به گزارش افکارنیوز ، سید امیر آقایی: یکی از مهمترین اهداف جشنواره ملی اسباببازی، ایجاد کردن فضایی برای ترویج استفاده از بازی و اسباببازی در جامعه و رونق فعالیت‌های بازیمحور شرکت‌های خلاق است.
اخبار فرهنگ و هنر - عرفان افشار: بازی عنصر اصلی در یادگیری و تربیت در کودکان و نوجوانان است.
محمد علی افشار: اگر بازی به عنوان یک فرایند لذت بخش و دوست داشتنی برای بچه ها، با آموزش تلفیق ویادگیری در آن تعریف شود، میتواند هدف بزرگ ما درآموزش را فراهم کند
زهرا میثمی: بازی معجزهای در حوزه آموزش محسوب میشود
_ چه آموزشی بهتر از بازی میتواند زندگی را به آنها آموزش دهد؟
ستاد توسعه فناوری‌های نرم و هویت‌ساز معاونت علمیوفناوری ریاست جمهوری با همکاری کانون پرورش فکری کودکانونوجوانان، دومین دوره از نمایشگاه ترویجی بازی واسباببازی را در پنجمین جشنواره ملی اسباببازی برگزار کرد. این نمایشگاه پذیرای هزاران نفر از علاقهمندان حوزه آموزش و بازی و اسباببازی بود. در این نمایشگاه، شرکت‌های خلاق در حوزه تخصصی بازی و یادگیری، حضوری فعال داشته و به ارائه فعالیت‌های نوآورانه خود در زمینه بازی و یادگیری برای مخاطبان خاص و عموم مردم پرداختند.
سید امیر آقایی، مسئول نمایشگاه ترویجی بازی و اسباببازی، دبیرکارگروه رسانه و محتوای دیجیتال ستاد توسعه فناوری‌های نرم و هویت‌ساز معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و کارشناس ارشد مهندسی سیستم در مورد سوابق فعالیت های خود در حوزه ی کار های فرهنگی میگوید:« حدود پنج سال است که در حوزه سیاست گذاری صنایع فرهنگی در زمینه‌های تخصصی اسباببازی، بازیهای ویدئویی، انیمیشن، محتوای دیجیتال و لوازم التحریر مشغول فعالیت هستم. فعالیت حرفه ای اینجانب تدوین سندهای راهبردی و راهبری توسعه صنایع فرهنگی است. یکی از صنایع راهبردی در حوزه صنایع فرهنگی، صنعت اسباببازی است که علاوه بر گردش بالای اقتصادی که این صنعت در جامعه ایجاد میکند، تاثیرگذاری عمیق فرهنگی نیز دارد. بر این اساس، سیاست گذاری توسعه صنعت اسباببازی باید به گونه ای باشد که توسعه و ارتقا فرهنگی نیز مورد توجه قرار گیرد.»
وی درمورد اهداف برگزاری نمایشگاه ترویجی بازی و اسباببازی در ساختار جشنواره ملی بازی و اسباب بازی ابراز کرد: «یکی از مهمترین اهداف، ایجاد کردن فضایی برای ترویج استفاده از بازی و اسباببازی در جامعه هست که بسیار مغفول مانده است. بر این اساس، از جشنواره چهارم، با همکاری ستاد توسعه فناوری‌های نرم و هویت‌ساز، بخشی با عنوان بخش ترویجی بازی و اسباببازی در جشنواره ایجاد گردید که مهمترین هدف آن، ایجاد بستری برای پیاده‌سازی فضای عملیاتی برای ارائه فعالیت‌های بازیمحور در حوزه‌های مختلف و متنوع مانند علمی، فرهنگی، حرکتی، سلامت و سایر موارد بوده است. با توجه به تجربه بدست آمده در برگزاری جشنواره چهارم، در پنجمین جشنواره ملی اسباببازی، بخش ترویجی بازی و اسباببازی، به گونه‌ای طرح‌ریزی گردید که فضاهای عملیاتی برای گروه‌های ارائه دهنده خدمات بازیمحور در نظر گرفته شد تا گروه‌ها بتوانند در این فضای مشخص، خدمات بازیمحور خود را به صورت ملموس و واقعی برای مخاطبان نمایشگاه ارائه نمایند تا در اثر این ارائه ملموس و واقعی، الگوپذیری واقعی برای مدیران، معلمان و مربیان مراکز آموزشی و والدین فراهم گردد تا امکان ترویج کاربردی بازی و اسباببازی در فعالیت‌های آموزشی و تربیتی کودکان و نوجوانان بوجود آید. »
