محمدرضا شرفالدین تهیهکننده باسابقه سینمای ایران ضمن ابراز تسلیت بهمناسبت درگذشت استاد محمدعلی کشاورز گفت: مرحوم کشاورز توانایی بازی در طیف گستردهای از نقشهای متفاوت و حتی متضاد را داشت و قادر بود در تمام تجربههای بازیگری خود به سرحد کاراکتر برسد؛ اکنون شاهدیم که بسیاری از بازیگران سینمای ایران بهویژه نسلهای جوانتر تنها توانایی تبدیل شدن به تیپ را دارند و نمیتوانند به کاراکتر برسند؛ ضمن احترامی که برای تمامی این عزیران قائلم، بسیاری از این دوستان نزد افکار عمومی به عنوان تیپ شناخته میشوند نه به عنوان کاراکتر؛ تا جایی که خود من شاهد بودهام گاهاً برخی نویسندگان سینما گفتهاند که من فلان نقش را برای فلان بازیگر نوشتم؛ این بدین معنا است که نویسنده در ذهن خود آن بازیگر را به عنوان تیپ پذیرفته و حک کرده است. خداوند آقای علی نصیریان را حفظ کند؛ ایشان نیز مثل مرحوم کشاورز از چنین توانمندی و قابلیتی برخوردارند.
اخبار چهره ها - این تهیهکننده سینما ادامه داد: زندهیاد کشاورز در تجارب گوناگون بازیگری خود به یک تیپ یا کاراکتر خاص محدود نبود؛ در حالیکه بسیاری از بازیگران سینما تنها قادر به ایفای یک تیپ معین هستند. به اعتقاد من کسانی که به دنبال درک و کشف بازیهای چشمنواز، تیپولوژیهای مختلف و کاراکترهای ایرانی هستند، باید به تماشای آثار مرحوم کشاورز و بازیگرانی نظیر ایشان بنشینند. توصیه من به کلاسهای آموزش بازیگری این است که به جای نمایش فیلمهای خارجی برای هنرجویانشان که با هدف تماشا و درک بازی سوپراستارهای خارجی اتفاق میافتد، فیلمهای خوب ایرانی که با بازی درخشان هنرمندانی چون زندهیاد کشاورز همراه بوده است را به هنرجویان نشان دهند.
شرفالدین افزود: مرحوم کشاورز ازجمله بازیگران مطلع و با دانش سینمای ایران بود؛ بنده به منزلشان تردد داشتم و در بسیاری از مواقع ایشان را در حال مطالعه میدیدم؛ وی ازجمله هنرمندانی بود که وقتی نقشی بهشان پیشنهاد میشد، به کلیت فیلم و ارتقای فضا و حس و حال آن یاری میرساندند؛ فرض کنید اگر مرحوم خواجویی تصمیم میگرفت بازیگر دیگری بهجز زندهیاد کشاورز را در نقش «اسدالله خان» بگذارد، این نقش هرگز بدینسان ماندگار و خاطرهانگیز نمیشد و چنین تأثیرات دراماتیک تاریخی و مؤثری را در ذهن بیننده برجای نمیگذاشت.
وی اضافه کرد: بازیگرانی مثل مرحوم کشاورز از آن دست هنرمندانی بودند که میتوان به آنها عنوان «بازیگر مؤلف» را اطلاق کرد؛ بدین معناکه در ارائه و نحوه بیان دیالوگها نیز به فیلمساز کمک میکردند و گاهی با کارگردان وارد چالشهای سازنده میشدند؛ این همافزایی بهواسطه شناخت مناسبی رخ میداد که این نسل از تاریخ، جامعه، فرهنگ و هنر این مرز و بوم داشت؛ ویژگی این نسل این بود که با ایفای یک نقش آن نقش را جاودانه میکرد و بعدها هم اگر بازیگری میخواست نقشی مشابه آن نقش را بازی کند، به نقشها، بازیها، دیالوگها، زبان بدن و حتی نگاههای این هنرمندان رجوع و در آنها دقت میکرد.