برنامه «سینما دو» با اجرا و سردبیری حامد عنقا این هفته به فیلم هایی پرداخت که به سی و ششمین جشنواره فیلم فجر راه پیدا نکرده اند و این قسمت از برنامه به مسعود کیمیایی تقدیم شد.
سیاوش اسعدی کارگردان فیلم «درخونگاه» در برنامه در پاسخ به این پرسش عنقا که چرا تا این اندازه جشنواره فجر مهم است که اگر به هر دلیلی فیلم مان انتخاب نشود معترضیم، تاکید کرد: جشنواره فجر اصلا مهم نیست. من هم معترض نشدم و هر فیلمسازی که اعتراض می کند، حرکت جالبی انجام نمی دهد.
عنقا عنوان کرد: شما معترض شدید و گفتید که به آیین نامه تن می دهم. پس از آن گفتید این جشنواره، جشنواره نیست و انگار غذای اصلی افراد دیگری هستند و ما نقش سالاد و آجیل را داریم.
اعتراض کردن و داشتن روحیه طلبکارانه بد است
اسعدی پاسخ داد: نقدم به خود جشنواره است و به این نیست که چرا فیلمم نیست. وقتی ۲ فیلم قبلی ام در بخش مسابقه بود، همین نقدها را کردم. مگر در هر جای دنیا اگر فیلم فیلمسازی پذیرفته نشود، اعتراض می کند؟ این بد است که روحیه طلبکارانه داریم و ناراحت می شویم.
مجری برنامه تاکید کرد: شما ناراحت نشدید؟ اگر «درخونگاه» در جشنواره بود، این مصاحبه های طولانی را می کردید که این حرف ها را درباره جشنواره بگویید؟
اسعدی تصریح کرد: به من زنگ زدند و قطعا اگر پیش می آمد این صحبت ها را می کردم؛ کما اینکه قبلا هم کرده بودم. خوشحال می شدم اگر فیلم در جشنواره حضور پیدا می کرد، چون عوامل و کسانی که با من کار کردند، دیده می شدند. خیلی از همکارانم مشتاق بودند فیلم در جشنواره حضور داشته باشد، چون فکر می کردند ارزیابی درستی اتفاق می افتد. من اعتقادی به این ارزیابی ندارم و بیشتر مورد توجه منتقدان بودم و نه جشنواره فجر.
صداگذاری فیلمی سیمرغ گرفت که پر از ایراد بود
من تخیلم این است میزی وجود دارد و یک نفر از آن طرف داد می زند «آقا چه مانده؟»، می گویند «جلوه های ویژه و صداگذاری باقی مانده است که به «جیب بر خیابان جنوبی» می دهیم و جایزه بدهید که ضایع است.» وقتی جایزه را به فیلم ما دادند، عباس شوقی دور خودش می چرخید که ما تنها یک صحنه باران داشتیم و همچنین با یک گالن بنزین یک مانکن را سوزاندیموی در پاسخ به اینکه زمانی که عوامل فیلم شما دیده شدند و منتقدان به آن توجه کردند، نظرت درباره جشنواره همین بود، گفت: ماجرای منتقدان که جداست. من تخیلم این است میزی وجود دارد و یک نفر از آن طرف داد می زند «آقا چه مانده؟»، می گویند «جلوه های ویژه و صداگذاری باقی مانده است که به «جیب بر خیابان جنوبی» می دهیم و جایزه بدهید که ضایع است.» وقتی جایزه را به فیلم ما دادند، عباس شوقی دور خودش می چرخید که ما تنها یک صحنه باران داشتیم و همچنین با یک گالن بنزین یک مانکن را سوزاندیم. صداگذاری فیلم «جیب بر خیابان جنوبی» ناقص و پر ایراد بود که بعد از جشنواره کلی روی آن کار کردیم اما کاندیدا شد چرا که انگار این جوایز باقی مانده بود!
کارگردان «حوالی اتوبان» تأکید کرد: من با واژه جشنواره مخالفم. فجر یک جشن بزرگ ملی است، چون هیچ یک از قواعد جشنواره را ندارد و تعدادی کارت صدآفرین با نام سیمرغ به دوستان می دهند و قرار است همه ما از این کارت ها در خانه خود داشته باشیم.
جایزه تهیه کنندگی برای مسعود کیمیایی خیلی توهین آمیز بود
وی در پاسخ به اینکه آیا این نگاه کم لطفی نیست؟ چون اسم های شاخصی در این سال ها به زعم شما کارت های صدآفرین بردند، اظهار کرد: در ۳۶ دوره جشنواره هیچ توجهی به مسعود کیمیایی نمی شود و به کوشش علی معلم یک جایزه تهیه کنندگی طراحی می شود و به نظرم خیلی جایزه توهین آمیزی برای مسعود کیمیایی بود، چون شغلش تهیه کنندگی نیست.
عنقا یادآوری کرد: این نگاه کم لطفی درباره نسل های قبل تر از ماست. فیلمسازانی مثل مهرجویی و کیمیایی شب ها تا صبح نخوابیدند تا فیلم شان در جشنواره اکران شود.
جشنواره فجر نوروز سینمایی است و رقابتی در آن وجود ندارد
اسعدی با تأیید این مطلب پاسخ داد: فجر هنوز برای ما همان نوستالژی را دارد و یک جشن بزرگ است و اجازه دهید همه فیلم ها دور هم باشند. چرا فیلم اولی ها را بر می دارند و فقط ۲۶ یا ۲۵ فیلم به جشنواره می آیند؟ اجازه دهید همه فیلم های یکدیگر را ببینند. این مثل سال تحویل و نوروز سینمایی است و امید فیلم اولی آمدن به جشنواره است. این همه جدی کردن بیخودی این جشن که همه دوست دارند سر سفره آن باشند، جالب نیست. به نظرم رقابتی وجود ندارد و در دنیا اگر کسی جایزه ای بگیرد، دستمزدش سه یا ۱۰ برابر می شود، اما برای ما این طور نیست.