ایشان ادامه داد: «به دلیل آنکه ماهیت فعالیت‌های بازیمحور، یک فعالیت خلاقانه و نوآورانه قلمداد در زمینه یادگیری قلمداد میشود، شرکت‌های حاضر شده در این نمایشگاه به عنوان شرکت‌های خلاق در حوزه تخصصی بازی و یادگیری در نظر گرفته میشوند و این نمایشگاه فرصتی را فراهم میکند تا فعالیت‌های خلاقانه این شرکت‌ها هم در سازمان‌ها و نهادهای مرتبط و هم در بین عموم مخاطبان رونق گیرد. »
*عدم وجود مراکز دائمی ترویج بازی و اسباب بازی
آقایی در مورد مهمترین معضلات موجود برای تولیدکنندگان وایده پردازان حوزه ترویجی آموزش بازی محور تصریح کرد:« از مهمترین معضلات ، میتوان به عدم دسترسی مناسب و موثر به گروه‌های مخاطب کودکان و نوجوانان برای ارائه محصولات و خدمات بازیمحور به مخاطبان و بازخوردگیری از آنها برای ارتقا کیفیت و اثربخشی محصولات و خدمات بازیمحور اشاره کرد.. نبود مراکز دائمی ترویج بازی و اسباببازی در کشور، سبب میشود که بسیاری از فعالیت‌های بازی محور طراحی شده، نتواند مرحله تست و بازخوردگیری از مخاطبان را به صورت مناسبی طی نمایند. »
مدیر نمایشگاه ترویجی بازی و اسباب بازی در آخر با تاکید بر راهکارهای رفع مشکلات حوزه آموزش های بازی محور گفت:«از سوی دیگر، تسهیلگران حوزه های تعلیم و تربیت شامل مربیان و معلمان و والدین نیز ارتباط ارگانیکی با توسعه دهندگان فعالیت‌های بازی محور ندارند و همین امر سبب می شود که بکارگیری موثر فعالیت‌های بازیمحور که نیاز به پذیرش واقعی از سوی تسهیلگران تعلیم و تربیت دارد، محقق نگردد. مهمترین راهکار برای این معضلات اشاره شده، ایجاد مراکز ثابت تست بازی است. در این مراکز، شرایطی بوچود می آید که هم گروه کودکان و نوجوانان و هم گروه تسهیلگران تعلیم و تربیت می توانند در یک فضای عملیاتی، واقعی و ملموس، درک صحیحی از فعالیت های بازی محور بدست بیاورند و در اثر اینکه به صورت کاربردی با فعالیت های بازی محور آشنا میشوند، زمینه واقعی بکارگیری این فعالیت ها توسط مخاطبان نیز فراهم می شود تا فعالیت های بازی محور را در درون خانواده ها یا مراکز آموزشی بکارگیرند.»
بازی عنصر اصلی در یادگیری و تربیت در کودکان و نوجوانان
عرفان افشار، مدیر اجرایی دومین نمایشگاه ترویجی بازی و اسباببازی و دانشجوی دکترای پزشکی، در خصوص تاثیرپذیری کودکان و نوجوانان از بازی گفت: « چندسالی است که موضوع آموزش مفاهیم سلامت و تندرستی و رفتارهای سلامتی را در کودکان و نوجوانان به صورت حرفه‌ای تعقیب میکنم و در این فرآیند متوجه شدم که بازی عنصر اصلی یادگیری و تربیت در کودکان نوجوانان است. در بازی، کودکان و نوجوانان خود را می یابند و سعی میکنند بهترین نقش را در بازی ایفا نمایند و همین امر سبب میشود که ناخودآگاه، بسیاری از آموزه‌های رشد و تربیت را در حین بازی کسب می‌نمایند. »
وی تاکید کرد: « برگزاری نمایشگاه ترویجی بازی و اسباببازی، مهمترین رویداد در معرفی کاربردی و عملیاتی بازی و اسباببازی در زندگی واقعی کودکان و نوجوانان است. سناریوهایی که توسط ارائه دهندگان خدمات بازی و اسباببازی طرح‌ریزی میشود، عموما به گونه‌ای است که شرایط محیطی مناسبی را برای به تصمیم رساندن و به رفتار درآوردن کودکان و نوجوانان فراهم می‌آورد که در عین آنکه کودکان و نوجوانان از فعالیت‌های بازیمحور لذت می برند، در همان حال، انگیزه‌های کافی در ایشان فعال میشود تا نسبت به پذیرش مفاهیم غیر مستقیم آموزشی و تربیتی رغبت و علاقمندی بوجود آید و از سوی دیگر، به دلیل آنکه فضاهای زیادی بر روی آنها باز میشود، قدرت خلاقیت و نوآوری کودکان و نوجوانان نیز در حین بازی فعال میشود.»
