِنَ الدُّنْیَا حَتَّى یَرَى مَکَانَهُ مِنَ الْجَنَّةِ یَا عَلِیُّ مَنْ لَمْ یَأْنَفْ مِنْ خِدْمَةِ الْعِیَالِ فَهُوَ کَفَّارَةٌ لِلْکَبَائِرِ وَ یُطْفِی غَضَبَ الرَّبِّ وَ مُهُورُ الْحُورِ الْعِینِ وَ تَزِیدُ فِی الْحَسَنَاتِ وَ الدَّرَجَاتِ یَا عَلِیُّ لَا یَخْدُمُ الْعِیَالَ إِلَّا صِدِّیقٌ أَوْ شَهِیدٌ أَوْ رَجُلٌ یُرِیدُ اللَّهُ بِهِ خَیْرَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ. [3]
ترجمه: در روایتی نقل است که حضرت امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) فرمود:
پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه واله و سلم) بر ما وارد شدند در حالی که حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) کنار دیگ نشسته و من مشغول پاک کردن عدس بودم.
حضرت پیامبر اعظم (صلی‌الله علیه واله و سلم) به من فرمودند: ای اباالحسن!
گفتم: لبیک یا رسول الله.
آقا رسول الله (صلی‌الله علیه واله و سلم) فرمودند: به سخنی که می‌گویم گوش فرا ده. و سخنی که می‌گویم به دستور خداست.
مردی که به همسرش در خانه کمک میکند، خدای متعال به عدد هر مویی که در بدن اوست، ثواب عبادت یک سال به او کرامت می‌فرماید .
سالی که روزهایش را روزه و شب‌هایش را به شب‌زنده‌داری مشغول بوده است.
و خدای متعال ثوابی را که به صابرین مانند داوود نبی و یعقوب و عیسی (علی نبیّنا و آله و علیهم‌السلام) عطا فرموده به او می‌دهد.
یا علی مردی که در خانه به خانواده‌اش خدمت نماید و این کار را با طیب خاطر و بدون کراهت انجام می دهد:
خداوند متعال نام او را در زمره شهدا می‌نویسد.
و خدا در نامه عمل او برای هر روز و شبش ثواب 1٬000 شهید می‌نویسد
و برای هر قدمی که برمی‌دارد ثواب حج و عمره ای برای او نوشته میشود
و خدای متعال به تعداد رگ‌های بدنش شهری در بهشت به او کرامت می‌فرماید.
یاعلی!
یک ساعت در خدمت خانواده بودن:
بهتر است از عبادت 1٬000 سال.
و بهتر است از 1٬000 حج و هزار عمره.
و بهتر است از 1٬000 بنده آزاد کردن.
و بهتر است از 1٬000 بار جهاد کردن.
و بهتر است از عیادت 1٬000 مریض.
و بهتر است از 1٬000 نماز جمعه.
و بهتر است از 1٬000 تشییع جنازه.
و بهتر است از سیر کردن 1٬000 گرسنه.
و بهتر است از پوشاندن 1٬000 برهنه.
و بهتر است از تجهیز 1٬000 اسبی که در راه خدا به کار برده میشود.
و بهتر است از صدقه دادن 1٬000 دینار به فقیران.
و بهتر است از خواندن تورات و انجیل و زبور و فرقان.
و بهتر است از آزاد کردن 1٬000 اسیر.
و بهتر است از اطعام 1٬000 مسکین.
و چنین شخصی در دنیا جایگاه خود را در بهشت می‌بیند.
یا علی!
مردی که با طیب خاطر و بدون تکبّر به خانواده‌اش کمک میکند بدون حساب وارد بهشت می‌شوند.
یا علی!
خدمت نمودن به خانواده موجب آمرزش گناهان می‌گردد و غضب و خشم الهی را فروکش میکند.
و این کار به منزله مهریه حورالعین بوده و موجب ازدیاد حسنات می‌گردد.
یا علی!
شخصی که به خانواده خود خدمت میکند در زمره صدیقین و شهداء می‌باشد و خدای متعال برای چنین شخصی خیر دنیا و آخرت را خواسته است.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
[1] سایت استانها، ویژه نمایندگان، بخش سوالات نمایندگی ها ، شماره استفتاء: 416880 و شماره:416881 و شماره: 480848
[2] امالی شیخ طوسی، ص 618، ح 1273
[3] درکتاب شریف جامع الاخبار، ص 276 و بحارالانوار ج 101 ،ص 132، باب 6، ح 1
