مقصود از معجزات علمی آن است که مطالبی مربوط به جهان آفرینش و رموز دقـیق آن، در قرآن بیان شده اسـت کـه فقط در قرون اخیر، بشر به آنها اطلاع یافته است و هرگز با معارف و وسایل علمی آن روز، هیچ کس نمی توانست از آنها مطلع گردد. و این قبیل رموز و دقایق با پیشرفت علم انسان یکی پس از دیگری روشن و مـعلوم شده است.
برای نمونه تا چند قرن پیش حرکت زمین و گردش آن به دور خورشید برای هیچ کس معلوم نبود و سکون و مرکزیت آن مسلم پنداشته می شد و نیز وجود «زوج» در غیر انسان و حیوان برای بشر بـاور کـردنی نبود. حال اگر در قرآن راجع به این مطلب آیات صریح و روشنی باشد که در چهارده قرن پیش حرکت زمین و وجود زوج در غیر این انسان و حیوان را گوشزد فرموده باشد چنین مطلبی را اعجاز علمی مـی نامیم زیـرا برای بشر چنین چیزی امکان پذیر می باشد.
در زمینه اعجاز علمی قرآن کتب و مقالاتی تالیف و تنظیم شده ولی هنوز بحث کامل همه جانبه درباره آن به عمل نیامده است.
برخی از نویسندگان محترم کوشیده اند که یـک حـقیقت علمی را بر یک یا چند آیه از قرآن مجید تحمیل کنند و یا آیه ای را با تکلف بر یک نکته علمی تطبیق نمایند و این عمل نه فقط مفید نیست بلکه مضر نـیز مـی باشد. بـنابراین در نگارش مقالات معجزات علمی قـرآن نـکاتی بـاید مراعات شود که برای روشن شدن ذهن خوانندگان عزیز،آن نکات را ذیلا یادآور می شویم:
1-چون عنوان اصلی بحث ما «اعجاز قرآن» اسـت نـه «مـعجزات علمی اسلام» از این جهت در این سلسله مقالات جـز آیـات قرآنی به چیزی تمسک نخواهیم جست در حالی که می دانیم در اخبار پیشوایان مذهبی ما معجزات علمی فراوانی وجود دارد که خود بحثی جـداگانه اسـت.
2-در ایـن بحث فقط از آیاتی استفاده می کنیم که دلالت روشن بر مطلب مـوردنظر داشته باشد و حتی المقدور از ذکر آیاتی که دلالت آنها روشن نیست خودداری نموده در صورت لزوم فقط اشاره خواهیم کرد که در ایـن زمـینه بـعضی از نویسندگان از آیه نیز استفاده کرده‌اند و این تعبیر نشانه آن است که ایـن آیـه باین مطلب دلالت روشنی ندارد.
3-از مطالب علمی فقط به آن قسمتی که در جهان دانش مسلم است خـواهیم پرداخـت و (بـرپایه فرضیه ها و تئوری ها) بنای سخن را نخواهیم نهاد مگر برای تکمیل بحث.
4-غرض اصـلی از ایـن سـلسله مقالات متوجه ساختن طبقه روشنفکر و تحصیل کرده به عظمت و آسمانی بودن قرآن مجید اسـت.
ایـن گـروه بهتر می دانند که اگر در زمان نزول قرآن، همه دانشمندان آن عصر باهم اتفاق مـی نمودند و بـا همکاری هم کتابی می نوشتند، باز هم امکان نداشت مطالب علمی جدیدی که کـشف آن در قـرون اخـیر به عمل آمده است در کتابی درج گردد. حال از فرد درس ناخوانده و استاد ندیده چه انتظاری مـی توان داشـت. ناگفته پیداست آوردن چنین کتابی در آن عصر فقط برای کسی مقدور است که بـا خـالق کـائنات و آفریدگار جهان مربوط بوده باشد.
حیات از نظر قرآن و علم امروز
موجودات زنده اعم از گیاه و حـیوان از واحـدهای بسیار ریز ذره بینی تشکیل یافته است که آنها را سلول یا یاخته مـی نامند و ایـن مـطلب در سال 1667 به وسیله «ربرت هوک» کشف گردید و پس از آن مورد مطالعه و مداقه دانشمندان فن قرار گرفت.
