یکی از آرزوهای دیرینه دلسوزان جهان اسلام و حتی یکی از اهداف تشکیل نظام جمهوری اسلامی ایران، ایجاد تقریب و وحدت بین مذاهب اسلامی و یگانه شدن صفوف مسلمانان در برابر دشمنان اسلام، بوده است. این هدف مقدس نیز مبتنی بر ریشه های استوار در کتاب و سنت و مصلحت نظام اسلامی است و با جلوگیری از ایجاد تفرقه در بین مسلمانان، مانع تخریب و تضعیف و تسلط اجانب بر کشورهای اسلامی میشود.
امروزه جهان اسلام با چالش‌ها و مشکلات متعددی روبرو است. از جمله این مشکلات که خواست دشمنان و بدخواهان امت اسلامی میباشد، اختلافات و تنازعات بی‌حاصل مذهبی است. به همین دلیل رسالت و وظیفه‌ی اسلامی فرهیختگان حوزوی و دانشگاهی و فرهنگی است که با اقدامات سنجیده، در رفع و یا به حداقل رساندن این مشکل تلاش کنند.
تبیین مبانی فکری و نظری تقریب و وحدت و نشان دادن مشترکات دینی و تحکیم علمی پایه‌های امت واحده اسلامی، معرفی و اشاعه فرهنگ ناب ائمه(علیهم السلام) و رفع و سوء برداشت‌ها از مفاهیم شیعی، بررسی و ارائه راه‌کارهای عملی اتحاد اسلامی و تقریب مذاهب، تثبیت و ترویج ذهنیت مثبت در میان نخبگان و عموم مردم در قبال دیگر مسلمانان، شناسایی نقشه‌های مغرضین امت اسلامی و تقویت روحیه‌ی همدلی و ایستادگی در برابر دشمنان مشترک و شبهه‌افکنان، بستر‌سازی برای گفتگو، تعامل و برگزاری نشست‌های علمی مشترک میان عالمان مذاهب اسلامی، شناسایی و جلب همکاری پژوهشگران، پیشگامان و دانشجویان علاقمند به تقریب و وحدت، رفع سوء تفاهم‌ها و تعصبات فرقه‌ای و شبهه‌زدایی از اتهامات و اختلافات بی‌اساس نسبت به فرق اسلامی به ویژه تشیع، هماهنگی و همکاری مجموعه‌های تقریبی همسو در داخل، و تاکید بر مشترکاتی همچون قرآن کریم، سنت شریف نبوی، ایمان به وحدانیت خداوند تعالی، ایمان به نبوت و خاتمیت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و سنت ایشان، ایمان به معاد و روز آخرت و زنده شدن مردگان، و عدم انکار ضروریات دین چون نماز و روزه و زکات و حج و جهاد و ... ، از جمله مبانی و اصولی است که منجر به این وحدت و همزیستی و تعامل بدون تزاحم خواهد شد.
علاوه بر اینها تبیین و تشریح عدالتخواهانه قیام اباعبدالله علیه السلام و آنچه پیام عاشورا و کربلا بوده است، بیش از هر زمان در این برهه ضرورت دارد؛ پیام‌های عاشورا مثل ظلم‌ستیزی، مبارزه با استکبار، آزادی‌خواهی و... می‌تواند از نکاتی باشد که عامل تقریب، وحدت و همدلی مسلمانان و مظلومان جهان در مقابل استکبار جهانی باشد.
شناخت راه امام حسین علیه السلام و گفتمان نهضت عاشورا می‌تواند فصل مشترکی برای هر انسان روشن‌ضمیری باشد که به دنبال تعالی است. مسلما ارادت اهل سنت به اهل‌بیت علیهم‌السلام به ویژه حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام ظرفیت قابل اتکایی برای تقویت پایه‌های تقریب مذاهب دارد. از این رو، اندیشه‌ورزی و برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی با هدف شناخت بهتر و ترویج و نشر سیره اولیای الهی یکی از رسالت‌‌های خطیر صاحبان قلم و مراکز آموزشی است که باید این ارزش‌ها را با شرایط روز تبیین و تطبیق سازند تا ریشه ارزش‌های نیک اخلاقی و اسلامی در جامعه بازتولید شود.
