به گزارش افکارنیوز، سجده در لغت به معنای تطامن و تذلل است، بنابر این معنای سجده در تمام موجودات از جمادات، نباتات، حیوانات، کرات آسمانی، انسان و جن و فرشتگان روشن خواهد شد، چون همه در برابر خدا با عظمت خاضع و ذلیل می باشند. اما فرقی که می توان میان مکلفین با غیر آنان تصور کرد این است که سجده در مکلفین اختیاری " تشریعی " است و در غیر آنها اجباری " تکوینی " خواهد بود.
البته معنای سجده در انسان اصطلاحا آن است که هفت موضع خود را چنانکه علما فرموده اند به زمین گذاشته و ذکر خدا کند. سجده در برابر پروردگار جهان، موضوعی است فطری و طبیعی. فطرت اقتضا می کند که هر منعم از ولی نعمت خود سپاسگزار باشد و چون خدای سبحان خالق و ولی نعمت همه موجودات است باید همه موجودات در برابر او عبادت و اطاعت نمایند، به همین جهت خداوند متعال این تذلل و خضوع را برای ما بیان می فرماید.
در اینجا لازم است به برخی آیات قرآن مجید درباره سجده اشاره کنیم:
- خداوند متعال در سوره نحل، آیه ۵۰ فرموده است: و برای خدا سجده می نماید آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است از جنبنده و فرشتگان و حال اینکه آنها تکبر نمی ورزند.
- آیه ۱۹ سوره حج می فرماید: آیا نمی بینی که برای خداوند سجده می کنند هر که در آسمانها و هر که در زمین است، و آفتاب، ماه، ستارگان، کوهها، درخت، جنبندگان و بیشتر مردم و اما بسیاری از مردم عذاب بر آنها سزاوار است.
- خداوند قادر حکیم در آیه ۳۴ سوره بقره نیز می فرماید: و هنگامی که ما برای فرشتگان گفتیم برای آدم سجده کنید همه فرشتگان سجده کردند جز ابلیس که ابا کرد و تکبر ورزید و از کفار گردید.
- در خصوص انسان، سوره حج، آیه ۷۷ می فرماید: ای افرادی که ایمان آورده اید، رکوع کنید و سجده نمایید و پروردگار خود را عبادت بنمایید.
- آیه ۲۹ سوره فتح صفات یاران پیامبراکرم(ص) را که بازگو کرده و می فرماید پیوسته آنها را در حال رکوع و سجود می بینی، آنها همواره فضل خدا و رضای او را می طلبند، نشانه آنها در صورتشان از اثر سجده نمایان است،
- آیه ۱۱۲ سوره توبه صفات مومنین را بیان می کند و می فرماید؛ رکوع کنندگان، سجده کنندگان…
در روایتی آمده که از حضرت علی(ع) پرسیده شد. معنای سجده چیست؟ حضرت فرمود معنایش آن است وقتی انسان به سجده می رود که از خاک مرا آفریدی و سر بر داشتن از سجده معنایش آن است که مرا از آن بیرون نمودی و سجده دوم معنایش آن است که به سوی خاک مرا بر می گردانی و سر برداشتن از سجده دوم آن است که از آن دفعه دیگر مرا بیرون می آوری.
سجده بسیار و سجده طولانی
موضوع سجده و بسیاری آن و طول دادنش از عباداتی است که خیلی به آن سفارش شده و در بعضی موارد بالاترین وظایف و برترین عبادت دانسته شده است. در اینجا به برخی روایات اشاره می شود.
روایت شده شخصی از امام صادق(ع) پرسید چگونه شد که خداوند ابراهیم(ع) را خلیل قرار داد؟ حضرت فرمود؛ به جهت زیادی سجده. همچنین از حضرت رضا(ع) روایت شده که به مامون نوشت از دین پیشوایان، پارسایی و عفت و صدق و صلاح و طول دادن سجده است.
همچنین در روایت دارد که امام صادق(ع) فرمود سجده منتهای عبادت فرزندان آدم است و در حدیثدیگر از آن حضرت است که فرمود نزدیک ترین حالت بنده به خدا حالتی است که سجده کننده و گریان باشد.
حالات پیامبران و سفرای الهی، پیشوایان مذهبی و ائمه اطهار این نکته را یادآور می کند که فرد مسلمان باید زیاد سجده کند. در همین مورد سجده های علی بن ابیطالب(ع) هر فردی را حیران می سازد و یا سجده های امام زین العابدین، سید الساجدین(ع) هر عابدی را متحیر می کند. همچنین سجده های طولانی حضرت موسی بن جعفر(ع) هر مومن عبادت کننده ای را بهت زده می نماید.
این خيال كه سجده تنها در نماز است اشتباه است و در اسلام سجده های دیگری وجود دارد كه سفارش اكيد درباره آنها شده مانند سجده شكر، كه هر زمان بنده به ياد نعمتي افتد سزاوار است كه سجده كند و شكر آن نعمت را به اين طريق انجام دهد و بالاترين سجده شكر سجده اي است كه انسان بعد از تعقيبات و بعد از نماز به جا مي آورد. كمترين چيزي كه در سجده گفته مي شود، سه بار "شكرا شكرا" يا شكرَا لله،يا "العفو" و مانند آن مي باشد گرچه بدون ذكر هم سجده محقق خواهد شد.
