فاطمه زهرا(ع) بانوی دو سرا در سال پنجم پس از بعثت و در روز 20 جمادیالثانی در مکه به دنیا آمد. چون به دنیا پانهاد، به قدرت الهی لب به سخن گشود و گفت: "شهادت میدهم که جز خدا، الهی نیست و پدرم رسول خدا و آقای پیامبران است و شوهرم سرور اوصیاء و فرزندانم (دو فرزندم) سرور نوادگان میباشند."
حضرت فاطمه (س)، آخرین فرزند رسول خدا (ص) از همسرش حضرت خدیجه کبری (س) است.
نام مبارک آن حضرت، فاطمه و از برای ایشان القاب و صفات متعددی همچون زهرا، صدیقه، طاهره، مبارکه، بتول، راضیه و مرضیه، نیز ذکر شده است. فاطمه، در لغت به معنی بریده شده و جدا شده است و علت این نامگذاری طبق احادیث نبوی، آن است که؛ پیروان حضرت فاطمه (س) به سبب او" از آتش دوزخ بریده، جدا شده و برکنارند."
کنیههای حضرت فاطمه (س) نیز عبارتند؛ از ام الحسین، ام الحسن، ام الائمه، ام ابیها و...
فاطمه (س) مصداق آیات قرآنی
براساس اسنادی که در دست و مورد قبول و اتفاق فریقین است فاطمه (س) مصداق آیات متعدد قرآن است که ما را توان آن نیست همه آنها را احصاء کرده و به شرحش بپردازیم.
"مصداق آیه قدر" إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ
امام صادق (ع) در تفسیر و معنی آیه "إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ"، فاطمه (س) را معنی آن دانسته و مصداق کسی میداند که در شب قدر نازل شده است.
"مصداق خیر کثیر، سوره کوثر" إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ
خدا در قرآن او را کوثر یا خیر کثیر نامید و اساس نزول آن کوتاه کردن شر سخن مشرکان از سر پیامبر(ص) بود. او مصداق آیه" إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ" است و شماتت کنندگان پیامبر مصداق ابترند، فاطمه خیر کثیر است و مجسمه خیر، استوانه برکت است و اسطوره بالندگی.
"مصداق آیه تطهیر" إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِب عَنکمُ الرِّجْس أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطهِّرَکمْ تَطهِیراً
او مصداق آیه "إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِب عَنکمُ الرِّجْس أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطهِّرَکمْ تَطهِیراً" در قرآن است در کتاب صواعق المحرقه، تفسیر طبری، و کتب دیگر از رسول خدا نقل شد که این آیه درباره من، علی (ع)، حسن، حسین و فاطمه (س) نازل شده است و طبری در تفسیر خود 15 روایت به سندهای مختلف در این باره ذکر میکند.
شخصیت عبادی حضرت
دختر پیغمبر همچنان که در زندگی زناشویی نمونه بود، در اطاعت پروردگار نیز نمونه بود. امام صادق (ع) از پدران خویش از حسن بن علی روایت کند: مادرم شبهای جمعه را تا بامداد در محراب عبادت میایستاد و چون دست به دعا برمیداشت مردان و زنان با ایمان را دعا میکرد، اما درباره خود چیزی نمیگفت. روزی بدو گفتم: مادر! چرا برای خود نیز مانند دیگران دعای خیر نمیکنی؟ گفت: فرزندم همسایه مقدم است. تسبیحهایی که به نام تسبیحات فاطمه (س) شهرت یافته و در کتابهای معتبر شیعه و سنی و دیگر اسناد روایت شده نزد همه معروف است. و آنان که خود را ملزم به سنت میدانند، این تسبیحها را پس از هر نماز میخوانند.....همچنین دعاهایی از او نقل شده است که در مورد پارهای گرفتاریها خوانده میشود.
بیان عظمت فاطمه از زبان پیامبر (ص)
رسول اکرم (ص)، بارها و بارها فاطمه (ع) را ستود و از او تجلیل کرد. در مواقع بسیاری میفرمود: "پدرش به فدایش باد" و گاه خم میشد و دست او را میبوسید. به هنگام سفر از آخرین کسی که خداحافظی میکرد، فاطمه (ع) بود و به هنگام بازگشت به اولین محلی که وارد میشد، خانه او بود.
عامه محدثین و مسلمانان از هر مذهب و با هر عقیدهای، این کلام را نقل کردهاند که حضرت رسول میفرمود: "فاطمه پاره تن من است هر کس او را بیازارد مرا آزرده است." از طرفی دیگر، قرآن کریم پیامبر (ص) را از هر سخنی که منشأ آن هوای نفسانی باشد، بهدور دانسته و صراحتاً بیان میدارد که هر چه پیامبر(ص) میفرماید، سخن وحی است. پس میتوان دریافت که این همه تجلیل و ستایش از فاطمه (ع)، علتی ماورای روابط عاطفی مابین پدر و فرزند دارد. پیامبر اکرم (ص) نیز خود به این مطلب اشاره میفرمود. گاه در جواب خردهگیران، لب به سخن میگشود که خداوند مرا به این کار امر نموده و یا میفرمود: "من بوی بهشت را از او استشمام میکنم."
