جشنواره فیلم فجر از نخستین سال‌های برگزاری و از سال 1361 همواره یادآور روزهای جشن انقلاب شکوهمند اسلامی بوده است. جشنواره‌ای که مهم‌ترین رویداد سینمایی ایران محسوب شده و همچنان بعد از گذشت بیش از سه دهه از برگزاری آن هر سال همزمان با جشن سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی با شکوه‌تر از سال قبل برگزار شده است.
نکته قابل توجه این است که آغاز این جشن بزرگ سینمایی هر سال با برگزاری آیین افتتاحیه با اتفاقات جالب توجهی همراه بوده است. همچنین در طول این سال ها در کنار برگزاری جشنواره، بزرگداشت برخی از هنرمندان سینمای ایران برگزار می‌شد که به نوعی از زحمات و تلاش های آنان در طول دوران حرفه ی شان تقدیر به عمل آید. اختصاص دادن بخشی به عنوان بزرگداشت، از دوره شانزدهم برگزاری این جشنواره با بزرگداشت عزت‌الله انتظامی و ابراهیم حاتمی کیا در فهرست برنامه‌های جشنواره فیلم فجر گنجانده شد.
این در حالی است که امسال با برگزاری دوره سی وششم این جشنواره با در نظر گرفتن کاهش هزینه‌های برگزاری جشنواره فیلم فجر، قرار بر این شده است که جشنواره این دوره بدون برگزاری آیین افتتاحیه شروع به کار کند و نمایش آثار از ساعت 14 روز دوازدهم بهمن آغاز شود.
آیین افتتاحیه از دوره‌های اول برگزاری همواره با برخی حاشیه‌ها و گفتنی‌هایی همراه بوده است که مروری بر آنها خالی از لطف نیست:
در دوره اول برگزاری، جشنواره فیلم فجر به طور مشترک با نخستین جشنواره سراسری تئاتر فجر در تالار وحدت برگزار شد که وزیر فرهنگ و ارشاد وقت به همراه جمعی از میهمانان خارجی در اولین مراسم برگزاری این جشنواره حضور داشتند... جشن‌های سینمایی فجر در دوره شانزدهم آیین افتتاحیه با اجرای علیرضا شجاع نوری در تئاتر شهر برگزار شد.
افتتاحیه نوزدهمین دوره برگزاری این جشواره با اجرای محمدرضا فروتن در سینما صحرا برگزار شد و در آن از ساموئل خاچکیان تقدیر شد. آیین افتتاحیه بیستمین دوره جشنواره فجر در سینما صحرا برگزار شد و در این مراسم از طراحان صحنه حاضر در بخش دورتر از قاب و کارگردانان سه فیلم منتخب تماشاگران در دوره های قبلی تقدیر شد.
آیین افتتاحیه بیست و یکمین دوره این جشنواره در سالن میلاد نمایشگاه بین المللی تهران با اجرای زنده یاد محمدعلی اینانلو برگزار شد. در بیست و دومین دوره نیز آیین افتتاحیه در سالن میلاد نمایشگاه بین المللی با حضور حسن حبیبی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و اجرای رامبد جوان برگزار شد.
افتتاحیه بیست و سومین دوره این جشنواره نیز با اجرای داریوش کاردان در تالار بزرگ کشور برگزار شد. بیست و چهارمین دوره برگزاری این جشنواره به دلیل تقارن با دهه اول محرم زودتر از موعد، همزمان با جشنواره تئاتر فجر و با اجرای ژاله صادقیان در تالار بزرگ کشور برگزار شد. در این دوره محمدباقر قالیباف شهردار وقت تهران حضور داشت و از حسین کیانی و علی مزین فر، دو سینمادار قدیمی تقدیر شد.
افتتاحیه بیست و پنجمین دوره نیز با اجرای سید مصطفی موسوی در تالار کشور برگزار شد و به دلیل همزمانی این مرام با سیزدهمین روز محرم، مراسم دیگری برای بزرگداشت ها و معرفی برگزیدگان مواد تبلیغی برپا شد و اجرای ان را ژاله صادقیان بر عهده داشت.
در آیین افتتاحیه بیست و ششمین دوره که با اجرای داریوش کاردان در تالار بزرگ کشور برگزار شد، از علی جوادی، مسعود بهنام، وحید تبریزی، محمدرضا فیروزی فر و ناصر انصاری به عنوان فعالان بخش فنی و علی سرتیپی به عنوان فعالان حوزه پخش تقدیر شد.
در بیست و هفتمین دوره برگزاری این جشنواره آیین افتتاحیه برای اولین بار در برج میلاد برگزار شد که در آن محمدرضا فروتن اجرا را بر عهده داشت. در این مراسم لوح یادبود به سپاس یک عمر تلاش در صنعت لابراتوار فیلمسازی به امید بدیع اهدا شد.
آیین افتتاحیه بیست و هشتمین دوره این جشنواره نیز با اجرای محمد سلوکی در برج میلاد برگزار شد و در این مراسم از علی کسمایی، محمد ابراهیم رضایی، اصغر شاهوردی، محمد صادق آذین و محمد مهدی جعفری تقدیر شد. در این مراسم اعلام شد جوایز برگزیدگان دوره قبل که قرار بود پراید و مینیاتور دریافت کنند و به دلیل عدم اجرای تعهد سایپا تحقق پیدا نکرده بود، توسط معاومت سینمایی اهدا شود.
آیین افتتاحیه بیست و نهمین دوره این جشنواره نیز بات اجرای محمد حسینیان در برج میلاد برگزار شد. در این مراسم از سیمرغ دوره آینده جشنواره که به صورت حجمی آماده شده بود رونمایی شد.
مراسم افتتاحیه سی امین دوره از برگزاری این جشنواره با اجرای محمدرضا شهیدی فر در تالار وحدت برگزار شد که عوامل فیلم های حاضر در جشنواره طی برنامه ای به کارگردانی محمد حمیدی مقدم در بدو ورود در فضایی به نام کوچه انقلاب مورد استقبال دبیر قرار گرفتند. در این مراسم با اهدای لوح یادبود از خدمات مهدی مسعودشاهی که طی دو دوره گذشته دبیری جشنواره را بر عهده داشت تقدیر به عمل آمد.
جشنواره فیلم فجر در سال‌های اخیر و به ویژه پس از تفکیک بخش ملی و جهانی، خواسته یا ناخواسته به سمت «معمولی برگزار شدن» می‌رود و این پرسش به میان می‌آید که چرا باید برای کاهش هزینه‌ها، افتتاحیه جشنواره را حذف کرد؟
