عامل پایداری و سقوط در زندگی چیست؟

سرویس مذهبیافکارنیوز- توجّه به اهمیّت تربیتى و سازنده «اندازه‏ دارى» در زندگى و مصرف، و آموخته شدن با روح این تعلیم الهى، بر فراگیرى و پذیرش دو موضوع مبتنى است:


در هم تنیدگى ابعاد مادّى و روحى وجود انسان، به این معنى که مسائل معیشت و مصرف - از نظر کمّى و کیفى - با تار و پود وجود انسان، هماره در حال تأثیرگذارى و تأثیر پذیرى است. از این رو، نمودهاى اقتصادى و حالات زندگى و چگونگى مصرف، پیوسته بر خصوصیّات نفسى و حالات روحى و اخلاقى انسان اثر مى‏ گذارد و به آنها شکل مى‏ دهد، و مادّه و معنى در وجود انسان(بصورتى گسترده) کار مى‏ کنند و اثر مى‏ گذارند و از اینجاست که مى ‏نگریم فراوانى و زیادى مال موجب سرکشى نفس مى‏ شود؛ طغیان نفس و سرکشى نفس نیز انسان را به طلب مال فراوان وامى‏ دارد، تا جایى که از او طاغوت یا طاغوتچه‏ اى مى‏ سازد.

پى ریخته شدن فطرت و طبیعت انسان بر اعتدال و تمایل به میانه‏ روى، و زیانمندى افراط و تفریط براى آدمى، و نقش بنیادین‏ «اندازه‏ دارى در معیشت»، که اینها همه شرایط زندگى ظاهرى و مادّى انسان را با واقعیّت سرشت انسانى هماهنگ مى ‏کند. و نتیجه آن این است که زندگى انسانها از قوام مادّى و معنوى و از همگرایى معیشتى و اخلاقى برخوردار مى‏ گردد، و از هر گونه کوتاهى یا تجاوز برکنار مى ‏ماند، چنان که امام علىّ بن الحسین سجّاد «ع» در مقام دعا مى ‏گوید:

«و قوّمنی بالبذل و الاقتصاد؛ خداوندا!(زندگى روحى و مادّى) مرا با بخشیدن و میانه ‏روى کردن در مصرف، بر پاى دار».
و بدین گونه از خداى متعال مسألت مى‏ کند که او را با دست بخشش داشتن ومیانه‏ روى کردن در زندگى بر پاى دارد، نه با مال فراوان و شادخوارى و خوشگذرانى.
بنابراین، استوارى معیشتى براى هر انسانى، جز با میانه ‏روى در مصرف پدید نمى‏ آید، و تکاثر مالى و آزادى در مصرف، جز افت اخلاقى و سقوط چیزى در پى نمى ‏آورد. و روشن است که عامل سقوط، عامل استوارى نتواند بود؛ و استوارى به همان میانه ‏روى است، چنان که این سخن امام علیّ بن ابى طالب «ع» که‏
«لن یهلک من اقتصد؛ هر کس میانه‏ روى کرد هرگز تباه نگشت».

بنابراین، میانه‏ روى در زندگى از عوامل نجات انسان است، و اسراف و همچنین خسّت‏ورزى در زندگى و امکانات و مصرف، از عوامل تباهى، که نیروهاى روحى را به هدر مى‏ دهد، و نفس انسان را فاسد مى ‏کند.

منبع:الحياة / ترجمه احمد آرام، ج‏۴، ص366.