اسفندیار شهیدی، کارگردان و مدیر فیلمبرداری سینما در کارگاه آموزشی پیشرفته کارگردانی مدرسه سینمایی عمار، دوره شهید محسن حججی که در حسینیه هنر برگزار شد، گفت: هرکسی نمی تواند کارگردان شود، کسی کارگردانی خوب می شود که نگاه و خصلتی دراماتیک داشته باشد.
وی اضافه کرد: فیلم دراماتیک ، مخاطبان را با موضوع و داستان خود درگیر می کند. این وضعیت برای مخاطبان درگیری های ذهنی و سوال ایجاد می کند. یک کارگردان موفق و خوب باید از فکری دراماتیک برخوردار باشد وگرنه عملکرد او در فیلمسازی مسئله دار می شود.
شهیدی در ادامه با اشاره به مسائل و نکات فنی در سینما بیان کرد: تعداد ایده ارائه شده در واحد زمان، ریتم را می سازد و هرچه تعداد این ایده ها بیشتر باشد ضرب آهنگ کار تندتر است و به دنبال آن نیز فیلم از ریتم تندتری برخوردار خواهد بود.
این کارگردان سینما ادامه داد: ترکیب بندی عالی‌ترین مبحث در فیلمبرداری است و یکی از اصلی ترین وظایف آن ایجاد اشتیاق برای مخاطبان و افرادی است که فیلم تماشا می کنند. تمام قوانین ترکیب بندی در سینما به منظور ایجاد مرکز توجه برای مخاطبان است. یعنی یک کارگردان خوب و حرفه ای باید دوربین، نور، کات و حرکت را به خوبی بشناسد تا بتواند فیلم خوب و مناسبی را تهیه تولید کند.
شهیدی که مدیر فیلمبرداری آثار متعددی بوده است، خاطرنشان کرد: جایگاه فیلمبردار برای کارگردان بسیار مهم است زیرا فیلمبردار ذهنیت کارگردان را به عینیت تبدیل می کند. هیچ کسی همانند یک تصویربردار نمی تواند به کارگردان کمک کند و یا حتی به کار او لطمه وارد کند.
سامان:ملزم به استفاده از قواعد کلاسیک سینما نیستیم
جلیل سامان نیز در دیگر کارگاه این دوره آموزشی با اشاره به نکات کارگردانی سینما اظهار داشت: کار کارگردان این است که از خلاقیت ها و توانایی های گروه برای آن چیزی که در ذهن، تفکر و احساس خودش دارد استفاده کند.
وی خطاب به شرکت کنندگان در این دوره بیان کرد: شما کارگردان های جوان یکی از مهمترین چیزهایی که باید یاد بگیرید این است که بتوانید خودتان را با شرایط موجود هماهنگ کنید. شرایط موجود فقط شامل امکانات سرصحنه نیست بلکه شرایط خاصی است که برای تهیه کننده و سفارش دهنده رخ می دهد. کارگردان موفق در سینمای ایران کسی است که علاوه بر توانایی های کارگردانی از توانایی های دیگری هم برخوردار باشد.
وی تصریح کرد: یکی از مهمترین چیزهایی که یک کارگردان باید از آن حفظ و حراست کند روحیه لطیف این قشر هنرمند است. یک کارگردان اگر روحیه لطیف، اندیشه غنی و حال خوبی نداشته باشد چگونه می خواهد حال خوب مورد نظر خود را به مردم منتقل کند.
کارگردان سریال «ارمغان تاریکی» عنوان کرد: مهمترین چیزی که هر هنرمندی در هر رشته هنری باید بداند و بشناسد، معرفت نفس است. کسی که می خواهد چیزی را از درون خودش به مخاطبان منتقل کند، بیشتر به این معرفت نفس نیاز دارد. کارگردانان باید خود را به خوبی بشناسند زیرا به دنبال آن دنیای خود را هم به خوبی می شناسند.
سامان توضیح داد: یک بخش دیگر کار کارگردانان، سلیقه است. برای اینکه به یک سلیقه خوب دست پیدا کنید نباید کارهای بد را تماشا کنید. حتی نباید زیاد سینما بروید و زیاد هم فیلم ببینید اما باید فیلم و تصویر خوب تماشا کنید، موسیقی های خوب بشنوید و باید بدون پیش داوری فیلم ها را ببینید. اگر نگاه کارگردان به آدم ها سیاه و سفید باشد، فیلمش هم سیاه و سفید می شود.
وی با بیان اینکه کارگردانی در سینما پیچیده ترین کار است، یادآور شد: قواعد کلاسیک سینما را می توان برای اجرا و یا اجرا نکردن یاد گرفت، اما ما ملزم به استفاده از آنها نیستیم ولی ضرورت دارد تا آنها را یاد بگیریم.
کاظم نظری نیز در بخش بازیگردانی این دوره آموزشی در سخنانی گفت: رشد سینما و صاحب سبک شدن مستلزم با سواد شدن و دانش بازیگران است. یک بازیگر ابتدا باید از متن عبور کند تا به جوهره و شخصیت برسد. زیرا هر نقش، جوهره و شخصیت هایی دارد که باید بازیگران ابتدا آن را بشناسند. اگر اینگونه نشود با شخصیت های خنثی و بدون ویژگی روبرو هستیم.
وی با بیان اینکه شخصیت های بازیگران باید پشتوانه قوی داشته باشد، گفت: بخشی از شخصیت بازیگران را نویسنده و بخش دیگر را هم خود بازیگران باید بسازند و ایجاد کنند. یک بازیگر اگر در صحنه فیلمبرداری رفتاری را انجام می دهد، باید آن را به پشتوانه نویسنده، کارگردان و با ایده و افکار خود انجام بدهد.
نظری توضیح داد: شخصیتی که یک بازیگر قرار است در فیلمی بازی کند ویژگی هایی دارد که فرد بازیگر باید آن را به خوبی بشناسد. اگر در این شناخت، موفق نباشد در ایفای نقش و رسالت خود در آن فیلم موفق نخواهد بود.
وی در ادامه سخنان یادآور شد: چهره یک بازیگر هم یکی از نکاتی است که هم برای بازیگران و هم برای کارگردان ها بسیار مهم است. زیرا خصوصیات بازیگر باید با اهداف کارگردان و فیلمنامه همخوانی داشته باشد، این مسئله در عرضه فیلم کوتاه بسیار مهمتر است.
نظری ادامه داد: اولین عامل انتخاب یک بازیگر از طرف کارگردان ها چهره و تصویر او است. بنابراین یک کارگردان باید برای این کار وقت کافی و مناسبی را اختصاص بدهد تا فردی را انتخاب کند که به اهداف او و فیلمنامه برسد، نیاز به گریم نداشته باشد.
وی با بیان اینکه کارگردانان در انتخاب بازیگران باید موارد مهمی چون فیزیک، روح و روان، اعتقادات و منزلت و جایگاه اجتماعی او را بررسی کنند، خاطرنشان کرد: بازیگران در زمان حضور در یک فیلم سینمایی باید به این نکته توجه داشته باشند که نباید همچون عروسکی در دستان کارگردان قرار داشته باشند. آنها در عین اینکه باید استقلال خود را داشته باشند باید توسط کارگردان برای بازی بهتر راهنمایی بشوند و او به آنها بگوید که چه کار کنند.
