آیتالله ناصر مکارم شیرازی در تفسیر نمونه در بخش نکتهها ذیل آیه 70 سوره مبارکه «اسراء» به جایگاه انسان نزد خداوند اشاره کرده است که متن آن در ادامه میآید؛
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
«وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنِی آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّیِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلى کَثِیر مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضِیلاً ؛ ما آدمى زادگان را گرامى داشتیم و آنها را در خشکى و دریا، (بر مرکبهاى راهوار) حمل کردیم،و از انواع روزىهاى پاکیزه به آنان روزى دادیم و آنها را بر بسیارى از موجوداتى که خلق کردهایم، برترى بخشیدیم». (اسراء/ 70)
چرا انسان برترین مخلوق خدا است؟
پاسخ این سؤال چندان پیچیده نیست، زیرا مى دانیم: تنها موجودى که از نیروهاى مختلف، مادّى و معنوى، جسمانى و روحانى تشکیل شده، و در لابلاى تضادّها مىتواند پرورش پیدا کند، و استعداد تکامل و پیشروى نامحدود دارد، انسان است.
حدیث معروفى که از امیر مؤمنان على(علیه السلام) نقل شده، نیز شاهد روشنى بر این مدعا است، مىفرماید:
«خداوند خلق عالم را بر سه گونه آفرید: فرشتگان، حیوانات و انسان، فرشتگان عقل دارند بدون شهوت و غضب، حیوانات مجموعهاى از شهوت و غضبند و عقل ندارند، اما انسان مجموعه اى است از هر دو، تا کدامین غالب آید، اگر عقل او بر شهوتش غالب شود، از فرشتگان برتر است و اگر شهوتش بر عقلش چیره گردد، از حیوانات پستتر».
آیا همه انسانها از فرشتگان برترند؟
در اینجا یک سؤال باقى مىماند و آن این که: آیا همه انسانها از فرشتگان برترند؟ در حالى که گروهى بىایمان، شرور و ستمگر هستند که از پسترین خلق خدا محسوب مىشوند و به تعبیر دیگر، آیا بنى آدم در آیه مورد بحث همه انسان ها را شامل مى شود یا تنها گروهى از آنها را.
پاسخ این سؤال، را در یک جمله مىتوان خلاصه کرد، و آن اینکه: آرى همه انسانها برترند، اما بالقوّه و بالاستعداد، یعنى همگى این زمینه و شایستگى را دارند، حال، اگر از آن استفاده نکنند، و سقوط نمایند، مربوط به خودشان است.
گر چه برترى اساسى انسان، بر سایر موجودات روى جنبههاى معنوى و انسانى او است، ولى، بىمناسبت نیست بدانیم به گفته دانشمندان، انسان حتى از نظر نیروهاى جسمانى در بعضى از جهات، از سایر جانداران قوىتر و نیرومندتر است (هر چند از پارهاى جهات ضعیفتر به نظر مىسد).
نویسنده کتاب «انسان موجود ناشناخته» «الکسیس کارل» مىگوید: «بدن انسان داراى استحکام و ظرافت فوق العادهاى مىباشد و در مقابل هر نوع حادثه استقامت مىورزد، همچنین در مقابل بىغذایى، بىخوابى، خستگى، غصه افراطى، درد، بیمارى، رنج، پرکارى و در مورد حفظ موازنه و تعادل حیرتانگیز بدن و روح خویش، تحمل عجیبى از خود نشان مىدهد، حتى مىتوان گفت: انسان از تمام حیوانات پردوامتر و پرتلاشتر است، با این توانایى جسمى و فکرى شگرفش، توانسته است، این همه امور، صنایع، و تمدن کنونى را به وجود آورد، و برتریش را بر همه جانداران به اثبات رساند».