از جمله مسائلی که جوان شیعه و محب اهل بیت عصمت و طهارت(ع) در ایام عزای امام حسین(ع) ممکن است با آن مواجه شود، بحث علت عزاداری و اشک بر مصیبت امام حسین(ع) است. در مواجهه با این پاسخ میتوان هم به دلایل عقلی و عینی و اثرگذاری فطری بر وجود فرد مؤمن عزادار اشاره کرد و هم به دلایل نقلی و روایی که اهل عترت(ع) برایمان تبیین کردهاند که نیاز است این مسائل مورد بررسی و دقت نظر قرار گیرد.
از منظری میتوان ایام محرم و اشک بر مصیبت امام حسین(ع) را فرصتی برای تزکیه دانست، زیرا به واسطه اشک بر حضرت، بسیاری از حجابهایی که به واسطه گناهان کوچک و بزرگ بر اطرف قلب انسان ایجاد شده است، پس زده میشود و زمینه را برای دریافت هدایتهای الهی آمادهتر میکند، تجربه شخصی تمام کسانی که در مراسم عزای اباعبدالله(ع) شرکت میکنند، بر این موضوع صحه میگذارد، زیرا شاهد هستیم که بسیاری از اموراتی که تا قبل از آن گره خورده بود، به واسطه عزاداری بر امام حسین(ع) باز میشوند.
بر این اساس در روایت مشهوری امام رضا(ع) به ابن شبیب فرمودند: یا ابن شبیب اِنْ بَکَیْتَ عَلَى الحُسَینِ علیه السّلام حَتّى تَصیرَ دُمُوعُکَ عَلى خَدَّیْکَ غَفَرَ اللّهُ لَکَ کُلَّ ذَنْبٍ اَذْنَبْتَهُ صَغیرا کانَ اَوْ کَبیراً قَلیلا کانَ اَوْ کثیراً؛ ای پسر شبیب اگر بر حسین علیهالسلام گریه کنی تا اینکه اشکهایت بر گونههایت جاری شود، خداوند گناهانی که مرتکب شدی، چه بزرگ و چه کوچک، چه کم و چه زیاد را میبخشد». بنابراین عزای بر امام حسین(ع) را باید فرصتی برای سبک کردن قلب و روح از ناجوریها دانست تا با کمک آن بتوان سایر ایام سال را با توان بیشتری ادامه دهد.
از سوی دیگر ما به عنوان تابعان و محبان اهل بیت عصمت و طهارت(ع) وظیفه تبعیت از سیره این بزرگواران را داریم و در جایی که عقل و درایت قدرت حل مسائل و شبهات را ندارد، نباید کلیات مسائل را زیر سؤال برد. بنابراین میدانیم یکی از سیرههای این بزرگواران عزای بر مصیبت امام حسین(ع) بود تا جایی که از امام زمان(عج) نقل هست که اگر روزگار مرا به تأخیر انداخت و مقدرات از یاری و نصرت تو در روز عاشورا باز داشت، هر آینه من صبح و شام بر تو ندبه میکنم و به جای قطرات اشک، بر تو خون میگریم؛ فَلَئِنْ أَخَّرَتْنِی الدُّهُورُ وَ عَاقَنِی عَنْ نُصْرَتِکَ الْمَقْدُورُ وَ لَمْ أَکُنْ لِمَنْ حَارَبَکَ مُحَارِباً وَ لِمَنْ نَصَبَ لَکَ الْعَدَاوَةَ مُنَاصِباً فَلَأَنْدُبَنَّکَ صَبَاحاً وَ مَسَاءً وَ لَأَبْکِیَنَّ عَلَیْکَ بَدَلَ الدُّمُوعِ دَماً». (بحارالانوار، ج98، ص148).
بنابراین اشک بر عزای امام حسین(ع) و سایر اهل عترت(ع) ضمن اینکه تبعیت از سیره پیامبر(ص) و سایر امامان معصوم(ع) است، باعث تزکیه روح و جان و به دنبال آن ارتقای معنویت و زدوده شدن گناهان انسان میشود و زمینه را برای سرعت گرفتن در امورات سال فراهم میکند.