به گزارش افکارنیوز، در ایام سوگواری سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع)، در اکثر هیأت‌های مذهبی و مساجد قبل از شروع مراسم، زیارت عاشورا توسط ذاکران اهل بیت عصمت و طهارت قرائت میشود. برای آشنایی بیشتر درباره اثرات عاشورا با حجت‌الاسلام محمدصادق کفیل رئیس مرکز تخصصی نماز گفت‌وگو کردیم که مشروح آن در ادامه می‌آید:
«زیارت عاشورا» یک حدیثقدسی است
*زیارت عاشورا از جانب چه کسی صادر شده است؟
- زیارت عاشورا یک حدیثقدسی است؛ یعنی از سوی خداوند صادر شده است و پیامبر(ص) بر امیرالمؤمنین(ع) بر امام حسن(ع) بر امام حسین(ع) بر امام سجاد(ع) بر امام باقر(ع) بیان کردند، در اصل زیارت عاشورا در زمان امام باقر(ع) مطرح شد.
در واقع وقتی حدیثقدسی باشد، سینه به سینه می‌چرخد، مانند حدیث«سلسلة الذهب» که سینه به سینه رسید و امام رضا(ع) بیان کردند، زیارت عاشورا بر قلب پیامبر(ص) نزول پیدا کرد و سینه به سینه گشت تا در زمان امام باقر(ع) نقل شد.
امام باقر(ع) این زیارت را به شخصی به نام «علقمة بن محمد حضرمی» آموخت و او نیز به «صالح بن عقبه» و «سیف بن عمیره» یاد داد، ابن قولویه قمی(پدر شیخ صدوق) نیز در کتاب «کامل الزیارات» می‌‌نویسد: «صالح بن عقبه» و «سیف بن عمیره» نقل کرده‌اند که «علقمة بن محمد حضرمی» خدمت امام باقر(ع) رسید و از ایشان خواست به وی زیارتی بیاموزد که ۲ کاربرد داشته باشد، به این معنا که هم بتواند آن را در روز عاشورا هنگام تشرف به حرم امام حسین(ع) بخواند و هم اگر توفیق زیارت قبر امام را نداشت، بتواند به وسیله آن، امام را از راه دور و یا از خانه خود زیارت کرده باشد، آنگاه امام(ع) زیارت عاشورا را به
وی آموخت.
کنیه‌ای که خدا به امام حسین(ع) عطا کرد
*چه نکاتی در زیارت عاشورا مطرح میشود؟
- یک محور زیارت عاشورا، سلام است، سلام‌های زیارت‌های عاشورا به عبارتی درس امام‌شناسی و امام حسین شناسی است، اوصاف امام حسین(ع) در این زیارت بیان شده است، اینکه امام حسین(ع) پدر بندگان خداست، «عبدالله» یعنی پدر بندگان خدا، امام حسین خودش را هدیه کرد تا بندگان نجات پیدا کنند، خدایی شوند و از جهالت و گمراهی نجات پیدا کنند، به خاطر اینکه امام حسین خود را فدای بندگان کرد، خدا هم کنیه «عبدالله» را به امام حسین(ع) عطا کرده است، خدا این گونه سلام داده است:
«اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا اَباعَبْدِاللَّهِ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یَابْنَ رَسُولِ اللَّهِ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا خِیَرَةَ اللَّهِ و َابْنَ خِیَرَتِهِ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یَابْنَ اَمیرِالْمُؤْمِنینَ و َابْنَ سَیِّدِ الْوَصِیّینَ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یَابْنَ فاطِمَةَ سَیِّدَةِ نِساَّءِ الْعالَمینَ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا ثارَ اللَّهِ وَ ابْنَ ثارِهِ وَ الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ وَعَلَى الاَرْواحِ الَّتى حَلَّتْ بِفِناَّئِکَ عَلَیْکُمْ مِنّى جَمیعاً سَلامُ اللَّهِ اَبَداً ما بَقیتُ وَ بَقِىَ اللَّیْلُ وَالنَّهارُ..»
در این زیارت مطرح میشود اگر انسان می‌خواهد به خدا برسد، بهترین وسیله برای رسیدن به خدا امام حسین(ع) است.
