سرقت از موزه مردم‌شناسی و یک نگرانی عمومی

 در روز‌های اخیر شاهد انتشار خبری مبنی بر سرقت از یکی از موزه‌های کشور بودیم. اگرچه مشخص شد که این خبر مربوط به یک ماه قبل بوده و سارق نیز دستگیر شده است، اما این سؤال مطرح می‌شود که موزه‌های ما تا چه اندازه به موضوع حفاظت اهمیت داده‌اند و توجه به این موضوع تا چه اندازه در روند اخذ مجوز تأسیس موزه‌ها مدّ نظر قرار می‌گیرد؟

اخبار فرهنگ و هنر - آفرین امامی، مدیر مجموعه فرهنگی تاریخی گلستان، افزایش کمّی موزه ‌های کشور و توسعه بخش موزه‌ای را مثبت دانست و بیان کرد: ما باید از این کار مثبت حمایت کنیم، اما اینکه زیرساخت‌های تأسیس موزه تا چه اندازه فراهم شده است و موزه تا چه اندازه می‌تواند از نظر درآمدزایی و تأمین هزینه روی پای خودش بایستد، بسیار مهم است. اگرچه دولت و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تا اندازه‌ ممکن از همه موزه‌ها حتی موزه‌های خصوصی حمایت می‌کنند، اما اتکا بر این حمایت بخشی از هزینه‌های موزه‌ها را پوشش می‌دهد و خود موزه باید برای بالا بردن و ارتقای کیفی خود و رعایت تمامی استاندارد‌های فنی تلاش کند.

او تأکید کرد: هر موزه‌ای که افتتاح می‌شود، باید طرح محتوایی داشته باشد و این طرح محتوایی به تصویب اداره کل موزه‌ها برسد تا نقص‌های آن دیده و مرتفع شود.

مدیر مجموعه فرهنگی تاریخی گلستان گفت: گاهی موزه‌هایی بدون در نظر گرفتن ضوابط معین شده و طرح محتوایی مصوب شکل گرفته و تأسیس می‌شوند. مدیران این موزه‌ها پس از افتتاح موزه انتظار حمایت دارند و شاید از آن‌ها حمایت شود؛ اما این حمایت‌ها نمی‌تواند مشکلات زیرساختی را رفع کند. از طرف دیگر ممکن است که برخی از موزه‌ها نقص و مشکل ساختاری داشته باشند.

امامی با تأکید بر موافقت خود با افزایش کمّی موزه‌های کشور، افزود: موزه‌ها باید با توجه به ظرفیت شهرها، استان‌ها و مناطق تأسیس شوند؛ زیرا هر شهر و استان ظرفیت‌های گردشگری مخصوص خود را دارد و تقسیم موزه‌ها در سطح کشور تا اندازه زیادی به میزان ظرفیت گردشگری آن‌ها بستگی دارد. البته اگر تأسیس یک موزه بتواند به افزایش ظرفیت گردشگری یک منطقه کمک کند، شکل‌گیری آن موزه اشکال ندارد.

او گفت: امروز برخی از موزه‌های بزرگ کشور به سمت هیئت امنایی شدن می‌روند تا بتوانند بخشی از هزینه‌ها را خودشان تأمین کنند و مستقل باشند؛ اما این به معنای آسیب رساندن به موزه و استفاده از روش‌های غیر استاندارد و غیر فرهنگی نیست، بلکه می‌توان با برنامه‌های بهینه فرهنگی و جذب مخاطبان به رونق گردشگری پرداخت.

مهدی کارخانی مدیر موزه «نقاشی پشت شیشه» نیز درباره امنیت موزه‌های کشور گفت: اگرچه در روز‌های اخیر خبر سرقت از یکی از موزه‌های شهر تهران رسانه‌ای شد، اما اشیای موزه‌ای در طول عمر موزه‌داری در کشور ما کمتر به سرقت رفته‌اند. مردم ما به این باور رسیده‌اند که اشیای موزه‌ای و تاریخی متعلق به آن‌هاست. از طرف دیگر از نظر مباحث حفاظتی موزه‌ها پیشرفت خوبی داشتیم و از این نظر شرایط مطلوبی داریم.

او اقدام نهادهایی چون شهرداری برای تأسیس و افتتاح موزه را اقدامی مثبت و بسیار مفید دانست و بیان کرد: هر موزه براساس یکسری قوانین و قواعد از پیش تعیین شده راه‌اندازی و تأسیس می‌شود و قاعدتاً باید ویژگی‌های لازم را برای اخذ مجوز داشته باشد. البته به طور حتم یک موزه در زمان افتتاح از ویژگی‌های لازم برخوردار بوده و قواعد تعیین شده را رعایت می‌کند، اما اخذ مجوز و افتتاح، ابتدای کار یک موزه به حساب می‌آید.

مدیر موزه نقاشی پشت شیشه گفت: اگر یک موزه در ادامه راه فعالیتش دچار نقص در تجهیزات الکترونیکی و حفاظتی شود، به طور حتم متضرر خواهد شد و مسئول آن نمی‌تواند آنچنان که باید و شاید از آثار موزه‌ای حفاظت کند. حفاظت از آثار موزه‌ که جزو سرمایه‌ یک کشور به حساب می‌آیند، مهم‌ترین وظیفه یک موزه‌دار است.