مقصود از معجزات علمی آن است که مطالبی مربوط به جهان آفرینش و رموز دقـیق آن، در قرآن بیان شده اسـت کـه فقط در قرون اخیر، بشر به آنها اطلاع یافته است و هرگز با معارف و وسایل علمی آن روز، هیچ کس نمی توانست از آنها مطلع گردد. و این قبیل رموز و دقایق با پیشرفت علم انسان یکی پس از دیگری روشن و مـعلوم شده است.
موجود زنـده‌ای که فـقط یـک یاخته دارد تک یاخته نامیده می شود و موجود زنده‌ای که از اجتماع یاخته های زیادی تشکیل شده اسـت پر یـاخته یا چند سلولی نام دارد.
یک یاخته یا سلول دارای یک غشاء خارجی است در توی آن ماده حـیاتی پروتـوپلاسم قرار گرفته است و خود این ماده حیاتی از یک هسته در مرکز و سیتوپلاسم در اطراف آن تـشکیل یـافته است، و بین یاخته گیاهی و جانوری تفاوت هائی وجـود دارد و عـلم سـلول شناسی را سیتولوژی نامیده اند.
مهمترین ماده‌ای که قسمت اعظم پروتـوپلاسم را تـشکیل می دهد و بدون آن اعمال حیاتی امکان پذیر نمی باشد آب است. اینک مطالب بالا را به طور اخـتصار در کتب مربوطه مطالعه می کنیم:
کـوچکی بـه اسم سلول سـاخته شـده‌اند کـه ساختمان آن در جانوران و گیاهان تقریبا بـه یک نـوع است. علمی که مبنای آن بر تحقیق کیفیات سلولی است سیتولوژی Cytologie نـامیده شـده که اساس زیست شناسی جدید می باشد و در نـیم قرن اخیر به واسطه تـحقیقات و تـجسسات دانشمندان بسط فوق العاده ای یـافته و چـون به اصل حیات بستگی دارد، اهمیت زیادی پیدا نموده است.
«سلول در سال 1667(میلادی) به واسطه ربـرت هـوک Robert Hooke کشف گردید و در 1824 دوتروشه Dutrochet آن را چـنین تـعریف کـرد: «سلول ها عناصر مـستقل و آزادی هستند که جمیع بـافت های جـانوری و گیاهی را تشکیل داده و ممکن است کاملا به یکدیگر چسبیده و یا بین آنها موجود باشد.» (جانورشناسی عمومی دکـتر فـاطمی به نقل دهخدا.)
«تفاوت بین گـیاه و جـانور را می توان در مشخصات پائین خلاصه کرد ولی بـاید دانـست که بـرای هـر یک از مـشخصات استثناهائی وجود دارد:
یاخته گـیاه همیشه از یک پرده سلولزی پوشیده شده است، یاخته جانور معمولاً برهنه و در هر حال عاری از سلولز می باشد.
در یـاخته گـیاه حفره ها بزرگ و محتویات آنها خیلی رقـیق و آبـگین اسـت و جـسم یـاخته از بس آب دارد متورم شـده اسـت، در یاخته جانور حفره ها بسیار کوچک و محتویات آنها غلیظ است.
در یاخته گیاه اجسام مخصوصی به نام پلاست Plaste وجـود دارد کـه فـعالیت زیادی در تصفیه و ساختن مواد تازه نشان مـی دهند، در یـاخته جـانور تـاکنون پلاسـت دیـده نشده است.
غذای گیاه ماده معدنی است که به صورت محلول گرفته می شود، غذای جانور ماده آلی است که به صورت مایع یا جامد داخل بدن آن می شود. گیاه بـا کلرفیل خود به وسیله کربن و ئیدروژن و به کمک روشنائی آفتاب ماده آلی می سازد. (dhoto Synthese) جانور توانائی کربن گیری ندارد.