نکته دیگری که اساتید اخلاق مطرح می‌کنند، اینکه گناه بخشیده میشود، اما اثر گناه رفع نمی‌شود، ما که گناه می‌کنیم، با استغفار بخشیده میشود، ولی آثار گناه می‌ماند، بعضی از بزرگان می‌گویند عزاداری، سوگواری و پیوند با امام حسین(ع) اثر گناه را از بین می‌برد، این نکته خیلی مهم است، پیوند با امام حسین(ع) سبب میشود آثار گناه از بین برود.
* آیا هر گناهی را شامل میشود؟
- کسی که سم می‌خورد، به دکتر می‌رود و درمان میشود، اما پزشک می‌گوید اثر سم باقی مانده است، اساتید اخلاق می‌گویند وقتی انسان گناهی را انجام می‌دهد، توبه میکند، گناهی که حق الله باشد، با توبه بخشیده میشود، بخشش گناه یک اصل است، استغفار مقدمه بخشش است، ولی اثرش می‌ماند.
اثر گناه را فقط پیوند با امام حسین از بین می‌برد، توجه داشته باشید گناه بخشیده میشود، اما آن گناه عقب‌ماندگی، کدورت و تاریکی دارد، پس از توبه از گناه، انسان به خاطر آن گناه عقاب نمی‌شود، ولی به خاطر آن گناه – هر گناه اثراتش فرق میکند - دچار عقب‌افتادگی‌هایی میشود که آن عقب‌افتادگی‌ها عزاداری بر امام حسین(ع) جبران میکند.
در این سلام‌های زیارت عاشورا، خداوند متعال نسب امام حسین(ع) را بیان میکند، وقتی نسب را بیان میکند جامعیت صفات را هم مطرح میکند: پسر پیامبر(ص)، پسر امام علی(ع)، پسر حضرت صدیقه طاهره(س)، یعنی بهترین نسب عالم هستی را امام حسین(ع) داراست.
دومین صفتی که در زیارت عاشورا مطرح میشود: «ثارَ اللَّهِ» یعنی خداوند خون امام حسین(ع) را خونخواهی میکند، نه اینکه امام حسین(ع) خون خدا هستند، «ثارالله» یعنی خدا به واسطه حضرت مهدی(عج) خونخواهی میکند.
اصل انتقام گرفتن خدا در ظهور رخ می‌دهد
*چگونه ممکن است با گذشت این همه قرن خداوند خونخواهی امام حسین(ع) را به وسیله امام مهدی(عج) انجام دهد، در حالی که مسببان اصلی آن اکون زنده نیستند، در واقع این خونخواهی بعد از گذشت این همه سال چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟
- هدف امام حسین(ع) از قیام احیای دین بوده است، خونخواهی یعنی احیای دین که به معنای اصلی آن در زمان ظهور حضرت(عج) رخ می‌دهد، در زمان اباعبدالله(ع)، دشمنان می‌خواستند دین از بین برود، توجه داشته باشید خونخواهی کردن، فقط کشتن نیست، در واقع خونخواهی خدا با زنده شدن دین اتفاق می‌افتد، گرچه قاتلان به عذابشان در این دنیا به غیر از قیامت رسیدند، اما در اصل انتقام گرفتن خدا به معنی تجلی عاشورا در ظهور رخ می‌دهد و اهداف قیام امام حسین در زمان ظهور حضرت حجت(عج) تجلی می‌یابد.
*صلح ما در زیارت عاشورا این است که زندگی ما حسینی باشد
یکی دیگر از اوصاف امام حسین(ع) تسلیم بودن ایشان است: «یا اَباعَبْدِاللَّهِ اِنّى سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَکُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حارَبَکُمْ اِلى یَوْمِ الْقِیامَةِ»، اینکه تسلیم و صلاح ما باید ابدی و دوام داشته باشد، زیارت عاشورا در محور اول به انسان یاد می‌دهد که انسان باید تمام زندگیش در مسیر امام حسین(ع) و عاشورا باشد، صلح ما در زیارت عاشورا این است که زندگی ما حسینی باشد و تا آخر عمرمان این مسیر را طی کنیم.