مقام حضرت زهرا (علیها السلام)
حضرت فاطمه زهرا (س) در نزد شیعیان اگر چه امام نیست، اما مقام و منزلت او در نزد خداوند و در بین مسلمانان به خصوص شیعیان، نه تنها کمتر از سایر ائمه نیست، بلکه آن حضرت همتای امیرالمؤمنین و دارای منزلتی عظیمتر از سایر ائمه طاهرین (ع) است.
مراجعه زنان و یا حتی مردان مدینه در مسائل دینی و اعتقادی به آن بزرگوار میباشد که در فرازهای گوناگون تاریخ نقل شده است. همچنین استدلالهای عمیق فقهی فاطمه (س) در جریان فدک، به روشنی بر احاطه فاطمه (س) بر سراسر قرآن کریم و شرایع اسلامی دلالت میکند.
از دیدگاه حضرت زهرا (س) بهترین زنان کسانی هستند که مردان نامحرم آنها را نبینند و او نیز مردان نامحرم را نبیند که این دیدگاه پیغمبر هم هست. یک چنین جایگاهی یک زن مسلمان دارد که برترین آنها خود حضرت فاطمه سلام الله علیهاست، اما در آنجایی که پای دفاع از ولایت به پیش میآید، در جمع نامحرمان نامرد که با بیتفاوتی نظارهگر غصب خلافت و کنار زدن ولی خدا بودند، آن چنان خطابهای را در دفاع از ولایت بیان میکند که تاریخ را متحیر کرده است، لذا از این جهت آن بزرگوار مظهر ولایتمداری و ایثارگری است و آن هم به عنوان نخستین فرد در این عرصه وارد شد و از جان مبارک خود هم مایه گذاشت، یک ویژگی استثنایی دارد که باید شهامت آن حضرت و علل شهامت آن حضرت را به خوبی دریابیم و بزرگ بداریم و با الگوگیری از الگوی بینظیر بشریت، بتوانیم به سیره آن حضرت(س) عمل کنیم.
ارزش فاطمه زهرا (سلاماللهعلیها) به عبودیت و بندگی خداست. اگر بندگی خدا در فاطمه زهرا(سلاماللَّهعلیها) نبود، او صدیقه کبری نبود. صدّیق یعنی چه؟ صدّیق کسی است که آنچه را میاندیشد و میگوید، صادقانه در عمل آن را نشان دهد. هرچه این صدق بیشتر باشد، ارزش انسان بیشتر است؛ میشود صدّیق؛ «أُولئِکَ مَعَ الَّذینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقینَ». «صدّیقین» پشت سر «نبیین»اند.
این بزرگوار صدیقه کبراست؛ یعنی برترین زن صدیق. این صدیق بودن به بندگی خداست. اگر بندگی خدا نمیکرد، صدّیقه کبرا نمیشد. اساس، بندگی خداست.
درباره تاریخ شهادت حضرت زهرا(س) اکثر مورخان و سیره نویسان شیعه متفقند که این حادثه جان سوز در ماه جمادی به وقوع پیوست، ولیکن در این که کدام یک از دو ماه جمادی الاولی و جمادی الاخره بوده است، اتفاق نظر ندارند. زیرا برخی از آنان معتقدند که آن حضرت، پس از رحلت پدرش پیامبر(ص) تنها 75 روز و برخی دیگر میگویند 95 روز زنده بود. آنهایی که 75 روز را برگزیده اند، شهادتش را در روز سیزدهم جمادی الاولی میدانند.
احادیثی گهربار از حضرت زهرا(س)
** ما اهل بیت پیامبر(ص) وسیله ارتباط خداوند با خلق او هستیم، ما برگزیدگان پاک و مقدّس پروردگار میباشیم، ما حجّت و راهنما خواهیم بود و ما وارثان پیامبران الهی هستیم.
** هر کس عبادات و کارهای خود را خالصانه برای خدا انجام دهد، خداوند بهترین مصلحتها و برکات خود را برای او تقدیر مینماید.
** همانا حقیقت و واقعیّت تمام سعادتها و رستگاریها در دوستی علیّ علیه السلام در زمان حیات و پس از رحلتش خواهد بود.
** هر که بر پدرم رسول خدا و بر من به مدّت سه روز سلام کند، خداوند بهشت را برای او واجب میگرداند، چه در زمان حیات و یا پس از مرگ ما باشد.
** حضرت در وصف این که بهترین چیز برای زنان چیست، فرمودهاند: این که زنان، مردان را نبینند، و مردان هم زنان را نبینند.
** بدترین امّت من کسانی هستند که: از انواع نعمتها تغذیه میکنند و خوراکیهای رنگارنگ میخورند، و لباسهای گوناگون میپوشند، و هر چه بخواهند میگویند.