در ادامه مدیر اجرایی نمایشگاه ترویجی اضافه کرد: « امسال با طرح‌ریزی صورت گرفته، 28 مجموعه دولتی، مردمی و خصوصی در نمایشگاه ترویجی بازی و اسباببازی، شرکت کردند که در نوبت صبح پذیرای مدیران و مربیان مراکز آموزشی و اردوهای دانش‌آموزی بوده و در نوبت عصر، پذیرایی گرمی از خانواده‌ها و فرزندانشان داشتند. بر اساس آمار جمع آوری شده در مدت برگزاری نمایشگاه ترویجی بازی و اسباببازی، 365 مدیر و مربی آموزشی و 1000 دانش آموز در قالب تور مدیران و اردوهای دانش‌آموزی از نمایشگاه بازدید داشته و متوسط روزانه، نمایشگاه پذیرای 5000 نفر مخاطب عمومی در ساعات بعد از ظهر بوده است. »
همچنین عرفان افشار تاکید کرد: «در مدت برگزاری نمایشگاه، ده مسئول ارشد از مجموعه‌های مختلفی شامل وزیر و معاونان وزارت آموزش و پرورش، مدیران و معاونان ادارات کل آموزش و پرورش، اعضای شورای هماهنگی موسسان مدارس غیر دولتی شهر تهران، مدیران معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران و مجموعه باغ کتاب و مسئولان ارشد سازمان تبلیغات اسلامی از این نمایشگاه بازدید کرده و همگی بر لزوم برنامه‌ریزی برای توسعه فعالیت‌های بازیمحور شرکت‌های خلاق در حوزه تخصصی بازی و یادگیری به دلیل اثرگذاری عمیق فعالیت‌ها در موضوع یادگیری تاکید کردند. »
نتیجه تلفیق بازی و آموزش
محمد علی افشار، معاون مدیر اجرایی دومین نمایشگاه ترویجی بازی و اسباب بازی و کارشناس ارشد مدیریت اجرایی، درمورد ارتقا فرایند یادگیری و روشهای نوین آموزش گفت:« چون حرفه ی اصلی من تدریس بوده است، همواره به دنبال روش های آموزشی با بازدهی بالاو ماندگاری بیشتر میگشتم تا زمانیکه بازی را خوشایندترین بخش زندگی برای کودکان و نوجوانان دیدم. اگر بازی به عنوان یک فرایند لذت بخش و دوست داشتنی برای بچه ها، با آموزش تلفیق ویادگیری در آن تعریف شود، میتواند هدف بزرگ ما درآموزش را فراهم کند.»
وی ادامه داد:« میتوان در این حوزه بازی های مختلفی را طراحی کرد که در آن اقدامات هر فرد در گروه خود، فعالیت افراد دیگر را کامل میکند و در نهایت این اقدامات، منجر به یک رویداد در پایان بازی میشود و آن رسیدن به هدف و خلق چیزی جدید است. همچنین بازی، روحیهی مشارکتپذیری را در دانش آموزان تقویت میکند. در این شیوه از آموزش، نقش هر فرد در گروه در رسیدن به آن هدف مشترک بسیار موثر است و پایان موفقیت آمیزی را برای کل اعضا گروه رقم خواهد زد.»
افشار ضمن اشاره به وظایف آموزشوپرورش در زمینهی ایدهپردازی گفت:« وزارت آموزش و پرورش متولی اصلی یادگیری و آموزش در کشور ماست، به همین منظور همهی کتاب ها و برنامهریزیهای درسی میتوانند به عنوان محتوای اولیهی تولید محصول استفاده شوند. زیرا آموزشوپرورش یک برنامه درسی رسمی در کشور دارد که به دنبال تحقق آن است. در این دوره اسباب بازیها و انواع بازیهای مختلف کمک میکنند که این اهداف رفتاری تربیتی و آموزشی، بهتر محقق شوند، پس بهتر است که بازی و اسباببازی ها، با اهداف یادگیری کتابهای درسی و در سنهای مختلف تنظیم شوند تا از این طریق نتایج برنامه ریزی شده را محقق کند. بر این اساس، آموزش همراه بازی واسباببازیها به طور فراگیر در مهدکودکها،پیشدبستانی،دبستان و متوسطه قابل استفاده خواهد بود و این هدف هر مجموعه تولیدکننده اسباب بازی و طراح بازی در حوزه کودک و نوجوان است.»