بعضی از یاخته های جانور توانائی این را دارد که مواد جامدی را در خود داخل کرده آنها را گوارده و جذب کنند (Phagocyttose) در انـسان گـویچه های سفید و یاخته های دیواره رگ های موئین دارای چنین قدرتی هستند. یاخته گیاه توانائی بیگانه خواری را ندارد»....(جانور شناسی سیستماتیک دکتر اسمعیل آزرم جلد اول)
«آب در زندگی نقش اساسی دارد و قسمت اعظم پروتوپلاسم حیوان و نبات را تشکیل می دهد. در شیره نباتی و خون حیوان موجود و در فـوتوسنتز عـامل اساسی است» (دائرة المعارف فارسی)
«آب مهمترین ماده شیمیائی بوده زیرا گذشته از آنکه قسمت اعظم ترکیب ماده زنده را تشکیل می دهد، اکثر اعمال درونی یاخته از قبیل ئیدرولیز و غـیره بـه وسیله آن انجام گرفته، دیاستازها با حضور آب عمل کرده و تبادلات اسمزی با مداخله آب انجام می گیرد.
به طور کلی می توان گفت کـه پروتـوپلاسم خشک قادر به انجام اعـمال حـیاتی نبوده و فعالیتی ندارد» (فیزیولوژی حیوانی امین میر هادی و سـه نـفر دیگر)
«مقدار آب در موجودهای زنده به 65 تا 90 درصد وزن بدن می رسد... هر سلول و هر بافت دارای مقدار مشخص آب است (آب یکی از ثابت های سلولی است) نقصان یا ازدیاد آب، زندگانی را ناممکن می سازد. آب واسـطه نـقل مواد غذائی و ما حصل متابولیسم است (عمل انتقال) و فشار اسمزی را در حدی ثابت نگاه داشته، شکل سلول را به این طریق رسم می کند» (اصول فیزیولوژی عمومی شیبانی)
از زمان های بسیار قدیم همه می دانند که موجودات زنده اعم از انسان و حـیوان و گـیاه بدون آب نـمی توانند به زندگی خود ادامه دهند ولی این نکته علمی که بدون آب پیدایش موجود زنده غیر ممکن است مطلبی تـازه است؛ زیرا لازمه اش کشف سلول و اختراع میکروسکپ برای مطالعه ذرات ریز اسـت و آنـچه در بـالا ذکر شد محصول علم جدید و اکتشافات علمی قرون اخیر می باشد زیرا معلوم است که یاخته چه حـیوانی بـاشد و چه گیاهی، معمولا با چشم غیر مسلح دیده نمی شود و اطلاع انسان از چنین مـطالبی فـقط پس از مـطالعات ذره بینی امکان- پذیر می باشد و پیش از آن هیچ دانشمندی نمی توانست از چنین مطالبی با خبر باشد.
وقتی که حـال علمای فن چنین باشد وضع دانش و دانشمند در چهارده قرن قبل، آن هم در محلی بـدون تمدن مانند عربستان مـعلوم اسـت.
حال توجه کنید که قرآن مجید این نکته جالب علمی را در آیات متعددی بیان داشته است که اینک برای نمونه سه آیه را با ترجمه آن می آوریم:
آیه 164-سوره بقره(دوم)
و ما انزل الله من السـماء من ماء فاحیا به الارض بعد موتها ... : و آنچه فرود آورد خداوند از آسمان آبی،پس زنده ساخت با آن ذرات بیجان زمین را.
آیه 45 سوره نور(بیست و چهارم): و الله خلق کل دابة من ماء: و خـداوند تـمام جنبندگان را از آب آفرید(یعنی شرط اساسی آفرینش جنبندگان وجود آب است)
باید توجه داشت که آفریدن از آب خیلی فرق دارد و عدم توجه به این نکته باریک، سبب اشتباه بزرگی در مطلب می گردد.
آیه 30-سوره انـبیاء(بـیست و یکم): و جعلنا من الماء کل شیی‌ء حی... : و (زندگی) هر موجود زنده را از آب قرار دادیم.
بخوانید و بیندیشید و بدانید که قرآن ساخته پرداخته بشری نیست.
منبع:
اعجاز قرآن (4): معجزات علمی قرآن؛ نوشته: سید نقوی،میرخلیل؛ مجله «درس هایی از مکتب اسلام» اردیبهشت 1350، سال دوازدهم - شماره 4
