جشنواره فیلم فجر رویدادی هنری است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در سال 61 به همت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و با همکاری بنیاد فارابی، در دو بخش اصلی سینمای ایران و جهان شروع به کار کرد.
جشنواره فیلم فجر در نیمه اول دهه هفتاد فیلم های ماندگاری را به سینمای ایران معرفی کرد؛ فیلم هایی که در خاطر دوستداران هنر هفتم همچنان باقی است.
یازدهمین دوره جشنواره؛ از کرخه تا راین، ماندگارترین اثر جشنواره سال 71
در این سالها کارگردانان جوانی با استفاده از تجربیات دوران جنگ تحمیلی در سینمای ایران قد کشیدند. یکی از این کارگردان ها که از دل جنگ برخاسته، ابراهیم حاتمی کیا است. او هر بار که فیلم می سازد درباره جنگ تحمیلی است. در این سال وی با فیلم «از کرخه تا راین» در جشنواره شرکت کرد و موفق شد سیمرغ بلورین بهترین فیلم را از آن خود کند. «از کرخه تا راین» چندین سال به مناسبت های مختلف از تلویزیون بازپخش می شد. این فیلم، علی دهکردی را نیز به مخاطبان عام می‌شناساند. همچنین مرحوم هما روستا در این فیلم با بازی درخشان خود در نقش همر یک جانباز به خوبی دیده می شود. در این سال فرامرز قریبیان برای بار دوم از زمان آغاز جشنواره فیلم فجر، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای بازی در فیلم «بندر مه آلود» به کارگردانی راما قویدل به خانه می برد. از طرف دیگر، بازیگر جوان و فعال این سالها، یعنی فاطمه معتمدآریا که در سال 70 سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن را کسب کرده، در سال 71 نیز برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن برای بازی در فیلم «یک بار برای همیشه» به کارگردانی سیروس الوند می شود. همچنین سیروس الوند برای همین فیلم از سوی هیأت داوران سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی را دریافت کرد.
دوازدهمین دوره جشنواره؛ هتریک فاطمه معتمدآریا در دریافت سیمرغ
آقای بازیگر ایران یعنی عزت الله انتظامی که آن روزها این لقب را را هنوز کسب نکرده بود، دومین سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای بازی در فیلم کمدی «روز فرشته» به کارگردانی بهروز افخمی به دست می آورد. در بخش سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن نیز قاعده «تا سه نشه بازی نشه» حکمفرماست! فاطمه معتمدآریا برای سومین سال متوالی یک پای ثابت جایزه سیمرغ است. او برای بازی در فیلم «همسر» به کارگردانی مهدی فخیم زاده، برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن می شود. همسر از فیلم های محبوب آن سالها شد، چرا که نشان دهنده تغییرات در جامعه ایران است؛ تغییراتی که ناشی از حضور زنان در محیط های اجتماعی و به ویژه کار است. در جشنواره 1372 هیچ فیلمی موفق به کسب سیمرغ بلورین بهترین فیلم نشد. البته جایزه بهترین کارگردانی نصیب محمد بزرگ نیا برای فیلم «جنگ نفتکش ها» شد.
سیزدهمین دوره جشنواره؛ روز واقعه؛ میراث ماندگار جشنواره سال 73
جشنواره 1373 از خاطره سازترین جشنواره هاست. سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره به «روز واقعه» به کارگردانی شهرام اسدی رسید. «روز واقعه» از محبوب ترین و شاید تا به امروز تنهاترین فیلم سینمایی محبوب و مشهور درباره حادثه کربلا است. روز واقعه آنچنان محبوب قلوب می شود که تا پس از بیست سال همچنان از تلویزیون پخش و بازپخش می شود و اگر مطلبی سینمایی درباره عاشورا نوشته شود، این فیلم یک پای ثابت آن مطالب است. فیلمنامه «روز واقعه» را بهرام بیضایی نوشته بود، ولی هیچ گاه نتوانسته بود آن را بسازد. در این جشنواره یک فیلم خوب و به یادماندنی نیز اکران شد؛ «روسری آبی» به کارگردانی رخشان بنی اعتماد. گلاب آدینه برای بازی در این فیلم، برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن شد. از دیگر وقایع این جشنواره اعطای سیمرغ بلورین بهترین فیلم به«پری» به کارگردانی داریوش مهرجویی بود. البته در این دوره نیز خسرو شکیبایی برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد.
