جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» در دوازدهمین دوره برگزاری، تندیس ویژه‌ای را به ترکیب جوایز نهایی خود افزود تا در کنار آرای هیات‌های داوری، مخاطبان این رویداد نیز فرصت اعلام‌نظر درباره مستندهایی را که به تماشای آن‌ها نشسته‌اند داشته باشند.
اهدای جایزه مستند برگزیده تماشاگران در جشنواره «سینماحقیقت» مطابق با مدل تجربه شده در سال‌های اخیر برگزاری جشنواره ملی فیلم فجر، در همکاری خانه سینما به‌عنوان نهاد صنفی سینما با مسئولان مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به‌عنوان متولی دولتی این رویداد صورت گرفت و در آیین اختتامیه این رویداد، مستند «قلمرو افعی دم عنکبوتی» به کارگردانی فتح‌الله امیری توانست اولین تندیس به این عنوان را از آن خود کند.
در این گزارش ضمن بازخوانی فرمول تعیین امتیاز برای فیلم‌های به نمایش درآمده در این رویداد و تغییر ترکیب فیلم‌های راه‌یافته به فهرست روزانه آثار برگزیده، تجربه برگزارکنندگان این دوره از جشنواره «سینماحقیقت» را به مرور گذاشته‌ایم.
فرمول امتیازدهی به فیلم‌ها چه بود؟
در روزهای پایانی برگزاری دوازدهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» ستاد جمع‌آوری آرای تماشاگران که متولی جمع‌آوری و اعلام آرای مردمی این رویداد بود، با صدور اطلاعیه‌ای فرمول امتیازدهی به فیلم‌ها بر اساس نظر مخاطبان را تشریح کرد.
مخاطبان جشنواره حین ورود به سالن‌های نمایش برگه‌هایی را دریافت می‌کردند که نام فیلم موردنظر روی آن‌ها درج شده بود. در کنار درهای خروجی نیز صندوق‌هایی قرار داشت که سه دریچه «خوب»، «متوسط» و «ضعیف» روی آن تعبیه شده بود و مخاطب براساس نظرش نسبت به مستند اکران شده، برگه‌ای را که نام فیلم روی آن درج شده در یکی از این دریچه‌ها می‌انداخت.
براساس اطلاعیه ستاد جمع‌آوری آرا تماشاگران، از این مرحله به بعد امتیازدهی به فیلم‌ها به این روش صورت می‌گرفت؛ «برای هر رای خوب ۲ امتیاز، رای متوسط ۱ امتیاز و رای ضعیف بدون امتیاز در نظر گرفته می‌شود. جمع امتیازهای فیلم تقسیم بر تعداد کل آرا خواهد شد که عددی بین ۰ تا ۲ به دست می‌آید سپس با گرفتن ضریب ۵۰ امتیاز آن فیلم از صد محاسبه خواهد شد. هر فیلمی که نزدیکترین امتیاز به صد را داشته باشد به عنوان بهترین فیلم از نگاه تماشاگران انتخاب خواهد شد.»
فرازوفرودهای یک فهرست روزانه
براساس همین فرمول و با توجه به جدول اکران روزانه، نتایج آرای مخاطبان در پایان هر روز، از طریق ستاد خبری جشنواره در اختیار رسانه‌ها قرار گرفت؛ فرآیندی که در ۲ روز منتهی به اختتامیه متوقف شد تا نتایج پایانی با تعلیق بیشتر در آن مراسم اعلام شود.
براساس اطلاع‌رسانی ستاد جشنواره، آرای روزانه تماشاگران در ایام برگزاری به این صورت اعلام شد:
تا پایان روز دوم بهترتیب فیلم‌های «اسرار دریاچه» به کارگردانی آرمین ایثاریان، «وَرس» به کارگردانی جواد وطنی، «مهین» به کارگردانی محمدحسین حیدری، «آسک» ساخته مهدی زمانپورکیاسری و «خانه‌ای برای تو» به کارگردان مهدی بخشی‌مقدم رتبه اول تا پنجم آرا تماشاگران را از آن خود کردند.