عنقا یادآور شد: زندگی شغلی بسیاری از بازیگران یا کارگردانان ما پس از آنکه که توانستند موفقیتی در جشنواره فجر به دست بیاورند، خیلی تغییر کرد. سعید روستایی کارگردان هم نسل شما در جشنواره فجر دیده شد.
اسعدی پاسخ داد: ما جشنی داریم که ۳۶ سال است بعد از انقلاب برگزار می شود و بزرگداشت چند فیلمساز در آن وجود دارد.
عنقا در ادامه پس از گفتگوی تلفنی با تهیه کننده فیلم اسعدی، خطاب به او گفت: منصور سهراب پور گفت چه اشکالی دارد تمام فیلم ها در جشنواره فجر حضور داشته باشند و دیدم که با علامت سر تأیید کردید. ما این را سال ها تجربه کردیم که جشنواره فجر تبدیل به کابوس تهیه کنندگان برای رساندن و تبلیغ فیلم شد و فیلم «میکس» مهرجویی این موضوع را هنرمندانه توضیح می دهد. ما دوباره نباید به دوران گذشته برگردیم. پشت این ایده مطرح شده چه فکری وجود دارد؟
حذف فیلم های اول برایم خیلی عجیب بود
اسعدی پاسخ داد: امیدوارم اتفاق بیفتد که روزی این جشن بزرگ تبدیل به جشنواره ای بزرگ شود و در حال حاضر که جشن و سال تحویل سینمایی است، خیلی خوب می شود که همه فیلم ها حضور داشته باشند. به عنوان مثال، برایم خیلی عجیب بود که فیلم های اول حذف شدند.
عنقا یادآوری کرد: همان سالی که فیلم «حوالی اتوبان» را ساختی، این بحث مطرح بود که فیلم شاخصی ساختی و یادم است که گفتی چرا فیلمبردار و تدوینگرم به دلیل فیلم اولی بودنم، دیده نشدند؛ یعنی هر کاری کنید، یک نفر معترض می شود.
اسعدی گفت: چه اشکالی دارد که دوتا از آن کارت های صدآفرین هدیه دهند؟
عنقا خطاب به اسعدی گفت: همیشه این قدر به مسائل ساده نگاه می کنید، چون یادم می آید که سر «جیب بر خیابان جنوبی» حرف و حدیث شد و اعتراض کردید.
وی با رد این موضوع یادآور شد: اصلا و ابدا اعتراض نکردم.
همه جشنواره های دنیا سلیقه و هدف دارند به جز جشنواره فیلم فجر
این فیلمساز تصریح کرد: اگر جشن فجر، خود را جشنواره می داند باید برای خود سلیقه و هدف مثل تمام جشنواره های دنیا داشته باشد؛ یعنی سالیان طولانی است که می دانیم جشنواره ونیز سلیقه مشخصی دارد و می دانیم فلان فیلم به درد ونیز می خورد یا نمی خورد. ممکن است فیلمی را کن یا برلین بپذیرد، ولی ونیز نپذیرد و حتی می دانیم چندان دنبال سینما نیست و حتی جشنواره عمار شکل مشخصی دارد و می دانم فیلمم به درد این جشنواره می خورد یا نمی خورد. ما نمی دانیم سلیقه و هدف جشنواره فجر چیست و من شوخی می کنم که ۷۰ فیلم بیایند؛ چون همه چیز شوخی است، من هم شوخی می کنم. اگر سلیقه ای مشخص شده باشد، معلوم می شود چه فیلم هایی می آیند و اگر لفظ ملی را برای جشنواره به کار می بریم باید مشخص کنیم منظورمان از ملی و فاخر چیست؟
اسعدی در پاسخ به پرسش عنقا که چرا فکر می کنید بعضی از فیلم ها از قبل انتخاب شده اند و توهم توطئه دارید، گفت: همان طور که گفتم ۳۶ دوره جشنواره برگزار کردیم و بزرگداشت چند فیلمساز بوده است. تعدادی فیلمساز در سفره جزو غذای اصلی هستند و زیتون و ماست و نان ما هستیم و تنور آن ها را گرم می کنیم. تعدادی از فیلمسازان ما نیت می کنند، فیلم می سازند و سیمرغ ها هم از قبل برای آن ها در سینی چیده شده است.
نبود چهره هایی چون بنی اعتماد، عیاری و مهرجویی یعنی جشنواره اعتبار ندارد
وی تصریح کرد: ما خیلی برند داریم که در سینمای ما دیده نشده یا نیستند. چرا این برندها در جشنواره ای که این قدر اعتبار دارد، حضور ندارند. چرا رخشان بنی اعتماد نازنین، کیانوش عیاری، بهرام بیضایی، ناصر تقوایی و داریوش مهرجویی را در هیأت داوران نداریم؟ چرا تمایل به حضور ندارند؟ آیا به این دلیل نیست که جشنواره اعتبار خود را از دست داده است؟ می گویند قرار است این ۱۵ فیلم را که انتخاب کنیم، این چند فیلم را هم جا بدهیم.
این کارگردان یادآور شد: ما فیلمسازی داریم که می گوید اگر فلانی داور است، فیلمم را به جشنواره نمی دهم و این ها را همه می دانیم.
اسعدی با بیان اینکه امیدوارم جشنواره واقعا تبدیل به جشنواره شود، در پایان گفت: اگر جشنواره فجر هدف و سلیقه خود را روشن کند، نیمی از مشکلات حل می شود.
