برخلاف تصور رایج، فرشتگان هم از قدرت اراده و اختیار برخوردار هستند. برخی از آیات قرآن که درباره فرشتگان نازل شده، نشان میدهد که فرشتگان با اختیار به عبادت و اطاعت خداوند متعال مشغول هستند.
برای نمونه در آیه 30 سوره بقره زمانی که خدواند تصمیم به آفرینش انسان میگیرد، فرشتگان اعتراض میکنند و میگویند برای چه انسانی را خلق میکنی که روزی بر زمین خون ها میریزد و فساد میکند؟ درحالی که ما تورا همواره میپرستیم؟
اینگونه صحبت کردن فرشتگان با خدا نشان میدهد که فرشتگان با اختیار به عبادت و اطاعت خداوند مشغول هستند، اما اگر کلی به آن نگاه کنیم فرشتگان هرگز از اطاعت خداوند سرپیچی نمیکنند، چرا که در آنان غرایز و شهوات گوناگون انسانی وجود ندارد.
چنین موجودی که شهوت و غریزهای در آنها تعریف نشده، نه به دلیل خانهدار نبودن از اطاعت خداوند سرپیچی میکنند و نه به دلیل ازدواج نکردن با شخص مورد نظرشان از رحمت خداوند نا امید میشوند و نه طوفان خواستههای گوناگون جنسی، شهرت و مادیات مسیر هدایتشان را غبار آلود میکند!
ابلیس هم از بر خلاف تصورات رایج از طائفه جنیان است نه فرشتگان! خداوند در سوره کهف آیه 50 درباره ابلیس میفرماید:
«وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِکَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِیسَ کَانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ أَفَتَتَّخِذُونَهُ وَذُرِّیَّتَهُ أَوْلِیاء مِن دُونِی وَهُمْ لَکُمْ عَدُوٌّ بئْسَ لِلظَّالِمِینَ بَدَلًا؛ و هنگامی که به فرشتگان گفتیم : آدم را سجده کنید، (آنها) همه سجده کردند ، مگر ابلیس که از جنیان بود و از فرمان پروردگارش سرپیچی کرد.»
جنیان مانند انسان دارای قدرت شعور و درک هستند و جنسشان از آتش است. محل زندگیشان در زمین است و برایشان پیامبر نیز نازل شده و گروهی از آنان به قرآن ایمان آوردند و پیرو اسلام هستند.
خداوند در آیات 29 و 30 سوره مبارکه احقاف میفرمایند: «به یاد آور هنگامى که گروهى از جن را به سوى تو متوجه ساختیم که قرآن را استماع کنند، وقتى حضور یافتند به یکدیگر گفتند خاموش باشید و بشنوید، و هنگامى که پایان گرفت به سوى قوم خود بازگشتند و آنها را انذار کردند. گفتند: اى قوم ! ما کتابى را استماع کردیم که بعد از موسى نازل شده ، هماهنگ با نشانه هاى کتب قبل از آن ، که به سوى حق هدایت مى کند و به سوى راه راست . اى قوم ما! دعوت کننده الهى را اجابت کنید و به او ایمان آورید تا گناهانتان را ببخشد و شما را از عذاب الیم پناه دهد. و هر کس به دعوت کننده الهى پاسخ نگوید هرگز نمى تواند از چنگال عذاب الهى در زمین فرار کند، و غیر از خدا یار و یاورى براى او نیست ، و چنین کسان در گمراهى آشکارند.»
در بین جوامع جنیان نیز خوب و بد وجود دارد، میان آنان نیز کافر و مومن دیده می شود. یکی از کارهایی که بعد از نزول قرآن برای اهل ایمان گروه جن حرام شد، استراق سمع در آسمانها بوده است.
در آیه 9 سوره جن در خصوص استراق سمع جنیان از آسمان آمده است: «وَأَنَّا کُنَّا نَقْعُدُ مِنْهَا مَقَاعِدَ لِلسَّمْعِ فَمَن یَسْتَمِعِ الْآنَ یَجِدْ لَهُ شِهَابًا رَّصَدًا؛ و در [آسمان] براى شنیدن به کمین مى نشستیم [اما] اکنون هر که بخواهد به گوش باشد تیر شهابى در کمین خود مى یابد.»
ابلیس هم از نوع جنیان است. موجوداتی که شاید برای انسان ها غیر طبیعی باشند، اما وجود دارند و موجودیتشان نه خرافات است و نه داستان و افسانه.
خداوند متعال آفریننده فرشتگان، جنیان و انسانها بوده و ما انسان ها از بین همه موجودات افتخارمان این است که عزیز دردانه و اشرف مخلوقات خداوند هستیم.