مطابق با آیات قرآن کریم، خداوند متعال جنس اولیه شیطان و جنیان را از آتش و انسان را از گل و خاک خلق کرده است.
با توجه به سوالات متعدد در زمینه چگونگی عذاب دیدن شیطان و حزب پیرو آن و جنیانی که مطیع دستورات الهی نبودند، باید گفت همانگونه که ماده اولیه انسان از خاک بوده و سپس به حالتی درآمده که اکنون می‌بینیم، ممکن است جنس بدن جنیان نیز با حالت اولیه آنان متفاوت باشد.
طبق آیه 15 سوره الرحمن «وَ خَلَقَ الْجَانَّ مِنْ مارِجٍ مِنْ نارٍ؛ و جن را از شعله های آتش آفرید» مشخص می شود که جنس این موجودات که پیش از انسان در زمین آفریده شده‌اند، از آتش بوده است.
خداوند دارای رحمت و کرامت بسیار دارد و در انتها غیر از مشرکان، متکبران و کسانی که می‌گویند آیات خداوند همه دروغ است، همه انسان‌ها را به بهشت وارد می‌کند، اما گنهکاران و ظالمان تا مدتی معلوم به شدت عذاب می‌شوند.
خداوند در آیه 85 سوره مبارکه «ص» خطاب به شیطان می‌فرماید: «هر آینه جهنم را از تو و از هر کس از آنان که تو را پیروى کند از همگیشان خواهم انباشت».
علاوه بر آن همانگونه که بهشت وصف ناپذیر است و در نگاه زمینی و جسمی انسان نمی‌گنجد، جهنم هم قابل توصیف نیست و عذاب در روز رستاخیز هم به صورت جسمی و هم روحی خواهد بود و بسیار دردناک‌تر از آن است که انسان به نظرش می‌آید. بنابراین همان خدایی که عذاب آتش جهنم را ایجاد کرده، توانایی عذاب دادن مخلوقات گنهکار خود از گروه جنیان را نیز دارد.
اینکه در آن روز جنیان عذاب روحی می‌بینند یا جسمی بر ما پوشیده است، اما آنچه که مشخص است قدرت لایزال الهی بر همه امور احاطه دارد و همه کاری از او بر خواهد آمد.
طبق آیات صریح در قرآن مجید همه انسان‌ها در روز قیامت برانگیخته خواهند شد. برای پاسخ به این سؤال و چگونگی آن مثالی را که خداوند در آیه 260 سوره بقره از ماجرای حضرت ابراهیم(ع) نقل می‌کند، می‌خوانیم:
«و (به خاطر بیاور) هنگامى را که ابراهیم گفت: خدایا! به من نشان بده چگونه مردگان را زنده مى کنى؟ فرمود: مگر ایمان نیاوردهاى؟! عرض کرد: آرى، ولى مى خواهم قلبم آرامش یابد. فرمود: در این صورت، چهار نوع از مرغان را انتخاب کن! و آنها را (پس از ذبح کردن،) قطعه قطعه کن (و در هم بیامیز)! سپس بر هر کوهى، قسمتى از آن را قرار بده، بعد آنها را بخوان، به سرعت به سوى تو مى آیند! و بدان خداوند قادر و حکیم است (هم از ذرات بدن مردگان آگاه است، و هم توانایى بر جمع آنها دارد.»
بنابراین خداوند توانا قادر است هرکاری را که بخواهد از روی عدالت انجام دهد. روز رستاخیز پس از رسیدگی به همه حساب و کتاب‌ها عده‌ای به بهشت خواهند رفت و جاودانه در آن زندگی خواهند کرد و شیطان و پیروانش همگی در جهنم عذاب الهی خواهند سوخت.
یکی از عذاب‌های روحی جهنمیان دیدن اهل بهشت و تقاضای آب و غذای بهشتی از اهل جنت است. خداوند در آیه 51 سوره اعراف می فرماید: «و اهل آتش بهشتیان را ندا کنند که از آب یا از آنچه خدا شما را روزی کرده بر ما فرو ریزید. گویند: همانا خداوند این دو را بر کافران حرام نموده است.»
بنابراین با فرض بر اینکه جنیان عذاب جسمانی نمی‌بینند، خوردن غذاهای بدطعم و سوزانی که در شکم دوزخیان مانند فلز داغ قل می‌زند و از طرفی دیدن نشاط و طرب اهل بهشت و زیبایی‌های محیط آنان، خود نوعی عذابی بزرگ است که در وصف نمی‌گنجد.
