نیایشگاه و محل گردهمایی مسلمانان با نام مسجد شناخته میشود. مساجد ابتدا بسیار ساده ساخته میشدند، اما به مرور زمان تبدیل به معرفی برای سبک معماری و هنرهای تزئینی رایج در فرهنگها و تمدنهای مختلف شدند.
به بیان دیگر امروزه افراد با بازدید از مساجد مناطق مختلف جهان متوجه میشوند که آن منطقه از چه سبک معماری استفاده میکند و در معماری از چه هنرهایی بهره میگیرد. امروزه مساجد علاوه بر کارکرد مذهبی که دارند، تبدیل به جاذبههای گردشگری شهرها و کشورها شدهاند و سهم انکارناپذیری در جذب گردشگر به مناطق مختلف به خصوص مناطق اسلامی جهان دارند.
بنا بر این گزارش؛ کشور ما نیز مساجد متعدد و زیبایی دارد که هر ساله گردشگران داخلی و خارجی زیادی از آنها بازدید میکنند. از میان این مساجد میتوان به مسجد نصیرالملک شیراز، مسجد وکیل شیراز، مسجد شیخ لطفالله در اصفهان، مسجد جامع عباسی اصفهان، مسجد جامع یزد و مسجد سید اصفهان اشاره کرد.
ما در اینجا به معرفی بیش از پیش زیباترین مساجد کشورمان میپردازیم؛
مسجد نصیرالملک شیراز؛ مسجد صورتی ایران
میرزا حسن علی خان ملقب به نصیرالملک در سال ۱۲۵۵ دستور داد، محمد حسن معمار مسجدی را در محله اسحاق بیگ شهر شیراز که امروزه با نام محله گود عربان شناخته میشود، بسازد. ساخت این مسجد ۱۲ سال طول کشید. بنابراین ساخت این مسجد در سال ۱۲۶۷ به پایان رسید. حاج میرزا آیت در سال ۱۳۴۸، در و پنجرههای شبستان مسجد نصیرالملک شیراز را ساخته است.
مسجد نصیرالملک شیراز از لحاظ کاشیکاری ارزندهترین مسجد کشورمان به حساب میآید. این مسجد از لحاظ ساختمانسازی بیمانند است و به دلیل آنکه در ساختش از شیشههای رنگی استفاده شده، لقب مسجد صورتی ایران را به آن دادهاند.
شبستان غربی مسجد نصیرالملک یکی از زیباترین شبستانهای مساجد ایران است.
مسجد وکیل شیراز؛ کاخی لاجوردی و فیروزهفام
مسجد وکیل یا مسجد سلطانی در دوره زندیان در غرب بازار وکیل و در انتهای راسته شمشیرگرها ساخته شده است. شبستان جنوبی این مسجد تاریخی دارای ۴۸ ستون سنگی یکپارچه است.
طاق بلند و مهمی در سمت شمال مسجد وکیل شیراز ساخته شده است که با نام طاق مروارید شناخته میشود. این طاق با یکی از سورههای قرآن که با خط ثلث عالی نوشته شده، تزئین شده است. انواع کاشیهای هفترنگ و معرق در صحن، ایوانهای شمالی و جنوبی مسجد وکیل شیراز به کار رفتهاند.
نام مسجد وکیل شیراز در تاریخ ۱۸ تیر ماه سال ۱۳۱۱ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد.
مسجد شیخ لطفالله
یکی از مساجد تاریخی شهر اصفهان با نام مسجد شیخ لطفالله شناخته میشود. این مسجد تاریخی در دوران صفویه و به فرمان شاه عباس اول ساخته شده است.
مسجد شیخ لطفالله در ضلع شرقی میدان نقش جهان و در مقابل عمارت عالیقاپو ساخته شده است. این مسجد تاریخی، یکی از زیباترین مساجد کشورمان به حساب میآید.
مسجد شیخ لطفالله به سبک معماری شیراز ساخته شده و قسمت پایینی دیوارهای محوطه سردر و سکوهای بزرگ کناری آن با سنگ مرمر زرد پوشیده شده است. کاشیهای معرق نفیس در داخل و خارج گنبد این مسجد به کار رفتهاند.
مسجد شیخ لطفالله در تاریخ ۱۵ دی ماه سال ۱۳۱۰ ثبت ملی شد.
مسجد جامع عباسی؛ مسجد شاه
مسجد جامع عباسی که با نامهای مسجد شاه و مسجد سلطانی هم شناخته میشود، یکی از زیباترین مساجد کشور به حساب میآید. این مسجد امروزه با نام مسجد امام شناخته میشود.
مسجد جامع عباسی در دوره صفوی به فرمان شاه عباس بزرگ ساخته شده است. این مسجد اوج یک هزار سال مسجدسازی در ایران را در معرض دید گردشگران داخلی و خارجی میگذارد و تمام بنای آن تناسب چشمگیری دارد.
کاشیهای هفترنگ در دالانها، طاقچهها و مقرنسکاری مسجد جامع عباسی به چشم میخورند. بنای فعلی این مسجد در ضلع جنوبی میدان نقش جهان قرار گرفته است.
نام مسجد جامع عباسی در تاریخ ۱۵ دی ماه سال ۱۳۱۰ در فرست آثار ملی کشور ثبت شد.
مسجد جامع یزد؛ ایوانی در دل کویر
بنایی که به شیوه ایوان در دل یک کویر ساخته شده و در حومه شهر یزد قرار گرفته، مسجد جامع یزد است. پایههای اولیه این مسجد در دوره ساسانیان ساخته شده است. البته بنای گنبدخانه و سردر مسجد جامع یزد در دورههای ایلخانی و تیموری ساخته شدهاند.
مسجد جامع یزد با استفاده از سبک معماری آذری ساخته شده است. با نگاه کردن به کتیبههای مسجد جامع یزد متوجه میشویم که خطوط کوفی آجری و ثلث سفید روی کاشی لاجوردی کار شدهاند. کاشیهای آبی، زرد، کبود و سبز در زیر گنبد مسجد جامع یزد به چشم میخورند.
مسجد جامع یزد در تاریخ ۳۱ تیر ماه سال ۱۳۱۳ ثبت ملی شد.
مسجد سید اصفهان
مسجد سید اصفهان در دوره قاجاریه ساخته شده است. به نظر میرسد در ساخت این مسجد از نحوه ساخت و سبک معماری چهلستون الهام گرفتهاند.
تزئینات بسیار جالب گل و بوته و اسلیمی در کنار خط بنائی و خط سایر خوشنویسان نامدار عصر قاجار مسجد سید اصفهان را در زمره شاهکارهای معماری عصر قاجار قرار داده است.
بخشی از کاشیکاریهای مسجد سید اصفهان در جریان جنگ ایران و عراق و بر اثر موج انفجار فرو ریخت؛ البته هماکنون بازسازی شده است.