چهاردهمین دوره جشنواره؛ باز شدن درهای جشنواره فجر به روی فیلمسازان جهان
جشنواره فیلم فجر تا سال 1374 فقط به تولیدات سالانه سینمای ایران اختصاص داشت، اما این جشنواره از سال 1374 کشورهای دیگر نیز در این جشنواره شرکت می کنند و به همین علت واژه «بین المللی» نیز به آن افزوده می شود.
جشنواره 1374 جشنواره فیلم «پدر» است؛ مجید مجیدی که چندین و چند سال به عنوان بازیگر در فیلم‌های دیگر کارگردانان نقش آفرینی می کرد، از دنیای بازیگری برای همیشه خداحافظی کرده و این بار در کسوت کارگردان، شروع به ساخت فیلم کرد. البته مجیدی پیش از سال 1374، چندین فیلم کوتاه و یک فیلم بلند به نام «بدوک» را کارگردانی کرده بود. فیلم «پدر» سه جایزه اصلی را از آن خود کرد. سیمرغ بلورین بهترین فیلم برای مجید مجیدی، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای محمد کاسبی و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن برای پریوش نظریه. شاید در آن سال کمتر کسی فکر می کرد که مجیدی در سالهای بعد بتواند تا نامزدی اسکار پیش برود. البته مجیدی در سالهای بعدی نشان داد که هر گاه فیلمی ساخته یک پای ثابت سیمرغ بلورین برای خود و عواملش بوده است. در این جشنواره سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی به کیومرث پوراحمد برای کارگردانی فیلم «خواهران غریب» رسید. در این فیلم خسرو شکیبایی و افسانه بایگان همبازی شدند و هماهنگی کلیه عوامل باعث شد که یک فیلم تجاری خوب برای سینمای بدنه تولید شود.
پانزدهمین دوره جشنواره؛ بچه های آسمان، اثر ماندگار مجید مجیدی در این دوره
سینمای ایران تا یک قدمی اسکار پیش می‌رود. در این دوره از جشنواره بین‌المللی فیلم فجر، هیأت داوران سیمرغ بلورین بهترین فیلم و بهترین کارگردانی را به فیلم «بچه های آسمان» و مجید مجیدی می دهند. مجیدی با همین فیلم، نامزد بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان در اسکار بود، ولی موفق به کسب جایزه نشد. شاید همین فیلم، باعث معروفیت بین المللی مجید مجیدی شد. «بچه های آسمان» در دیگر کشورها هم محبوبیت پیدا کرد و چند سال بعد، یک کارگردان کره ای فیلمی بر اساس فیلم مجیدی ساخت و در تیتراژ فیلم خود به آن اشاره کرد. در جشنواره 1375 داریوش مهرجویی با فیلم «لیلا» شرکت کرد. تنها جایزه از میان سیمرغ ها به جمیله شیخی به عنوان بهترین بازیگر نقش مکمل زن در این فیلم می رسد. سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد نیز به سوپراستار آن سالها یعنی ابوالفضل پورعرب برای بازی در فیلم «مردی شبیه باران» رسید.
در این سالها کارگردانی که بعدها خیلی گزیده‌کاری پیش می‌گیرد، فیلمسازی می‌کند. این کارگردان کسی نیست جز احمدرضا درویش. درویش در جشنواره 1375 با فیلم «سرزمین خورشید» حضور داشت که بازیگر نقش اول این فیلم یعنی گلچهره سجادیه توانست سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن را کسب کند.
