ازدواج نیز که یکی از اصلی‌ترین تصمیمهای افراد است و گاهی محل تردید و دودلی می‌شود، از این‌رو از استخاره برای ازدواج کمک می‌گیریم.
آیا استخاره گرفتن برای ازدواج جایز است؟ گاهی افراد در تصمیم‌گیری برای ازدواج دچار تردید شود. احادیث و روایات بسیاری بر استخاره گرفتن در هنگام تردید و سردرگمی انسان در تصمیماتش تاکید کرده‌اند. در این مطلب قصد داریم تا ضمن بررسی حکم استخاره برای ازدواج و صحت عمل به آن، چگونگی آن را نیز بررسی کنیم.
استخاره و شرایط آن
استخاره در لغت به معنای طلب کردن خیر است، اما کاربرد این اصطلاحبه معنای توسل به خداوند متعال و کمک خواستن از او در زمانی است که انسان در تصمیم گیری دچار تردید و سردرگمی شده است.
استخاره شرایطی دارد که در ادامه به سه مورد از آنها که مرتبط با موضوع این نوشته است اشاره می‌کنیم:
۱. گذراندن مراحل تفکر و مشورت: تمام مفسرین و فقها بر این نکته توافق دارند که استخاره در صورتی اعتبار دارد که انسان نه با تفکر و تعقل و نه با مشورت با دیگران به نتیجه نرسیده باشد. اگر تحقیق و تامل یا مشورت با دیگران می‌تواند گزینه‌ای را بر دیگری ترجیح بدهد، استخاره کردن بی‌اعتبار است.
۲. اعتبار داشتن موضوع استخاره: مواردی هست که استخاره گرفتن درباره آنها باطل بوده و بی‌معنا است. از این موارد می‌توان به استخاره در انجام یا ترک واجبات، استخاره در انجام یا ترک محرمات و استخاره در مسائل پزشکی اشاره کرد.
۳. تکرار نکردن استخاره: تکرار کردن استخاره برای موضوعی واحد جایز نبوده و بی‌اعتبار است. تنها در صورتی که مدت زمانی از دفعه قبلی گذشته و یا شرایط آن موضوع تغییر کرده است، می‌توان دوباره از استخاره استفاده کرد.
استخاره برای ازدواج
در بسیاری از موارد انسان‌ها پس از تکیه به عقل خود و همچنین مشورت با متخصصین و افراد باتجربه، باز هم به نتیجه نرسیده و در انتخاب مرددند. در اینجا متون دینی راه دیگری را به انسان پیشنهاد می‌کند که مشورت با عالم مطلق یعنی خداست. این مشورت که همان استخاره است، می‌تواند در تصمیمات مهمی نظیر ازدواج نیز راهگشا باشد. البته باید دقت کرد که استخاره تنها زمانی معتبر است که تحقیقات و مشورت‌های لازمه انجام شده باشد و نتیجه‌ای حاصل نشده باشد.
استخاره برای ازدواج از نظر برخی از مراجع
نظر آیت الله خامنه‌ای: سوال ۱۴۳۷ استفتائات، آیا استخاره با تسبیح یا قرآن در مسائل سرنوشت ساز مانند ازدواج درست است؟ بهتر آن است که در چنین مواردی وقتی فرد می‌خواهد تصمیم بگیرد، ابتدا تفکر و دقت کرده، سپس با افراد با تجربه و مطمئن مشورت کند و درصورتی که با این موارد همچنان مردد بماند، جایز است استخاره کند.
نظر آیت الله مکارم شیرازی: استخاره نوعی مشورت با خداوند است. هرگاه بعد از مشورت و تحقیقات لازم، مشکل حل نشود، می‌توان از استخاره استفاده کرد. در غیر این صورت استخاره معنا ندارد. عمل به استخاره نیز واجب نیست اما حتی‌الامکان مخالفت نشود.
نظر آیت الله سیستانی: قدر متقن از مواردی که مشروع است، موردی است که بعد از مشورت از اهلش نتیجه نگرفته و در تحیر بمانید.
نظر آیت الله صافی گلپایگانی: استخاره به طور کلی مختص زمانی است که فرد در انجام کاری مردد بوده و با تحقیق و تامل و همچنین مشورت با اهل فن به نتیجه‌ای نرسیده باشد. در مورد ازدواج نیز تا زمانی که هنوز از فرد مورد نظر تحقیق کاملی به عمل نیامده و مشورت نشده، استخاره معنا نداشته و تکلیف شرعی نمی‌آورد.
آیت الله بهجت: مورد استخاره مختص بعد از مشورت و تحقیق و در زمان تحیر است.
چگونگی و روش استخاره برای ازدواج
به‌طور کلی روش‌های مرسوم برای استخاره با قرآن و استخاره با تسبیح در این مورد نیز راهگشاست، اما شایسته است که به دو روش دیگر از استخاره برای تصمیمات مهم اشاره کنیم:
۱. روش اول
نوع اول استخاره توصیه شده در واقع نوعی دعا محسوب می‌شود. نقل شده است که امام علی (ع) برای این نوع استخاره دو رکعت نماز می‌خواندند و پس از نماز صد مرتبه می‌گفتند: استخیر بالله.
در ادامه نیز این دعا را می‌خواندند:
أَللّهمَّ اِنّى قَدْ هَمَمْتُ بأَمْرٍ قَدْ عَلِمْتَهُ فَأِنْ کُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّهُ خیرٌ لى فى دینى و دُنْیاىَ و آخِرَتى فَیَسِّرْه لى وَ اِنْ کُنْتَ تعلم أنّهُ شَرٌّ لى فى دینى و دُنْیاىَ و آخِرَتى فَاصْرِفْهُ عَنّى، کَرِهَتْ نَفْسى ذلِکَ اَمْ أَحَبَّتْ، فَاِنَّکَ تَعْلَمُ و لا أَعْلَمُ و َ انْتَ عَلاّمُ الْغُیوُب.
۲. روش دوم: استخاره ذات الرقاع
از امام صادق(ع) نقل شده است که قبل از انجام تصمیمهای مهم، ۶ تکه کاغذ تهیه کرده و روی آنها نوشته شود: بِسْمِ اللّه الرَّحْمنِ الرّحیم خِیَرَةٌ مِنَ اللّه الْعَزیزِ الْحَکیم لفلان بن فلانة. (به‌جای فلان بن فلان، نام استخاره‌کننده و مادرش نوشته شود.)
سپس روی سه تا از آنها نوشته بشود: افعل. و روی سه تای دیگر نوشته بشود: لاتفعل.
در ادامه ۶ کاغذ را زیر سجاده گذاشته و دو رکعت نماز خوانده شود. سپس به سجده رفته و در حالت سجود صد مرتبه این ذکر گفته شود: أَسْتَخیرُ اللّه بِرَحْمَتِهِ خِیرة فى عافِیَةٍ.
سپس این دعا خوانده شود: اللّهُمّ خِرلى فى جَمیعِ أُمورى فى یُسْرٍ مِنْکَ و عافِیَةٍ.
آنگاه سه کاغذ برداشته و اگر هر سه یکسان بود به دستور آن انجام داده شود (اگر هرسه افعل بود آن را انجام داده و اگر لاتفعل بود ترک گردد)، اما اگر سه تکه کاغذ یکسان نبود، ۲ تکه دیگر برداشته و از هر حکمی که در آن ۵ تا بیشتر بود را تبعیت بشود.
