مرکز درمان ناباروری جهاد دانشگاهی استان قم از سال ۱۳۸۷ کار خود را در قم آغاز کرد تا در زمینه یکی از مهم‌ترین مسائلی که خانواده‌های زیادی با آن روبه رو هستند درمان را آغاز کند.
این مرکز در ادامه روند درمان، پژوهش‌هایی را در زمینه درمان ناباروری آغاز کرده است که در نهایت توانست با پیگیری‌های مداوم روش سپاس را در درمان ناباروری ابداع کند. این روش با استفاده از سلول‌های بنیادی اقدام به درمان ناباروری می‌کند.
در این زمینه سیدرضا طباطبایی در گفتگو با خبرنگار مهر، به دستاوردهای مرکز درمان ناباروری جهاد دانشگاهی واحد استان قم در روش جدیدی که در این مرکز برای درمان ناباروری شکل گرفته اشاره و این دست‌آورد را انقلابی در درمان ناباروری در دنیا عنوان کرد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر دو روش درمان ناباروری که در سال ۱۹۷۸ توسط دکتر ادوارد کشف شد در دنیا مرسوم است، گفت: روش تلقیح داخل رحمی و میکروانجکشن این دو روش است که با پاس زحمات دکتر ادوارد در زمینه درمان ناباروری ایشان در سال ۲۰۱۰ جایزه نوبل پزشکی را دریافت کردند.
معاون پژوهشی جهاد دانشگاهی قم با بیان اینکه در حال حاضر با استفاده از این دو روش پنج میلیون نفر در سراسر دنیا متولد شده‌اند، ابراز کرد: مرکز درمان ناباروری قم در سال ۱۳۸۷ تأسیس شد که با استفاده از این دو روش سه هزار کودک متولد شدند.
وی در ادامه به انجام پژوهش در زمینه ابداع روش‌های جدید در درمان ناباروری در مرکز درمان ناباروری قم اشاره کرد و گفت: پژوهش‌ها در این زمینه طی یک سال انجام شد و در نهایت شیوه جدیدی که با عنوان سپاس نام‌گذاری شده در مرکز درمان ناباروری قم کشف شد.
طباطبایی به توضیح پیرامون این روش اشاره و گفت: مطالعات بر روی سلول‌های بنیادی صورت گرفت و در طول تحقیقات ما متوجه شدیم هنگامی‌که سلول‌های بنیادی رشد می‌کنند در محیط رشد اقدام به آزاد کردن فاکتورهای رشد می‌کنند که در تحقیقات مشخص شد برخی از این فاکتورها در افزایش سرعت اسپرم نقش دارند.
وی با بیان اینکه متأسفانه برخی از این فاکتورها در هنگام نگهداری از سلول‌های بنیادی دور ریخته می‌شوند، ابراز کرد: ما بر این روی این مواد دور ریختی آزمایش‌هایی را انجام دادیم که نشان داد این مواد دور ریختی در اسپرم نقش دارند و می‌تواند در درمان ناباروری تأثیر داشته باشند.
موفقیت پروژه در محیط آزمایشگاهی
وی با اشاره به اینکه درمان ناباروری به دو شیوه گذشته در تأمین مواد اولیه کاملاً به خارج از کشور وابسته بود، گفت: اما در روش کشف شده توسط مرکز جهاد دانشگاهی قم وابستگی به صفر می‌رسد و هزینه‌های درمان نیز با کاهش قابل توجهی مواجه می‌شود.
معاون پژوهشی جهاد دانشگاهی واحد استان قم با اشاره به اینکه پروژه در محیط آزمایشگاهی موفق عمل کرد، گفت: در حال حاضر این پروژه در مرحله آزمایش انسانی قرار دارد.