نکته سوم سنگینی حادثه است، در واقع تبیین حادثه عاشورا در زیارت عاشورا صورت گرفته است: «یا اَباعَبْدِاللَّهِ لَقَدْ عَظُمَتِ الرَّزِیَّةُ وَ جَلَّتْ وَ عَظُمَتِ الْمُصیبَةُ بِکَ عَلَیْنا وَ عَلى جَمیعِ اَهْل ِالاِسْلامِ و َجَلَّتْ وَ عَظُمَتْ مُصیبَتُکَ فِى السَّمواتِ عَلى جَمیعِ اَهْلِ السَّمواتِ»
نکته سوم برائت جستن، لعن و دوری از جریان طاغوت است: «فَلَعَنَ اللَّهُ اُمَّةً اَسَّسَتْ اَساسَ الظُّلْمِ وَ الْجَوْرِ عَلَیْکُمْ اَهْلَ الْبَیْتِ وَ لَعَنَ اللَّهُ اُمَّةً دَفَعَتْکُمْ عَنْ مَقامِکُمْ و َاَزالَتْکُمْ عَنْ مَراتِبِکُمُ الَّتى رَتَّبَکُمُ اللَّهُ فیها و َلَعَنَ اللَّهُ اُمَّةً قَتَلَتْکُمْ وَ لَعَنَ اللَّهُ الْمُمَهِّدینَ لَهُمْ بِالتَّمْکینِ مِنْ قِتالِکُمْ..».
یک محور مهمی که زیارت عاشورا مطرح میکند، این است که برای همه کسانی که زمینه‌ساز بودند، مقدمه‌چینی کردند و حرکت طاغوت را یاری کردند تا جایی که مستقیماً در حادثه نقش داشتند، مورد لعن واقع می‌شوند، یعنی کسی که زیارت عاشورا می‌خواند از همه جریان طاغوت برائت می‌جوید، خود لعن خیلی مهم است، یعنی باید وجود انسان مالامال از سلام و تسلیم و هم باید به دنبال برائت و دوری باشد.
نکته چهارم دعاهای زیارت عاشورا: «اَللّهُمَّ اجْعَلْنى عِنْدَکَ وَجیهاً بِالْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلامُ فِى الدُّنْیا وَ الاْخِرَةِ … فَاَسْئَلُ اللَّهَ الَّذى اَکْرَمَنى بِمَعْرِفَتِکُمْ وَمَعْرِفَةِ اَوْلِیاَّئِکُمْ وَ رَزَقَنِى الْبَراَّئَةَ مِنْ اَعْداَّئِکُمْ وَ اَسْئَلُهُ اَنْ یُبَلِّغَنِى الْمَقامَ الْمَحْمُودَ لَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ وَ اَنْ یَرْزُقَنى طَلَبَ ثارى مَعَ اِمامٍ هُدىً ظاهِرٍ ناطِقٍ مِنْکُمْ …»
در زیارت عاشورا چند تا حاجت اساسی می‌خواهیم، یعنی بودن با امام حسین(ع) انسان را به این مقامات می‌رساند، اثر نکته چهارم، اثر بودن با امام حسین(ع) است.
عاشوراییان چه ویژگی دارند
*کسی که پیوندش با امام حسین(ع) دایمی باشد، چه چیزهایی عاید او میشود؟
- اینکه کسی بخواهد عاشورایی باشد و عاشورایی زندگی کند، با زیارت عاشورا به این نتایج می‌رسد:
۱ - همراهی با امام عصر(عج) است، هر مقدار پیوند ما با امام حسین(ع) بیشتر باشد، همراهی ما با امام زمان(عج) بیشتر است؛ یعنی عاشورا انسان را امام زمانی میکند، بهترین راه رسیدن به امام زمان و سربازی حضرت مهدی(عج) عاشورایی شدن است.
*این عاشورایی شدن چه ویژگی دارد؟
۱ - اگر بخواهم به این ویژگی‌ها در ۲ کلام اشاره کنم، این است که عاشورایی بودن؛ یعنی دیندار؛ یعنی با خالق عالم هستی پیوند محکم داشتن و دغدغه دین داشتن، زیرا انسان عاشورایی به فکر دین خداست، دغدغه دین و جامعه دارد، نسبت به گناه بی‌تفاوت نیست، اگر در جامه اتفاق اشتباهی رخ دهد، بی تفاوت نخواهد بود.
۲ - جایگاه شدن: انسان اگر می‌خواهد جایگاه داشته باشد، باید عاشورایی باشد، انسان اگر می‌خواهد پیشرفت کند و نزد خداوند مورد توجه قرار گیرد، باید پیوندش با امام حسین(ع) بیشتر شود، پیوند با امام حسین(ع) انسان را هم در دنیا و هم در آخرت آبرومند میکند.
