حجت الاسلام والمسلمین بهاءالدین قهرمانی نژاد، کارشناس مذهبی و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گفت: امام محمدباقر (ع) در سوم صفر سال ۵۷ هجری قمری در شهر مدینه متولد شدند. مادر ایشان فاطمه بنت الحسن (س) بوده که طبق روایت امام صادق (ع)، جزء برترین زنان اهل بیت امام حسن مجتبی (ع) بودند که لقبشان صدیقه بود و مقامات معنوی فوق العاده‌ای داشتند و در تاریخ نیز به امّ عبدالله مشهور هستند، چون اولین فرزند ایشان پسری با نام عبداللّه بوده و گفته شده است که حضرت فاطمه بنت الحسن(س) و فرزندشان حضرت محمدباقر (ع)، جزء اُسَرای کربلا بودند. یعنی زمانی که حضرت چهار ساله بودند به همراه مادرشان، اسارت را تجربه کردند و پدرشان، حضرت زین العابدین (ع) هم پیام آور کربلا بودند.
به گفته این کارشناس مذهبی، زندگی امام پنجم (ع) سرشار از سختی بوده چراکه در آن دوران، اوج تحریف و دروغ پردازی درمورد آئین پیامبر اکرم (ص) توسط دست‌های پنهان و آشکار دشمنان صورت گرفته است و به همین دلیل، حضرت، دوران سختی را سپری کردند. زیرا ایشان وظیفه داشتند که معارف اصیل دین را تبیین کنند و درواقع، جهاد تبیین و روشنگری و آگاه کردن مردم درمورد حقایق الهی را انجام دادند و با وجود این که امام، علم، نور و تقوای محض بودند و مدیریت و تدبیر و دلسوزی واقعی داشتند، حاکمان نالایق بنی امیه بر جامعه مسلط بودند و این موضوع، ناشی از آگاهی نداشتن مردم آن زمان بود.
او گفت: در حقیقت، ظالمان آن دوره، مردم را فریب می‌دادند و می‌گفتند به ظاهر آیات نگاه کنید که نوشته است خداوند به هرکسی بخواهد حاکمیت می‌دهد. از اینرو، اگر پروردگار نمی‌خواستند بنی امیه به حکومت نمی‌رسید و حاکمیت آن به خواست خدا بوده است و نباید با این موضوع مخالفت کرد. این در حالی است که چه در آن زمان و چه در حال حاضر، نمی‌توان ظلم‌هایی که در جامعه اتفاق می‌افتد را به خداوند نسبت داد. زیرا پروردگار، هیچ گاه ظلم نمی کند و خودش همیشه تأکید کرده است که با ظلم بجنگید و این موضوع را می‌توان در آیه ۲۷۹ سوره مبارکه بقره مشاهده کرد که فرمودند: «فَإِن لَم تَفعَلوا فَأذَنوا بِحَربٍ مِنَ اللَّهِ وَرَسولِهِ ۖ وَإِن تُبتُم فَلَکُم رُءوسُ أَموالِکُم لا تَظلِمونَ وَلا تُظلَمونَ» «اگر (چنین) نمی‌کنید، بدانید خدا و رسولش، با شما پیکار خواهند کرد! و اگر توبه کنید، سرمایه‌های شما، از آنِ شماست [اصل سرمایه، بدون سود]؛ نه ستم می‌کنید، و نه بر شما ستم وارد می‌شود.»
به گفته این کارشناس مذهبی، در آن زمان، امام محمدباقر (ع) باید معارف اعتقادی مردم را اصلاح می‌کردند و می‌ساختند چراکه دشمنان بشریت برای این که بتوانند به مردم تسلط پیدا کنند از جهل آن‌ها استفاده می‌کردند. یعنی سرباز اصلی مسلط شدن ستمگران بر مردم، جهل و نادانی اغلب آن ها بوده است و بدنبال آن، عالِم نمایان هم به این موضوع دامن می‌زدند و رسالت امام محمدباقر (ع) هم رسوا کردن چنین افرادی و تبیین عقاید دینی بوده است. بنابراین، در دوره امامت حضرت، این اتفاق‌ها و این مسائل رخ داده و دوران سختی برای حضرت بوده است. از اینرو، ایشان فرموده اند: «الْکَمَالُ کُلُ الْکَمَالِ التَّفَقُّهُ فِی الدِّینِ وَ الصَّبْرُ عَلَى النَّائِبَةِ وَ تَقْدِیرُ الْمَعِیشَةِ» «کمال انسان و بالاترین کمال او، عالم شدن در دین و صبر در بلا و اندازه‌گیری در زندگى است.» که این موضوع به دین فهمی اشاره می‌کند و رهبر انقلاب هم تحت عنوان جهاد تبیین به آن تأکید کرده اند. زیرا باید حقایق دینی و الهی برای انسان تبیین شود تا انسان بتواند در آن مسیر، استوار و ثابت قدم باقی بماند و حاکمیت واقعی الهی را بپذیرد.
قهرمانی نژاد، در خصوص شهادت امام محمدباقر (ع) گفت: وقتی حضرت متوجه شدند که مجموعه اهل کتاب آن زمان، مردم را فریب می‌دهند و حاکمیت زمان هم از این مسئله استفاده می‌کرد، در دمشق حضور پیدا کرده و حقایق را اعلام کردند و سپس، در بازگشت به مدینه، توسط عوامل نفوذی دشمن به شهادت رسیدند.