در پایان روز سوم اما این ترکیب تغییراتی داشت و «جوکر (سیاه زخم)» ساخته سجاد ایمانی صدرنشین آرا تماشاگران شد و بعد از آن به ترتیب فیلم‌های «آنجا که باد می‌وزد» ساخته مینا مشهدی‌مهدی، «آواز جغد کوچک» به کارگردانی مهدی نورمحمدی، «در قلمرو افعی دم عنکبوتی» ساخته فتح‌الله امیری و «اسرار دریاچه» به کارگردانی آرمین ایثاریان، رتبه دوم تا پنجم را از آن خود کردند.
یک روز بعد و در پایان روز چهارم نتایج چندان تغییری نداشت و کماکان رتبه اول از آن «جوکر(سیاه زخم)» بود و مستندهای «آنجا که باد می‌وزد»، «آواز جغد کوچک»، «در قلمرو افعی دم عنکبوتی» رتبه دوم تا چهار را کسب کردند. در این روز مستندهای «اسرار دریاچه» آرمین ایثاریان و «مهین»، به کارگردانی محمدحسین حیدری مشترک به رتبه پنجم رسیدند.
در پایان روز پنجم آخرین فهرست رسمی آرای تماشاگران از سوی ستاد جمع‌آوری آرای تماشاگران به این ترتیب اعلام شد؛ «پرسپولیس- شیکاگو» ساخته اُرد عطارپور، «جوکر (سیاه زخم)» به کارگردانی سجاد ایمانی، «آنجا که باد می‌وزد» ساخته مینا مشهدی مهدی، «در قلمرو افعی دم عنکبوتی» ساخته فتح‌الله امیری و «اسرار دریاچه» آرمین ایثاریان و «مهین» محمدحسین حیدری.
بنابر اعلام دبیرخانه در روز ششم آرای تماشاگران اعلام نشد و مجموع آرا در روز هفتم هم در آیین اختتامیه به‌عنوان آرای نهایی اعلام شد.
بنابر کسب اطلاع از ستاد شمارش آرای تماشاگران، مجموع آرا در ۲ روز پایانی به این ترتیب بوده است؛ «خانه‌ای برای تو» به کارگردانی مهدی بخشی‌مقدم، «در قلمرو افعی دم عنکبوتی» ساخته فتح‌الله امیری، «پرسپولیس شیکاگو» به کارگردانی ارد عطارپور، «جوکر(سیاه زخم)» ساخته سجاد ایمانی و «مهین» به کارگردانی محمدحسین حیدری.
اصلی‌ترین تغییر در این فهرست نسبت به روزهای قبل صعود مستند «خانه‌ای برای تو» است که به نمایش این فیلم در سالن اصلی در روز ششم ارتباط داشت که طبیعتا تعداد مخاطبان بالاتری درباره آن نظر دادند. اتفاقی که تاثیر معکوس آن به واسطه اکران دو مستند «آنجا که باد می‌وزد» و «اسرار دریاچه» در سالن‌های کوچک‌تر، سبب شد این فیلم‌ها از ترکیب آرا تماشاگران بیرون بمانند.
در روز پایانی که عملا تعیین‌کننده‌ترین روز برای معرفی «برترین مستند جشنواره دوازدهم از نگاه تماشاگران» هم بود تغییرات جدی‌تری در ترکیب آرا رقم خورد. نمایش فوق العاده فیلم «خانه‌ای برای تو» در سالن شماره ۶ که ظرفیت کمتری نسبت به سالن اصلی دارد، باعث شد مجموع امتیازهای این فیلم با کاهش مواجه شود. «جوکر» به همین ترتیب از جمع پنج فیلم برتر خارج شد و نمایش فوق‌العاده «پرسپولیس شیکاگو» در سالن شماره پنج نیز امتیاز این فیلم را کاهش داد.
با این حساب «در قلمرو افعی دم عنکبوتی» به صدر رفت، مستند «مهین» که هیچ نمایشی در سه روز پایانی جشنواره نداشت به رتبه دوم صعود کرد و «اسرار دریاچه» هم باردیگر به جمع پنج فیلم بازگشت.
فهرست نهایی که نتایج آن در اختتامیه جشنواره هم اعلام شد به این ترتیب بود؛ «در قلمرو افعی دم عنکبوتی» ساخته فتح‌الله امیری، «مهین» به کارگردانی محمدحسین حیدری، «خانه‌ای برای تو» ساخته مهدی بخشی‌مقدم، «پرسپولیس شیکاگو» به کارگردانی ارد عطارپور و « اسرار دریاچه» ساخته آرمین ایثاریان.