۳ - واسطه قرب به سوی خداست؛ انسان را مقرب میکند.
۴ - معیت: انسانی که در این دنیا حسینی باشد، در قیامت هم با امام حسین(ع) است، در روایت داریم، چه بسا ۷۰۰ سال طول بکشد، انسان در قیامت امام حسین(ع) را ببیند، ولی کسی که حسینی باشد می‌تواند همسایه امام حسین(ع) شود، هر چقدر پیوند ما با امام حسین بیشتر باشد، همنشینی و همجواری ما در برزخ و قیامت با امام(ع) بیشتر است؛ یعنی یکی از غصه‌های ما در قیامت این است که چرا پیوندمان، توسل‌مان، عزاداری و سوگواریمان برای امام حسین(ع) کم بوده است، چه بسا انسان به بهشت برود، ولی بگویند۷۰۰ سال طول می‌کشد تا امام را ببینی، اینکه در بهشت همه چیز را به انسان بدهند اما از قرب به امام مرحوم
باشد.
۵ - رسیدن به مقام محمود: بودن با امام حسین(ع) و عاشورا، انسان را به مقام محمود می‌رساند، مقام محمود - به پیامبر(ص) گفتند: شب زنده‌داری کن تا به این مقام برسی -، یک مقام خاصی است که انسان زندگیش و مرگش نبوی میشود، یکی از آثار بودن با امام حسین(ع) همین است، این برکات امام حسین است که در زیارت عاشورا آمده است.
اوج زیارت عاشورا مقام رضا است
نکته پنجم مقام شکر است: آخرین جمله‌‌ای که امام حسین(ع) در عاشورا گفتند، مقام رضایشان بود «الهی رضا برضائک و تسلیماً لأمرک لامعبود سواک»، اوج زیارت عاشورا مقام رضاست، اینکه انسان به رضای خدا راضی باشد: «اللّهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ حَمْدَ الشّاکِرینَ».
در اوج زیارت عاشورا، انسان به سجده می‌رود، در اینجا مقام حمد، سپاس و صبر است، زیبایی عاشورا این است که امام حسین(ع) گفتند: «الحمدالله رب العالمین»، حتی هنگامی که حضرت علی اصغر(ع) در آغوششان به شهادت رسید، گفتند: خدا نظاره‌گر است.
زیارت عاشورا انسان را به بالاترین مقام یعنی مقام رضا و مقام صبر می‌رساند.
نکته ششم بهره‌مندی از شفاعت امام حسین(ع): «اللّهُمَّ ارْزُقْنى شَفاعَةَ الْحُسَیْنِ یَوْمَ الْوُرُودِ»، کسی که حسینی شد، از شفاعت امام حسین(ع) بهره می‌برد، لازمه‌اش این است که با دوستان امام، دوست باشد و با دشمنان امام، دشمن باشد.
در زیارت عاشورا تبیین میکند که در تمام زندگی باید دوست با دوستان و دشمن با دشمنان باشید. به نوعی زیارت عاشورا می‌خواهد به ما بگوید در زندگی هم برائت از مخالفان خودش یک محور است، یعنی امروز اگر آمریکا ظلم میکند، آدم عاشورایی جدی مرگ بر آمریکا و مرگ به اسرائیل می‌گوید، از آن طرف حمایت از انقلاب را میکند، بعضی‌ها هم یک طرفه حرکت می‌کنند، فکر می‌کنند فقط سلام و درود بگویند، نه! باید وجود انسان‌ها از بغض دشمنان پر باشد، هم در مراوده با دوستان جدی باشد این اصل زیارت است.
ایام محرم بهترین زمان سلوک و حرکت به سوی خدا است، در واقع دهه محرم سلوک سالکان است، سینهزدن و عزاداری برای امام حسین(ع) مقدمه جدی برای بازگشت به سوی خداست، اگر از این فرصت استفاده کنیم و انس خود را با خدا بیشتر میشود، اگر دل حسینی باشد، عبادت حسینی شود؛ یعنی انسان حسینی تمام زندگیش زیارت عاشورا میشود، مال او حلال و نسبت به گناه دقت دارد.