اگر علمای اهل تسنن و تشیع هردو به مقدسات یکدیگر احترام گذاشته و به اعتقادات یکدیگر توهین نکنند، و اگر نقدی هم هست در فضایی دوستانه و علمی و مستدل بیان نمایند، زمینه هر چه بیشتر برای وحدت فراهم می شود. علاوه بر موضع گیری علما، ملت نیز در این وحدت بسیار سهیم هستند و ما در حوادث فتنه انگیز و مناسبات خاص نهم ربیع و ایام فاطمیه این را شاهد بوده ایم.
قرآن از زبان پیامبر اکرم به مسیحیان آن زمان میگوید: «تعالوا الی کلمة سواء بیننا و بینکم الاّ نعبد الاّ اللَّه و لا نشرک به شیئا». آن وقت فرقه‌های مسلمان، با خدای واحد، پیغمبر واحد، قرآن واحد، قبله‌ی واحد، عبادت واحد، این همه مشترکات و مسلّمات، چند موضوع مورد اختلاف را وسیله قرار بدهند برای دشمنی! این، خیانت نیست؟ این، غرض‌ورزیِ غرض‌ورزان و غفلتِ غافلان نیست!
این را هم بدانیم که مراد از وحدت، اشتراک عمل در برابر نقشه‌های استکبار است! به قول رهبر معظم انقلاب:" مراد از وحدت قطعاً وحدت مذهبی نیست؛ یعنی اینکه این به مذهب آن دربیاید، آن به مذهب این دربیاید؛ نه، این قطعاً مراد نیست. وحدت جغرافیایی هم نیست، مثل آن چیزی که در دهه‌های شصت میلادی و هفتاد میلادی، بعضی کشورهای عربی با هم اتّحاد پیدا کردند و اعلام کردند که یکی هستند، که نشد و نمیشود و امکان هم ندارد. مراد از وحدت، وحدت در حفظِ منافعِ امّتِ اسلامی است. اوّل تشخیص بدهیم منافع امّت اسلامی کجاست و در چیست؛ بعد در این زمینه ملّتها با هم توافق کنند، ببینند امّت اسلامی امروز به چه احتیاج دارد، با که باید دشمنی کرد، با که باید دوستی کرد و چه جوری دوستی کرد، این جهت‌گیری‌ها را در ضمن گفتگوها و مذاکرات، به توافق برسند، در این جهت حرکت کنند. مراد این است: اشتراک عمل در برابر نقشه‌های استکبار. (۱۴۰۱/۰۷/۲۲)
در پایان اشاره میکنم به سخنی از رهبر انقلاب که فرمودند: " در مسأله‌ی وحدت، دو نقطه یا دو جهت‌گیری اساسی وجود دارد که هر کدام به تنهایی، حایز اهمیت هستند:
یکی از این دو نکته، عبارت از رفع اختلافات و تناقض ها و درگیری ها و تضادها و کارشکنی هاست که از قرنها پیش تا امروز، میان طوایف و فِرَق مسلمین وجود داشته است و همیشه هم این تناقض ها به ضرر مسلمین تمام شده است.
نکته ی دوم این است که این وحدت باید در خدمت و در جهت حاکمیت اسلام باشد؛ والا پوچ و بی معنی خواهد بود.
به نظر میرسد در راستای بهبود این همزیستی، علاوه بر برگزاری همایشها و سمینارها، برگزاری فعالیتهای فرهنگی مشترک بین شیعه و سنی، اردوهای فرهنگی مشترک، برگزاری نماز جماعتهای مشترک، مراسمهای مولودی و مداحی مشترک و تشویق و اجرای طرحهای پیشنهادی از مذاهب جهت تقویت این اهداف، مفید فایده باشد.
والسلام من اتبع الهدی
