بازی گرفتن از بچه‌ها در فیلم‌های سینمایی و شیوه نقش آفرینی آنها همیشه دشوار و جزو مواردی است که سینماگران با مشکلات آن دست و پنجه نرم می‌کنند. در این گزارش به بررسی این موضوع از نگاه سه سینماگری که در حوزه کودک و نوجوان فعالیت داشته اند، می‌پردازیم.
در فیلم‌های ما بچه‌ها بازیگری نمی‌کنند
غلامرضا رمضانی کارگردان و فیلمنامه‌نویس سینمای کودک و نوجوان درباره شیوه بازی گرفتن از کودکان در سینما گفت: هر فیلمسازی برای کار کردن با کودکان شیوه خاص خود را دارد. کودکان توانایی‌های بسیار بالایی دارند که باید آن را کشف کرد. من سعی می‌کنم توانایی و قابلیت کودکان را که در درونشان نهفته شده، پیدا کنم و بر اساس آن، شخصیت‌شان را با ویژگی و خصلت‌های فیلمنامه منطبق کنم. به همان نسبت هرچقدر که جلو می‌روم نقش تبدیل به شخصیت بازیگر خواهد شد و به جای اینکه بازیگر را وادار به نقش بازی کردن کنم، کاری خواهم کرد که با نقش همذات‌پنداری کند.
کارگردان «ضربه فنی» و «فرار از اردو» ادامه داد: وقتی کودکان آموزش ندیده‌اند، نباید از آنها انتظار داشت بازیگری کنند. اگر کودک جلوی دوربین فقط نقش بازی کند، نمی‌توان اسم او را بازیگر گذاشت چرا که او فقط ادا در می‌آورد.
این فیلمساز سینمای کودک و نوجوان، با اشاره به اینکه با کشف استعداد کودکان آنها را به بازیگری فرا می‌خواند، گفت: من سعی می‌کنم قابلیت‌های کودکان را درک و کشف کنم. با آنها راحت باشم و منطبق با کودکان کار را جلو ببرم؛ نه اینکه کودک منطبق با من پیش برود. چرا که بازیگری فنی است که فرد باید کارآزموده و آموزش‌دیده باشد و تکنیک را فراگرفته باشد تا بتواند انجامش دهد.در فیلم‌های ما بچه‌ها بازیگری نمی‌کنند. آنها اغلب خودشان هستند و کارگردانی موفق است که بتواند نقش را به بازیگر نزدیک کند.
بچه‌های امروز فوق‌العاده‌اند
حسین قناعت کارگردان سینمای کودک، درخصوص بازیگری کودکان و شیوه بازی گرفتن از آنها گفت: بچه‌های امروز با تصویر بیشتر آشنا هستند و این یک شاخصه مهم در بدو ورود آنها به عرصه بازیگری است.
کارگردان «دزد و پری» ادامه داد: بچه‌هایی که در حال حاضر برای بازیگری می‌آیند، به دلیل وفور امکانات تصویری و لوازم ارتباط جمعی در زندگی‌شان، به نسبت کودکان نسل‌های قبل، خیلی بزرگ‌تر از سن خود به نظر می‌آیند و در واقع برای بازی در فیلم، یک قدم جلوتر از کودکان قدیم هستند.
او افزود: به عنوان یک کارگردان که سال‌هاست با کودکان و نوجوانان و برای آنها کار می‌کنم، می‌توانم بگویم استعداد و علاقه‌مندی بچه‌هایی که در حال حاضر برای بازیگری می‌آیند، خیلی بیشتر از گذشته است.
قناعت گفت: هر کارگردان شیوه خود را برای بازی گرفتن از کودکان دارد و من نیز همیشه شیوه خودم را بر این مبنا قرار داده‌ام که همراه با گروه خوبم در پشت صحنه، فضایی برای کودکان به وجود بیاورم که راحت باشند، خودشان باشند و همان آرامش را هنگام بازی کردن جلوی دوربین نیز بروز دهند و در واقع حضور دوربین را فراموش کنند. با این روش، بازی آنها به زندگی نزدیک‌تر می‌شود و برای بیننده باورپذیرتر به نظر خواهد آمد.
کارگردان «من و نگین دات کام» گفت: بچه‌های امروز، بازی فوق‌العاده‌ای دارند و با قاطعیت می‌توانم بگویم که از کار با بازیگر کودک، حتی بیشتر از بازیگران بزرگسال _البته با احترام به همه آنها _ لذت می‌برم.
او در پایان عنوان کرد: فیلمسازی کاری خسته کننده است و بازیگران کودک و نوجوانی که زحمت می‌کشند، در این خستگی با ما شریک می‌شوند. آنها به شخصیت‌های فیلمنامه ما تجسم می‌بخشند تا خوراک فرهنگی و سرگرمی برای کودکان و نوجوانان هم سن و سال خود فراهم کنند؛ بازیگران کودک و نوجوان بر سر ما فیلمسازان منت دارند.
باید با کودکان دوست شد
حمیدرضا قطبی کارگردان، هم درباره بازیگری کودکان و شیوه بازی گرفتن از کودکان گفت: فکر می‌کنم انتخاب بازیگر کودک در هرگونه سینمایی از انتخاب سایر بازیگران مهم‌تر و دشوارتر است. آنها عموماً نه تجربه زندگی دارند و نه تجربه بازیگری. پس شرط اول برای یافتن بازیگر مناسب برای یک نقش جستجو، درایت و هوش کارگردانی است. شاید با قطعیت بتوان گفت که یک انتخاب درست، هفتاد درصد تصویری را که می‌خواهید بر روی پرده ظاهر می‌کند.
کارگردان « قطار آنشب » ادامه داد: بازی گرفتن از کودکان هرگز مکانیکی و یا دستوری نیست. باید با کودکان دوست شد و با آنها بازی کرد. بازی‌های معمولی و تفریحاتی که آنها دوست دارند سرآغاز بازی‌های واقعی خواهد بود که مقابل دوربین به نمایش در می‌آید.
او خاطرنشان کرد: اساساً در ابتدا باید بازیگر کودک را در موقعیت قرار داد تا رفتار و واکنش طبیعی خود را نسبت به آن موقعیت نشان دهد. چنانچه خواست ما از اجرای آن صحنه مطلوب نباشد، باید حوصله به خرج داد تا به نتیجه دلخواه نزدیک شد. صبوری شرط لازم و اساسی در کار با کودک است. در عوض یک کودک مستعد به‌زودی به شما نشان خواهد داد که همه چیز را آموخته است و با واکنش های غیرمنتظره، شما را شگفت‌زده خواهد کرد.
این کارگردان گفت: بچه‌های امروزی با پیشرفت و گسترش وسایل ارتباط جمعی و نمایشی شدن انواع آموزش‌ها و خدمات و در دسترس بودن گوشی‌ها و برنامه‌های شبکه‌های اجتماعی، به مراتب بیش از گذشته بر مرکب نمایش سوارند و غیر از تقلید و بازی، از هوش سرشار و تخیلات بی‌بدیل برخوردارند. تنها باید دقت کرد، آنها را پیدا کرد و با آنها دوست شد. اطمینان دارم که آنها از ما به خودمان نزدیکترند!
