صحیفه سجادیه، مجموعه ای از ادعیه امام سجاد(ع) است که بعد از قرآن کریم و نهج البلاغه حاوی والاترین معارف الهی شمرده می شود و به حق أخت القرآن(خواهر قرآن) و انجیل اهل بیت(ع) و زبور آل محمد(ص) لقب یافته است.

صحیفه سجادیه تنها شامل راز و نیاز و بیان حاجت در پیشگاه خداوند متعال نیست، بلکه دریای بیکرانی از علوم و معارف اسلامی است که طی آن مسائل عقیدتی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و پاره ‎ای از قوانین طبیعی و احکام شرعی در قالب دعا مطرح شده است.

اهمیت و ویژگیهای صحیفه سجادیه موجب شده بسیاری از علمای بزرگ بر آن شرح بنویسند، شیخ آقابزرگ تهرانی در الذریعه به ۶۶ شرح اشاره کرده است. و باقر شریف قرشی در کتاب تحلیل از زندگانی امام سجاد(ع) ضمن اشاره به شارحین مندرج در الذریعه دو تن دیگر را نیز نام می ‎برد. این کثرت شارحین خود نشانگر اهمیت این کتاب در نزد بزرگان و اندیشمندان اسلامی است.

صحیفه تجسم بخش تجرد کامل از عالم ماده و انقطاع از خلق و ارتباط با خداوند باری ‎ تعالی، و تکیه به اوست. صحیفه سجادیه بیانگر کمال معرفت و ایمان عمیق امام سجاد(ع) نسبت به خدای ‎ تعالی است. امام در این اثر بسیاری از مباحثکلامی را مطرح کرده است که دانشمندان علم کلام و فلسفه اسلامی در کتاب های خود آنچه راجع به واجب الوجود نوشته اند از آن حضرت استفاده کرده اند.

بیشتر دعاهای صحیفه، برنامه هایی برای اخلاق و کمالات روحی وضع کرده است، که بدان وسیله مقام انسانی بالا می‎ رود و آدمی ارتقا پیدا می کند. در متون صحیفه یک سلسله حقایق علمی وجود دارد که در عصر امام شناخته شده نبود.

صحیفه سجادیه از بهترین نسخه های روحی و اخلاقی در تفکر اسلامی است. دارویی شفابخش برای نفوس سرگردان و سرچشمه‎ ای گوارا برای تشنگان زهد و اخلاص می‎ باشد دعایی که معراج مؤمن و وسیله قرب الهی است.

صحیفه سجادیه در حقیقت نهضت و مقابله‎ ای دربرابر فساد و بی ‎بند و باری و افسار گسیختگی آن عصر بود که حاکمان و عاملان اموی در ترویج و اشاعه آن می کوشیدند. صحیفه سجادیه در بالاترین سطح بلاغت و فصاحت قرار گرفته است و پس از قرآن مجید و نهج البلاغه سخنی در جهان عرب بلیغ‎ تر و فصیح‎ تر از دعاهای امام زین العابدین(ع) وجود ندارد.

از همه مهمتر دو باب اصول اعتقادات و احکام و فروع دین است که با روش عالمانه و عارفانه در جای جای این صحیفه آمده است.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

صحیفه سجادیه، ترجمه سید صدرالدین بلاغی، دارالکتب اسلامیه مقدسه، ص ۳۷، سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، مؤسسه امام صادق، ص ۲۷۰.