این روز‌ها خیلی از خانواده‌ها و افراد دنبال نسخه‌ای هستند تا بتوانند ناآرامی ناشی از عدم کنترل شیوع ویروس کرونا و به هم ریختگی شرایط جوامع و خانواده‌هایشان را به دلیل اضطراب‌های زیاد، افسردگی، استرس و وسواس شدید را کنترل کنند. عده‌ای به انزوا پناه برده، اما حال روانی خوبی ندارند، عده‌ای هم به در بیخیالی می‌زنند و متأسفانه خودشان هم دچار ویروس می‌شوند، اما عده‌ای هم هستند که این میان می‌توانند با آرامش روان هم بر اضطراب‌های خودشان مسلط شوند و هم احوال دیگران را خوب کنند.
به استثنای پزشکان و پرستاران که در این ایام واقعا فداکارانه مشغول به فعالیت و خدمت رسانی به بیماران هستند و دست از توان نمی‌کشند، یک عده هم خودشان طبیب خود هستند و می‌توانند در خانه با همفکری و گفتگو شرایط خانواده را بهبود ببخشند، این‌ها همان افرادی هستند که به دعا و نمایش، نماز و توکل به پروردگار مشغول می‌شوند و همه چیز را به خداوند متعال می‌سپارند تا سر وقت خود بیماری ریشه کن شود البته این بدان معنا نیست که متخصصان نباید به دنبال پیدا کردن واکسن و راهکاری برای ریشه کن کردن بیماری باشند، بلکه این معنا را می‌دهد برای عموم مردم که جز رعایت مسائل بهداشتی این روز‌ها کاری از دستشان بر نمی‌آید می‌توان نسخه شفابخش توکل به پرودگار و دعا و نیایش را رقم زد.
اغلب مردم برای رهایی از استرس دعا میکنند
براساس یافته‌های موج دوم نظرسنجی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات با عنوان «بررسی دیدگاه مردم درخصوص کرونا» ۶۰.۱ درصد افراد پاسخگو برای معالجه ویروس کرونا به دعا و نیایش باور دارند. این نظرسنجی با استفاده از پرسشنامه و به صورت تلفنی از ۳۰ اردیبهشت تا ۱۰ خردادماه گردآوری شده است. جامعه آماری این نظرسنجی را شهروندان ۱۸ سال و بالاتر ساکن در شهر و روستا‌های کشور تشکیل و ۲ هزار و ۱۱۲ نفر به روش تصادفی انتخاب شده و مورد پرسش قرار گرفت.
«زهرا ابراهیمی» از کارشناسان مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی می‌گوید که راضی بودن به تقدیر خداوند منافاتی با دعا و نیایش برای رفع گرفتاری‌ها و مشکلات ندارد. هر آنچه در عالم رخ می‌دهد، منتسب به خداوند است و انسان می‌بایست بدان راضی باشد، اما این انسان است که باید با تلاش خود سعی در رفع بیماری‌ها کند با ابزار‌هایی مثل وسایل بهداشتی، در خانه ماندن و ابزار‌های معنوی، چون دعا و نیایش. البته در دیدگاه الاهی همه این‌ها این بیماری‌ها می‌تواند یک آزمون الهی باشد که انسان می‌بایست با آن دست و پنجه نرم کند هر چند گاهی هم ممکن است نتیجه دلخواه داده نشود، اما بهرحال وظیفه ما به عنوان بنده این است که بدان عمل کنیم و نتیجه با خداوند است.
*وقتی به یک پناهگاه بزرگ تکیه می‌کنیم
برای بالا بردن شادابی و روحیه در این ایام کرونایی با دعا و نیایش می‌توان روحیه را تقویت کرد. راز و نیاز با خدا انسان را امیدوار و پرتوان می‌کند چرا که حس می‌کنیم پناهگاه مطمئنی داریم و بدین وسیله احساس نگرانی‌ها و دلتنگی‌هایمان کم می‌شود. زمانی که بیماری‌های روانی و جسمی ما را درگیر میکنند ایمان به خداوند می‌کند یک نوع پیشگیری یا یک نوع معالج بیماری‌ها محسوب شود.
اضطراب و تنش روانی در این ایام خیلی می‌تواند ما را دچار بیماری‌های جسمی یا حاد شدن شرایط روانی کند که بشر امروز را درگیر خود کرده است. بسیاری از تکنیک‌های روانشناسان و روانکاوان این دوران برای کاهش بار فکری انسان‌ها استراحت دادن به فکر با نیایش خداوند است. بهتر است مکان‌هایی برای نیایش انتخاب کنیم که آرام و مطبوع باشند و امکان تمرکز و رفع نگرانی را برای ما فراهم کنند.
نیایش خداوند اگر با قوت قلبی و و از ته دل باشد و تمرکز به همراه داشته باشد، صفای دلمان را زیاد می‌کند، حضور قلبمان را افزایش می‌دهد و تمام قوای ذهنی و جسمی‌مان را تقویت می‌کند.
از دیگر آثار نیایش دستیابی به لذت معنوی است انسان با دعا و درخواست از خداوندی که همه بود و نبود و هست و نیست به دست اوست به لذت روحی و جانی می‌رسد. پرستاران و پزشکان در این ایام با خدمت و کمک به همنوعان احساس لذت معنوی را می‌چشند، ما نیز می‌تواینم با دعا و نیایش این لذت معنوی را برای خود ایجاد کنیم.
امام سجاد (ع) می‌فرماید: «خدایا! دل‌های ما را به یاد خود و زبان‌هایمان را به سپاس خود و اندام‌هایمان را به طاعت خود مشغول گردان.»
