محمدتقی فهیم، منتقد و کارشناس سینما درباره داوریهای جشنواره فیلم فجر گفت: واقعیت این است که چند سالی است شکل داوری بیمارگونه است و اگر فکری برایش نشود آسیبهای جدی به سینما میزند. این بدین منظور نیست که داوران افراد خوبی نبودند. خیر. همه داوران قابل احترام هستند اما نوع چینش داوران و نوع خواستههایی که سیاستگذاران و مدیران از هیئت داوران دارند، اشکال جدی دارد.
در هیئت داوری باید تضارب آراء وجود داشته باشد
وی ادامه داد: این بدین منظور نیست که از بیرون فشاری به داورها وارد شده یا دستوری آمده است. نه. منظور این است که دبیر جشنواره یا بالاتر رئیس سازمان سینمایی هیئتی از داوران را گزینش میکند که ببینند چقدر به دردشان می خورد و چقدر میتواند نگاه و تفکر واحد را پیش ببرد و در جهت سیاستهای آقایان قدم بردارند. اما به این توجه نمیشود که این داوران چقدر بر اصول پایبند هستند و به تخصص و تنوع در داوری توجه دارند. در داوریهای باید سلایق مختلف و تضارب آرا وجود داشته باشد تا به خروجی مفید منتج شود.
کارشناس و منتقد سینما ادامه داد: چقدر هیات انتخاب به انقلاب و اهداف آن نزدیک هستند؟ مسئله این است که حاتمیکیا میآید فریاد میزند که کاری طبیعی است. مسئله اصلی آقای رشیدپور نیست بلکه این شیوه برنامهریزی شده و یا به نوعی کانالیزه شدن نتایج است که غیرقابل باوراست.
یک نوع بغض و کینه در قضاوت منتقدان وجود دارد
وی ادامه داد: منتقد باید از نحوه ستارهدار دادن و قواعد آن آشنا باشد. وقتی نیم ستاره به یک فیلم داده میشود براساس استانداردهای دنیا منتقد نتوانسته در سالن فیلم را تحمل کند و بعد از یک پرده از فیلم سالن را ترک کرده است. جالب است که در سالن فیلم «به وقت شام» افراد تا آخر فیلم به تماشا نشستند و پلک نزدند. تعدادی اشک هم ریختند اما در خارج از سالن به فیلم نیم ستاره دادند یا آن را بیارزش خواندند. معلوم است که بغض، کینه و هدف خاصی وجود دارد.
در برنامه هفت مجری یک بار به منتقد نمیگوید که چگونه نیم ستاره به فیلم حاتمیکیا دادید؛ در حالی که سالن را ترک نکردید؟ این یک بیماری است که آقای حاتمیکیا روز گذشته هشدار دادند و مدتهاست این هشدار را میدهیم.
داوریها محافظهکارانه و به نفع جریان خاص بود
وی درباره جوایز جشنواره سی و ششم گفت: وقتی صف اول سالن اختتامیه را نگاه میکردید، میدانستید چه اتفاقی رخ خواهد داد. یک جور همه چیز برنامهریزی شد که جوایز خنثی و به نفع دولت باشد. فیلمها به شدت محافظهکارانه و به نفع جریان خاص داوری شدند. وقتی در یک رشته دو سیمرغ ارائه میشود، اوج محافظهکاری است. «لاتاری» قهرمان را در سینمای ایران که دیگر وجود نداشت زنده کرد. این فیلم در بخشهایی به سینما جهت داد، اما دیده نشد. بازی خوب هادی حجازیفر، علیرضا استادی و جواد عزتی هم در داوریها به چشم نیامد.
فیلم بر اساس محتوا داوری شد نه سینما
فهیم در ادامه به صحبتهای داوران در برنامه هفت اشاره کرد و گفت: صدرعاملی به فروتن حرف بسیار درستی زد و گفت ما به فیلم هایی که به گفتمان غیرخشونت توجه داشتند، پرداختیم. این حرف یعنی فیلمها براساس محتوا و سیاسی ارزیابی شدند. محتوازدگی در این جشنواره به نفع جریان خاص به وضوح دیده میشود. از سینما به نفع جریان خاص و فضای دیپلماتیک بهره برداری شد.
وی در خاتمه تاکید کرد: متاسفانه با فیلم «به وقت شام» که یکی از مسایل اساسی کشور را بازتاب میدهد چنین رفتاری میشود؛ فیلمی فرامرزی که به درستی سیاستهای منطقهای ما را برای مخاطب بازگو میکند؛ فیلمی که به لحاظ تکنیک، فرم، ساختار، محتوا و مضمون یکدست و همگون است و با آن رفتاری اینگونه انجام میدهند. طبیعی است که حاتمیکیا به این عکس العمل در اختتامیه واکنشی نشان میدهد.