صنعت سرگرمی با اختراع تلویزیون راهی پیدا کرد تا محصولاتش را در خانه به مشتریان تحویل دهد. این محصولات متنوع بودند و از اخبار تا مسابقات تلویزیونی را شامل می‌شدند. البته در این میان پررنگ‌ترین نقش به سریال‌های تلویزیونی می‌رسید.
مثل اغلب محصولات تصویر متحرک بازار سریال‌های تلویزیونی نیز عمدتا در اختیار آمریکا است. هالیوود، خاستگاه بزرگترین غول‌های دنیای سرگرمی؛ هنوز که هنوز است در این عرصه یکه تازی می‌کند. البته گاهی رقبایی قد علم می‌کنند.
ترکیه یکی از این رقبای تازه از راه رسیده است که با سریال‌هایش از آمریکای جنوبی تا شرق آسیا هواداران بسیاری پیدا کرده است. اکنون بزرگترین توزیع‌کننده سریال‌های تلویزیونی در جهان پس از آمریکا است و قصد دارد تا سال ۲۰۲۳ بیش از ۱ میلیارد دلار از این بازار درآمد کسب کند.
کمک بزرگ به صنعت گردشگری
ترکیه از جمله کشورهای موفق در امر گردشگری است و سالانه میلیاردها دلار از این بخش درآمد کسب می‌کند. در سال‌های اخیر سریال‌های ترکیه‌ای نقش مهمی در جلب گردشگران به این کشور ایفا کرده‌اند.
بر اساس اطلاعات وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه، اکنون بیش از ۱۵۰ سریال ترکیه‌ای به بیش از ۱۰۰ کشور جهان صادر و پخش شده است. هر کدام از این سریال‌ها نقش نماینده‌ای را دارند که می‌تواند عده‌ای را برای سفر به ترکیه، حتی مکان‌های کمتر شناخته‌شده ترغیب کند.
برای مثال معمولا با آمدن نام ترکیه یاد استانبول، سواحل آنتالیا یا دیگر مقاصد گردشگری معروف آن می‌افتیم اما سوگوت را کمتر کسی به عنوان مقصد گردشگری انتخاب می‌کرد تا اینکه سریال «قیام ارطغرل» به میدان آمد.
بر اساس اطلاعات تریپ‌ادوایزر حالا دیگر می‌توان مردمی را پیدا کرد که تورهای موضوعی این سریال را به شهر سوگوت که آرامگاه ارطغرل در آن است، تدارک می‌بینند.
هنگامی که سریال «سده باشکوه» یا همان «حریم سلطان» در دنیای عرب پخش شد و هوادار بسیار پیدا کرد، همزمان سیل گردشگران عرب به ترکیه سرازیر شد. این ماجرا به حدی برای ترکیه سودآور بود که پخش سریال در برخی کشورهای عربی را رایگان کرد.
سریال‌هایی که سر از آمریکای جنوبی درآوردند
پرطرفدار شدن سریال‌های ترکیه در خاورمیانه چندان موضوع دور از انتظار و عجیبی نبود. اشتراکات فرهنگی و تاریخی باعث می‌شد که درونمایه سریال‌ها برای مردمان این بخش از جهان آشنا می‌کرد. اما آن سوی اقیانوس اطلس در آمریکای جنوبی هم بازار سریال‌های ترکیه‌ای داغ شد.
بر اساس گزارشی که در گاردین منتشر شد، بیشتر تعداد سریال ترکیه‌ای را در جهان کشور شیلی خریداری کرده است. در همین آمریکای جنوبی آرژانتین و مکزیک هم از بزرگترین مشتریان سریال‌های ترکیه‌ای هستند.
از دیگر مشتریان پر و پا قرص سریال‌های ترکیه‌ای می‌توان به چین، روسیه، کره و ژاپن اشاره کرد.
این محبوبیت به حدی رسیده است که ورایتی درباره‌اش نوشت: «به نظر تنها راهی که برای متوقف کردن سریال‌های ترکیه‌ای باقی مانده است، قطع پخش آن‌ها در شبکه‌ها است هر چند که این کار هم احتمالا دیگر جواب نمی‌دهد.»
وقتی عربستان هم احساس خطر می‌کند
تا پیش از اینکه سریال‌های ترکیه‌ای این طور بازار خاورمیانه را در دست بگیرند، مصر و به ویژه سوریه یکه‌تاز سریال‌های تلویزیونی در این بخش جهان بودند. محبوبیت سریال‌های سوریه‌ای به حدی بود که حتی پس از ورود سریال‌های ترکیه‌ای به جهان عرب، دوبله با لهجه سوریه‌ای یکی از ترفندهای شبکه‌ها برای محبوب کردن این سریال‌ها بود.
این سریال‌ها در کنار سود مالی بالا همانطور که در ماجرای گردشگری مشخص شد، قدرت نرم زیادی هم برای ترکیه به ارمغان آوردند. همین موضوع باعث هراس دولت‌هایی شد که خود را مقابل ترکیه می‌دیدند.
برای نمونه از سال ۲۰۱۵ محمد بن سلمان ولیعهد سعودی تمام تلاشش خود را به کار بست تا جلوی پخش سریال‌های ترکیه‌ای را در شبکه‌های عربستانی بگیرد. بن سلمان ترکیه را متهم می‌کند که دنبال احیای خلافت عثمانی در منطقه است.
البته نمی‌توان سیاست را از این بازی به طور کامل کنار گذاشت. برای نمونه رجب طیب اردوغان نگاه مثبتی به سریال «سده باشکوه» نداشت و بر این عقیده بود که این سریال در نمایش دوران حکومت عثمانی درست عمل نکرده است. این سیاستمدار در نقطه مقابل از حامیان اصلی سریال «قیام ارطغرل» است که داستان شروع امپراتوری عثمانی را روایت می‌کند.
فناوری‌های جدید هم به کمک می‌آیند
داستان مخالفت عربستان با پخش سریال‌های ترکیه‌ای در این روزگار مثل سابق اثرگذار نخواهد بود. اکنون پلتفرم‌های اینترنتی بسیاری برای پخش محصولاتی از این دست وجود دارد. شرکت‌های بزرگی مثل نتفلیکس، آمازون، یوتیوب و ... صدها مدعی ریز و درشت دیگر که دنبال محتوای جذاب برای مشتریانشان می‌گردند.
نتفلیکس به عنوان بزرگترین شرکت پخش آنلاین هنگام درخواست، سریال‌های ترکیه‌ای زیادی را در دسترس قرار داده است. این شرکت ثروتمند علاوه بر این پروژه‌های متعددی برای تولید محتوای مخصوص به خود در ترکیه تعریف کرده است. حالا با وجود نتفلیکس سریال‌های ترکیه‌ای در ۱۹۰ کشور پخش خواهند شد!