در این ایام می‌توانیم با قرار دادن زمان‌هایی برای نیایش مثل همان ساعت‌های اذان خانواده خود را نیز با خود همراه کنیم، به فرزندانمان آموزش دهیم که خداوند قادر مطلق می‌تواند همه بدی‌ها را از بین ببرد و بیاییم با هم دعا کنیم تا این شر و گرفتاری از سر مملکت و جامعه بشری از بین برود، خود این دعا می‌تواند یک نوع تخلیه روانی برای همه ما باشد و از سویی بچه‌ها را نیز به پروردگار و دعا و نیایش آشنا کند.
دیگر پیامد دعا و نیایش در این ایام علاوه بر عرضه خود واقعی به خداوند و دستیابی به آرامش ذاتی می‌تواند خروج از غفلت برای ما باشد چرا که طبیعت دعا غفلت زا است ما همه با درگیری‌های روزانه کار و زندگی، در منزل هم با درگیر شدن به تماشای اخبار و رویداد‌های روزانه و کار‌های دیگر از خود و خداوند غافل می‌شویم بهتر است با دعا و نیایش دو مرتبه این فرصت برای خود ایجاد کنیم تا توجهی نیز به مرگ و روز قیامت داشته باشیم.
هر یک از ما ممکن است در این ایام کرونایی عزیزی را از دست داده باشیم روانشناسان در این زمان‌ها برای سوگواری راه‌های مختلفی را به ما پیشنهاد میکنند تا بتوانیم مرگ عزیزانمان را راحتتر قبول کنیم، اما مهمترین پذیرش گفتگو با خدا و به یاد آوردن روز قیامت و مرگ همه است اینکه از خدا آمده‌ایم و به خداوند برمیگردیم، زمانی که این را قبول و پذیرش داشته باشیم، بهتر می‌توانیم از بیماری یا مرگ عزیزانمان کنار بیاییم.
*چند توصیه دینی برای رسیدن به آرامش
از مهمترین مهمترین توصیه‌های آرام بخش در این ایام می‌توان به این موارد اشاره کرد:
۱/ماشاءَ الله لا حَولَ وَ لا قوّهَ اِلّا باللهِ العَلِیَّ العظیم. در روایات و سیره ائمه و بزرگان دینی ما آماده است که با نیت قلبی و صادق این ذکر را بگویید. برای بدست آوردن حوصله و سعه صدر نیز سوره مبارکه عنکبوت را بخوانید.
۲/ میرزا احمد آشتیانی در کتاب هدیه احمدی آورده که علامه طباطبایی صاحب تفسیر المیزان فرموده‌اند: برای رسیدن به آرامش در حالت نشسته و ایستاده دست خود را روی سینه بگذارید و چندین مرتبه آیه ۲۸ سوره رعد را بخوانید: «الذّینَ امَنوا و تَطمَئِنُّ قُلوبُهُم بذِکرِ اللهِ اَلا بذِکرِالله تَطمَئِنُ القلوب " آرامش بخش‌ترین دعا برای آنان که به خدا ایمان دارند.»
نکته دیگر این است که بدانیم خود شکرگذاری از مهمترنی مایه‌های آرامش روان انسان محسوب می‌شود همین که از خداوند هر روز صبح بابت تن سالممان تشکر کنیم، باعث دریافت پالس‌های مثبت روانی برایمان می‌شود و به تبع این پالس مثبت باعث آرامش جسممان نیز می‌شود.
در نهایت از پروردگار عالم و اهل بیت (ع) یاری طلبیدن، باعث می‌شود که با نیروی مضاعف به زندگی بازگردیم. بدانیم که محبت خداوند به بندگانشان تمام نشدنی است و او از هیچ کس دریغ نمی‌وروزد و باران رحمت بر سر همه با هم می‌بارد. «اَلا بذِکرِالله تَطمَئِنُ القلوب» گواه روشن او حس و مایه آرامش بخش بندگان است.
۳/ادعیه مفاتیح الجنان، چون دعای کمیل، دعای ندبه، مناجات‌های مختلف، زیارت عاشورا، جامعه کبیره و ... می‌توانند خیلی از نگرانی‌های ما را کاهش دهند. همچنین مداومت بر استغفار و ذکر استغفر الله ربی و اتوب الیه و ذکر لا حول و لا قوه الا با الله العلی العظیم نیز بر رفع پریشانی موثر است.
۴/ حلبی نقل می‌کند که فردی نزد امام جعفر (ع) رفت و گفت: زمان تنهایی وحشت زده می‌شوم و غم و اندوه مرا فرا می‌گیرد، ولی در بین مردم چنین حسی ندارم، امام فرمود: در ابتدا دستت بر روی قلبت بگذار و بگو: بسم الله. بعد دستت را بر روی قلبت کشیده و ۷ مرتبه بگو: أَعُوذُ بِعِزَّةِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِقُدْرَةِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِرَحْمَةِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِجَلَالِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِعَظَمَةِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِجَمْعِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِرَسُولِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِأَسْمَاءِ اللَّهِ مِنْ شَرِّ مَا أَحْذَرُ وَ مِنْ شَرِّ مَا أَخَافُ عَلَی نَفْسِی. آن شخص آن چنین کرد و بعد گفت به لطف خدای متعال ترس و وحشت از من زدوده شد و به آرامش رسیدم. (بحار الانوار ج ۹۵ ص ۱۳۸)
۵/ در نهایت از امام صادق (ع) نیز روایت داریم که برای از بین بردن ترس به ذکر «حسبنا الله و نعم الوکیل» از سور آل عمران، اندوه به «لا اله انت سبحانک انی کنت من الظالمین» از سوره انبیا و حیله و مکر به «افوض امری الی الله، ان الله بصیر بالعباد» از سوره غافر پناه ببرید.
