اشکان رهگذر کارگردان انیمیشن سینمایی « آخرین داستان » که این روزها روی پرده سینماهاست در نامه‌ای به سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به وضعیت اکران این فیلم انتقاد کرد.
اخبار فرهنگ و هنر - متن این نامه به شرح زیر است:
«به نام خداوند جان و خرد
جناب آقای سید عباس صالحی
وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی
با سلام و درود
نمی‌دانم نام انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» را شنیده‌اید یا نه!؟ مدیران تحت‌الامر شما حتماً نام این اثر را که بسیار برای کشورش افتخارآفرینی کرده است، شنیده‌اند. انیمیشنی با آبرو و با استانداردهای جهانی درباره شاهنامه فردوسی، همان کتابی که سال‌هاست در کتابخانه‌های ما ایرانی‌ها خاک می‌خورد و همیشه از خودمان پرسیده‌ایم که چرا کسی برای این کتاب تنها کاری نمی‌کند!
جناب وزیر! حدود ۱۰ سال پیش من جوان بیست‌وسه‌ساله‌ای بودم که به‌واسطه دغدغه خانوادگی و ملی که داشتم، تصمیم گرفتم تا اثری آبرومند در رابطه با شاهنامه بسازم. می‌خواستم همان کاری را انجام دهم که آرزوی بسیاری از ایرانیان همچون من بود، ساختن فیلمی درباره شاهنامه فردوسی بزرگ. ناگفته نماند از همان روزهای اول بذر ناامیدی را در دل ما پاشیدند؛ به هرکدام از سازمان‌های سینمایی – البته نه در دوران شما- که خودشان را متولی فرهنگ و هنر می‌دانستند مراجعه که می‌کردیم این جملات را می‌شنیدیم:
«ساخت فیلمی با موضوع شاهنامه در اولویت ما نیست!
بودجه نداریم!
نمی‌توانی تمامش کنی!
چطور انتظار داری بودجه‌مان را خرج چنین فیلمی کنیم؟»
آقای وزیر! ولی ما ناامید نشدیم. من و برادرانم و جوانان استودیومان باهمت خودمان این فیلم را ساختیم و برای ساختنش از همه‌چیزمان گذشتیم، من و برادرانم دارایی‌مان را فروختیم و فیلممان را ساختیم، نه برای آنکه درگیر جنون شده بودیم، بلکه به این دلیل که به هدفمان اعتقاد داشتیم. تا اینکه در سال ۲۰۱۳ در مهمترین جشنواره انیمیشن دنیا، جشنواره بین‌المللی انسی فرانسه، در بخشی که انیمیشن‌های در حال ساخت باهم به رقابت می‌پرداختند، از بین بیش از ۹۰ اثر رسیده از سراسر جهان، جزو ۶ انیمیشن برتر در حال ساخت شناخته شدیم. آن زمان بود که فرانسوی‌ها از ما حمایت کردند. حتی آن‌ها بیش از تمامی مدیران سینمایی کشور خودمان، ما را جدی گرفتند و به بازار جشنواره بین‌المللی فیلم کن معرفی کردند تا شاید در آنجا بتوانیم سرمایه‌گذاری برای به پایان رساندن فیلممان پیدا کنیم. سرمایه‌گذار هم پیدا شد، ولی همان‌طور که می‌دانید تحریم‌ها مانع جدی، سر راه ورود سرمایه‌گذاران خارجی به ایران هستند. ولی حضورمان در این جشنواره‌ها به ما کمک کرد تا بتوانیم سرمایه‌گذار خصوصی داخلی را به پروژه «آخرین داستان» جذب کنیم.
جناب وزیر، در مسیر تولید این اثر برای حدود هزار نفر به شکل مستقیم و غیرمستقیم اشتغال ایجاد کردیم و در حال حاضر ۱۱۰ نفر در مجموعه دانش‌بنیانی که «آخرین داستان» را ساخته است، مشغول به کار هستند. ولی صادقانه عرض می‌کنم که در مسیر کاری‌مان از دغدغه‌های دولت برای حمایت از اشتغال‌زایی، تولید ملی یا پاسداشت فرهنگ ملی و... جز شعار چیز دیگری ندیده‌ایم. در این ۱۰ سال هیچ حمایتی نشدیم و با دست‌خالی کاری را به سرانجام رساندیم که بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌های تحت حمایت شما که بودجه‌های بلاعوض میلیاردی دارند، نتوانسته بودند در تمامی اعصار حیات خود انجام دهند. ما برای اولین بار پرچم سینمای انیمیشن ایران را در مهمترین جشنواره‌های فیلم و انیمیشن جهان بالا بردیم، در حدود سی جشنواره خارجی معتبر حضور پیدا کردیم که حاصل آن ۶ جایزه جهانی و۶ جایزه داخلی بود.