بازی معجزه حوزه آموزش
زهرا میثمی، مسئول تولید محتوا بخش نمایشگاه ترویجی وکارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی از سوابق فعالیت و نظرات خود درمورد حوزه آموزش بازی محور میگوید:«حدود دو سال است که در زمینهی طراحی و آموزش بازیمحور فعالیت میکنم. بازی معجزهای در حوزه آموزش محسوب میشود پس نباید از بعد سرگرم کردن بچه ها به بازی نگاه کرد؛ جدا از بحث سرگرمی، بازی از نظر جسمی و ذهنی باعث رشد کودکان میشود. آموزشهایی که کودکان و نوجوانان در بازی یاد میگیرند، نسبت به آموزشهای تئوریک و حفطی موثرتر هستند و در یک جمله میتوان گفت بازی زندگی بچه هاست.»
وی چگونگی ایجاد پیوند میان والدین و فرزندان از طریق بازی را اینگونه توضیح داد:« والدین دوست دارند بازیهای مفید و موثری را با فرزندانشان را انجام دهند و به همین دلیل از آموزش های بازی محور بسیار استقبال میکنند. حال، اگر بازی دارای جذابیت هم باشد علاوه بر کودکان و نوجوانان، میتواند والدین را هم درگیر بازی کند. مهم ترین نکته در این مورد علاقه و کشش بچهها برای بازی با والدین خود است با اشاره به اینکه والدین نیز همواره به دنبال راهی برای ایجاد صمیمیت بیشتر با فرزندانشان هستند.»
میثمی ادامه داد:« بچه ها با بازی بزرگ میشوند و در کنار بازیها آموزشهایی را نیز دریافت میکنند از طرفی ما بزرگترها هستیم که دنیا را برای آنها تعریف میکنیم. بر این اساس، چه آموزشی میتواند بهتر از بازی زندگی را به آنها آموزش دهد؟ این موضوع که بازی برای بچه ها تنها بازی باشد یا اینکه در میان بازی، هدف بالاتری مانند آموزش در آن اعمال شود به مهارت و خلاقیت ما بزرگترها مربوط است. تحقیقات بسیاری نشان میدهد، مطالبی که از میان بازی فراگرفته میشود، ماندگاری بیشتری در ذهن دارد. همچنین یادگیری از طریق بازی سریعتر از آموزشهای کلاسیک اتفاق میافتد.»
مسئول تولید محتوای نمایشگاه ترویجی، با تاکید بر گستردگی فضای مجازی و تأثیر شدید آن بر روی کودکان و نوجوانان، ابراز کرد:« تولید محصولات در حوزه آموزش همراه با بازی واسباببازی باید بیاندازه جذاب باشد. تولیدکنندگان و طراحان این عرصه باید توجه کنند که کودکان با چه مسائل و موضوعاتی هیجان زده میشوند. بعد علمی بازی جایگاه ویژهای دارد اما این بعد همچنین باید از هیجان و جذابیت بالایی برخوردار باشد و هردو در موازات هم قرار گیرند تا اهداف آموزشی مورد نظر را محقق کنند.»
میثمی در آخر باد اشاره به موضوع روانشناسی بازی گفت:« علاوه بر اهمیت تفکیک و رده بندی سنی بازیها ،روانشناسی آن نیز اهمیت بسیار زیادی دارد. طراحان باید به نیاز های سنی کودکان توجه ویژه ای نشان دهند و مطابق با تغییرات هر دوره زمانی، با آن تغییر کنند و تازگی و جذابیت محتوا خود را حفظ کنند. زیرا سلیقهی انسانها از نسلیبهنسل دیگر تغییر میکند و تولیدکننده در این شرایط باید خردمندانه و زیرکانه عمل کند. اگر تمام این نکات با تجربه جمع شود نتیجهای بسیار مطلوب خواهد داشت.»
