با شیوع ویروس کرونا و قرنطینه اجباری خانگی، یکی از رسانه‌های مجازی که مورد استقبال کاربران شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت، امکان ارتباط زنده یا همان لایو شبکه اجتماعی اینستاگرام بود؛ امکانی که موجب شد تا اخیراً برخی از این برنامه‌های جنجالی فضاهای فرهنگی نگران کننده‌ای را در کشور به وجود آورند؛ البته به نظر می‌رسد پشت پرده این لایوها مسائل دیگری باشد که در این گزارش به آن خواهیم پرداخت.
* ابتذال شاه کلید اینفلوئنسرهای اینستاگرامی
اخبار فرهنگ و هنر - یکی از ارتباط‌های زنده‌ای که در ایام قرنطینه به عنوان پر مخاطب‌ترین لایو شناخته شد، گفت‌وگوی میان امیرحسین مقصودلو (تتلو) و ندا یاسی در صفحه شخصی تتلو بود؛ این دو شخصیت که چند سالی می‌شود به عنوان اینفلوئنسرهای پر مخاطب اینستاگرامی مطرح شده‌اند با استفاده از ادبیات رکیک و الفاظ نامناسب توانسته‌اند مخاطبان زیادی برای خود دست و پا کنند.
در این چارچوب، اظهارنظرهای این افراد در خصوص حجاب و شاذگویی‌های دیگر آن‌ها نیز موجب شده تا جذابیت‌های بیشتری برای مخاطب پیدا کند. البته لایوهای مشترک میان تتلو با افرادی مانند ساشا سبحانی با بازدید ۲۰۰ هزار نفر و گفت‌وگوی وی با داگلاس کاستا با ۴۳۶ هزار بازدید از جمله پر بازدیدترین پخش زنده‌های صفحه اینستاگرامی این اینفلوئنسر است.
استقبال مخاطبان ایرانی از لایوهایی مانند تتلو و دیگر به اصطلاح شاخ‌های مجازی، نگرانی‌های زیادی را در خصوص ترویج اباحه‌گری در جامعه به وجود آورده است؛ البته شواهد حاکی از آن است که برگزاری این لایوها از جاهای مشخصی خط دهی می‌شود.
* لایوهای شرطی
اخیراً شبکه بی بی سی فارسی در برنامه‌ای با موضوع دعواهای شاخ‌های مجازی با فردی به نام مهدی رستم‌پور به گفت و گو پرداخت. نکته جالب آنکه در این برنامه رستم‌پور در خصوص دعواهای ساختگی میان این شخصیت‌ها و جریاناتی که آن‌ها را حمایت‌های مالی می‌کنند، گفت: تتلو دستمزد هنگفتی می‌گیرد و وظیفه‌اش در قبال دریافت این هزینه، عربده‌جویی و لایو گذاشتن با اعضای شبکه برای داغ ماندن مداوم صفحاتشان است.
وی همچنین با بیان اینکه شخصیت‌هایی از جمله پیام، تهی، تتلو، علی شمس، ساشا، احلام و سایر شاخ‌های راهزن مجازی، از یک کانون شرط‌بندی حقوق می‌گیرند، اضافه کرد: این کانون با مدیریت فرشید امیرشقاقی ملقب به مونتیگو که در شهر ایبیزای اسپانیا قرار دارد، می‌باشد.
وی در ادامه برگزاری این لایوها را در راستای اجرای سناریوهای پشت پرده این افراد به اصطلاح شاخ مجازی دانست و افزود: نمایشنامه سناریوی خودکشی دنیا جوانبخت بخاطر ساسی، دزدیده شدن ساشا سبحانی در آلمان، افسار گسیختگی تتلو، دوئل داود هزینه با وحید خزایی، جذب پدر آرات، مراسم پایان ناپذیر دعوا و آشتی‌کنان صوری بین خودشان همگی توسط سعدالله امیرشقاقی (ملقب به دکتر) در ترکیه نوشته می‌شود.
در همین راستا بهمن بابازاده، خبرنگار حوزه موسیقی درباره پشت پرده صفحات شاخ‌های مجازی و پرداخت مبالغ بالا به این اینفلوئنسرها در توئیتر خود نوشت: یک سال پیش خواننده رپ پرطرفدار داخلی گفت مدیران یک سایت بزرگ شرط بندی در ترکیه سناریویی پیشنهاد کردند که به ازای هر لایو اینستاگرامی با چهره‌های شاخص اینستا ۲۰۰ هزار دلار پرداخت می‌کنند.
اظهارات کارشناس دعوت شده به شبکه بی بی سی فارسی و البته بابازاده حاکی از آن است که بالا بردن فالورهای اینستا تنها هدف این افراد نبوده و بیشتر محتوای صفحات این افراد به تبلیغات در خصوص سایت‌های شرط‌بندی اختصاص داشته و هزینه تبلیغات در صفحات شاخ‌های مجازی نیز از طریق منابع خارجی تأمین می‌گردد.
البته باید اذعان داشت که استفاده از اینفلوئنسرهای اینستاگرام در پوشش سرگرمی برای تبلیغات این مدل کسب و کارها، شیوه جدیدی برای کلاهبرداری از افرادی است که به این سایت‌ها مراجعه می‌کنند؛ سرگرمی که در قالب شرط بندی ارائه می‌شود ولی در بطن خود تغییری برای سبک زندگی افراد را دنبال می‌کند.
* کاهلی مسئولان فرهنگی در راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات
از آنجاییکه مخاطب بسیاری از صفحات و لایوهای سلبریتی‌های مجازی نوجوانان و بعضاً جوانان کشور هستند این مساله می‌تواند زنگ خطری برای نسل آینده کشور باشد. نسلی که اگر الگوی خود را این افراد قرار دهد، قطعاً آینده تاریکی در انتظار خود خواهد داشت.
بنابراین به نظر می‌رسد لزوم ساماندهی و مدیریت فضای مجازی کشور که چندین سال است رهبر معظم انقلاب تحت عنوان «راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات» به آن تاکید ویژه دارند، از جمله ملزومات این مسیر بوده که متأسفانه باید اعتراف کرد مسأله‌ای در این سطح از اهمیت ظاهراً در اولویت‌های مسئولان فرهنگی کشور جایی ندارد.