جناب وزیر، «آخرین داستان» نماینده سینمای ایران در اسکار ۲۰۲۰ است، به این واسطه امسال دو نماینده از کشورمان در رقابت‌های اسکار حضور دارد و توانسته‌ایم در سی‌ودو کشور قرارداد پخش این انیمیشن سینمایی را ببندیم. رایت آلبوم موسیقی‌اش را در خارج از ایران بفروشیم. کتاب‌های مصورش را در داخل و خارج از ایران منتشر کنیم. بازی موبایل تبلت آن را بسازیم و بازهم تأکید می‌کنم که تا به امروز میلیاردها تومان پول دولتی خرج انیمیشن ایرانی شده است ولی تمام دستاوردها و موفقیت‌های پروژه «آخرین داستان» بدون کوچک‌ترین کمک دولتی کسب‌شده است.
متأسفانه طی ماه‌های اخیر مرتکب اشتباهی شدم و آن‌هم درخواست اکران در ایران بود که امروز بنده را در چنین شرایط منحوسی قرار داده است. تصور من از اکران آن چیزی بود که تا به امروز در سینمای ایران دیده بودم و فکر می‌کردم با توجه به کارنامه درخشان و افتخاراتی که فیلمم به دست آورده است، حداقل شرایط متوسطی برای اکران آن فراهم می‌شود ولی متأسفانه آنچه امروز رخ‌داده است، حتی شرایطی ضعیف‌تر از اکران فیلم‌های هنر و تجربه است. آن‌هم در شرایطی که فیلم‌های دیگر که در زمینه انیمیشن یا سینمای کودک و نوجوان ساخته‌شده‌اند، با شرایطی به‌مراتب بهتر از ما در حال اکران هستند. امروز انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» در حال له شدن براثر بی‌توجهی و سو مدیریت مدیران مربوطه است. متأسفانه باید بگویم که شرایط اکران ما در آمریکا به‌مراتب عادلانه‌تر و صادقانه‌تر از آن چیزی بود که امروز در حال رخ دادن در ایران است.
جناب وزیر! متأسفانه بنده به جریان خاصی هم متصل نیستم که آن جریان از فیلم من در گیشه حمایت کند، دانش‌آموز به سینما ببرد، صدها یا هزاران تیزر تلویزیونی حمایتی برایم تدارک ببیند یا تشویق‌های تحصیلی برای دیدن فیلمم در نظر بگیرد. کار من ساخت انیمیشن است و در این کار نیز مهارت بالایی دارم، ولی متأسفانه در مافیا بازی اکران سینمای ایران خوب نیستم و این کار را هم بلد نیستم.
اجازه بدهید اشاره‌کنم که «آخرین داستان» با چنین شرایط افتضاحی اکران دارد، در هفته پیش در گیشه فروش رتبه ششم را داشته است. پس مخاطب فهیم ایرانی اگر شرایطی باشد که بتواند به دیدن این فیلم بنشیند از آن استقبال می‌کند. سخن کوتاه می‌کنم و از شما درخواست می‌کنم تا برای یک‌بار هم که شده این را نشان دهید که حمایت از فرهنگ ایرانی و تولید ملی فقط یک شعار نیست! باور بفرمایید که مهاجرت برای متخصصان امر انیمیشن تبدیل به اولین و آخرین گزینه شده است و اتفاقاً شرایط برای متخصصان این امر در بهترین وضعیت ممکن فراهم است و متأسفانه تا امروز هنرمندان متبحری را در این زمینه از دست داده‌ایم. نگذاریم که اکران این اثر این حس را تقویت کند که ماندن و ساختن کار به‌جایی نمی‌برد.
امیدوارم نه به‌اندازه فردوسی بزرگ که ۳۰ سال از عمر خودش را وقف سرایش شاهنامه کرد و نه به‌اندازه من که حدود ۱۰ سال از زندگی‌ام را در راه ساخت انیمیشنی درباره شاهنامه گذراندم، به‌اندازه خواندن این نامه وقت بگذارید و آن را تا پایان بخوانید.
اشکان رهگذر. نویسنده و کارگردان انیمیشن سینمایی «آخرین داستان»