متأسفانه دست‌آورد و مقالات منتشر شده در این زمینه در خارج از کشور بیشتر از داخل مورد توجه قرار گرفت
وی با تأکید بر اینکه این روش در دنیا نظیر ندارد و توسط تیم پژوهشی مرکز درمان ناباروری جهاد دانشگاهی استان قم ابداع شده است، گفت: یک تیم ۵ نفره به مدت یک سال بر این روی این پروژه کار کرد اما متأسفانه دست‌آورد و مقالات منتشر شده در این زمینه در خارج از کشور بیشتر از داخل مورد توجه قرار گرفت.
طباطبایی به مراجعات متعددی که به مرکز درمان ناباروری قم صورت می‌گیرد، اشاره و افزود: مراجعات خارج از کشور نیز به این مرکز صورت می‌گیرد و در حال حاضر ۴۰ درصد بیمارانی که به این مرکز مراجعه می‌کنند خارج از قم هستند که این مهاجرت بیماران از قم به تهران و حتی دیگر شهرها را معکوس کرده است و در حال حاضر از خارج از قم برای درمان به این شهر مراجعه می‌کنند.
وی در ادامه درباره میزان ناباروری در ایران نسبت به دیگر کشورهای جهان گفت: نرمال میزان درمان ناباروری در جهان عدد ۱۰ الی ۱۵ است که این رقم در کشور ما عدد ۲۰ درصد را نشان می‌دهد که این امر حاکی از بالا بودن نرخ ناباروری در میان زوجین ایرانی است.
معاون پژوهشی جهاد دانشگاهی واحد استان قم تغییر سبک زندگی، استفاده از آفت کش‌ها در کشاورزی، آلودگی هوا، تغذیه و ازدواج دیرهنگام را از جمله عواملی عنوان کرد که در بالا بودن نرخ ناباروری در کشور تأثیرگذار بوده است.
ناباروری سومین عامل طلاق در کشور است
وی با بیان اینکه نزدیک به ۹۵ درصد از ناباروری‌ها قابل درمان است، گفت: نمی‌توان گفت که ناباروری به شکل صد درصد ریشه کن شده و حتی زوجینی وجود دارند که انجام آزمایش‌ها هیچ‌گونه مشکلی را در آن‌ها نشان نمی‌دهد ولی بازهم قادر به بارور شدن نیستند.
طباطبایی ناباروری سومین عامل طلاق در کشور دانست و گفت: متأسفانه خانواده‌هایی که با این مشکل مواجه هستند تحت فشار روانی شدید قرار دارند و حتی برخی از ریش سفیدان خانواده‌ها به جای کمک مشکلات روحی و استرس را بیشتر می‌کنند که این امر بر روی درمان نیز تأثیرگذار است.
برخی از مواقع خانواده‌هایی به این مرکز مراجعه می‌کنند که در آستانه جدایی از یکدیگر قرار دارند
وی افزود: برخی از مواقع خانواده‌هایی به این مرکز مراجعه می‌کنند که در آستانه جدایی از یکدیگر قرار دارند که صبر شکیبایی چندانی برای ادامه درمان ندارند در حالی که درمان ناباروری از مسائلی است که نیازمند پیگیری است.
در هر حال محققان مرکز جهاد دانشگاهی قم دست آوردهای خوبی در زمینه درمان ناباروری داشته‌اند و مرکز درمان ناباروری این استان هر روزه پذیرای بیماران زیادی در این زمینه است که با توجه به زیارتی بودن شهر قم به نوعی نور امیدی بیشتری را در دل خود نسبت به درمان احساس می‌کنند.
البته باید در این زمینه یادآور شد که پژوهشگران مرکز جهاد دانشگاهی قم پروژه‌های تحقیقاتی دیگری همچون کشت غضروف نای در بدن سگ و انتقال آن در بدن انسان را نیز در مرحله پژوهش دارند و همچنین اقدامات خوبی در زمینه بانک بند خون ناف و عمل غضروف زانو با استفاده از سلول‌های بنیادی را نیز در این استان به مرحله عمل رسانده‌اند.
