1- «ثار» در لغت هم به معنی خون آمده است، و هم به معنی طلب و انتقام گرفتن از خون کسی که به دست دیگران کشته شده است. (1)
لذا در یک معنا، « ثارالله» یعنی « طلب دمه الله ـــ کسی که طالب خون او خداست و انتقام از قاتلین او را خداوند خواهد گرفت.» (2)
همچنین مرحوم مجلسی نوشته است: « ... ثار الله ای الذی الله تعالی طالبُ دَمِه ... ــــ ثار الله به معنی کسی است که طالب خون او خداوند است» (3)
2- احتمال دارد معنای ثارالله چنین باشد، خونی که صاحب آن خداوند است و ولیّ دم او خداوند است. چون خون حسین (ع) در راه خدا و برای حفظ قرآن و تمامیت اسلام ریخته شده این خون و این شهیدان، خدائی هستند. بنابراین انتقام آن نیز باید از طرف خداوند باشد، یا اینکه چون امام حسین علیهالسّلام حجت خداوند بر زمین و ولی مطلق حق بود و مردم او را کشتند بنابراین خداوند انتقام حجتش را از قاتلین او خواهد گرفت.
و احتمال دارد به این معنا نیز باشد که جان و خون امام حسین (ع) چنان متعالی و حقانی است که به خداوند استناد دارد و از شرافت ویژهای برخوردار است مثل: بیت الله، یوم الله، ید الله، و ...
3- امّا درباره اینکه این لقب را چه کسی به امام حسین علیهالسّلام داده است باید گفت که این لقب در زیارت معتبر عاشورا آمده است و چون سند زیارت عاشورا قدسی است، یعنی زیارت عاشورا که زیارت امام حسین علیهالسّلام است از طرف خداوند به ائمه رسیده است و آنرا پیامبر اکرم از جبرئیل گرفته و جبرئیل آن را از خداوند یاد گرفته است و از طریق معصومین به ما آموختهاند تا آن حضرت را زیارت کنیم (4) بر این اساس این لقب را خداوند به امام حسین علیهالسّلام داده است.
پاورقیها:
(1) عبدالسلام محمد هارون، مقابیس اللغه، ج1
(2) ابن المنظور، لسان العرب، ج4، واژه ثار
(3) مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، موسسه الوفا، چاپ دوم، 1403، ج98، ص154
(4) ر.ک: قمی، عباس، مفاتیح الجنان، و سید بن طاووس، اقبال، قم، مرکز نشر تبلیغات اسلامی، 1416، ج3، ص 55. و دریایی، محمدرسول، حماسه سیاسی تاریخی زیارت عاشورا، تهران، انتشارات جعفری، ص12 ـ 13