مسابقه «فاز» که نامش مخفف فرزند ایران زمین است، به همت مرکز اوج کودک و نوجوان و به تهیه‌کنندگی احسان کاوه ساخته می‌شود. کارگردان و طراح برنامه میلاد دخانچی است که او را از برنامه «جیوه‌گی» به یاد داریم و قرار است شنبه تا پنجشنبه هر هفته ساعت 19 و روزهای جمعه ساعت 19 و 30 دقیقه از شبکه دو به نمایش درآید.
فاز مسئولیت‌پذیری اجتماعی
مرکز اوج کودک و نوجوان درصدد بود یک پویش بزرگ برای نوجوانان برگزار کند و در کنارش یک برنامه ویژه تلویزیونی برای این قشر سنی بسازد. تهیه و تولید این برنامه تلویزیونی به احسان کاوه، مدیر سابق شبکه پنج سپرده شد. سابقه همکاری کاوه و میلاد دخانچی در برنامه‌های جیوه‌گی و سختانه، فرصتی فراهم کرد برای حضور و همکاری دخانچی با این برنامه.
میلاد دخانچی طرح یک مستند مسابقه برای نوجوانان را به مرکز اوج ارائه کرد که مورد توجه قرار گرفت. او روند شکل‌گیری ایده اصلی برنامه فاز را این طور تعریف می‌کند: اولین چیزی که به ذهنم رسید، یک رئالیتی شو یا همان مستند مسابقه بود؛ به نظرم قالب و ساختار تاثیرگذاری است و تا امروز در این قالب هیچ برنامه‌ای برای نوجوانان تولید نشده بود. در ذهنم یک سوله را تصور می‌کردم با اتاق‌های متعدد و نوجوانانی که در اتاق‌های این سوله در رفت و آمد هستند و کارهایی را بر اساس یک برنامه‌ریزی مشخص انجام می‌دهند.
دخانچی به جام‌جم توضیح می‌دهد، همین ایده خام در شب‌های ماه رمضان سال گذشته به پختگی رسید و در نهایت به طرح برنامه‌ای تبدیل شد که در آن دغدغه همیشگی‌اش یعنی فعالیت اجتماعی فرهنگی، ارتقای حس مسئولیت اجتماعی و مشارکت اجتماعی و فرهنگی را دنبال می‌کند.
او درباره ایده اصلی و مرکزی «فاز» می‌گوید: من به یک استارتاپ فکر می‌کردم که به منظور سودشخصی راه‌اندازی نمی‌شود بلکه یک جریان عام‌المنفعه است. بنابراین طرح برنامه را بر ارائه یک ایده عالم‌المنفعه، خلاقانه و مخصوص نوجوانان استوار کردم که ضمن در نظر گرفتن اقتضائات بومی به بارور کردن فرهنگ عمومی ختم شود.
طراح و کارگردان مستند مسابقه فاز، درباره کارگردانی این برنامه نیز عنوان می‌کند: سعی داریم به مولفه‌های رئالیتی‌شو نزدیک شویم. به هر حال این‌گونه ایرانی نیست و باید سعی می‌کردیم ضمن وفاداری به این ساختار، اقتضائات بومی را نیز در این برنامه در نطر بگیریم. در کنار اینها جذابیت برنامه برای نوجوانان و زیبایی‌شناسی از مواردی بود که باید حتما مدنظر قرار می‌گرفت.
فاز صد میلیونی
مستند مسابقه فاز در هشت مرحله برگزار می‌شود! مرحله اول در واقع صفر این برنامه است که به انتخاب نوجوانان شرکت‌کننده اختصاص دارد. در این مسابقه 22 نوجوان دختر و پسر در گروه‌های مجزا طی هفت فاز با هم رقابت می‌کنند و رقابت آنها در 32 قسمت به نمایش درمی‌آید.
احسان کاوه درباره مراحل مختلف این برنامه به خبرنگار ما می‌گوید: طی انتشار فراخوان مسابقه از نوجوانان خواسته شد طرحی ارائه کنند که منفعت اجتماعی به دنبال داشته باشد، نوآورانه باشد و بتوان آن را با یک میلیون تومان اجرا کرد. ایده‌های رسیده در فاز صفر که فاز غربالگری است، بررسی شد و در نهایت نوجوانانی که توانستند نظر داوران برنامه را جلب کنند به این مسابقه راه پیدا کردند.
طرح‌های ارائه شده توسط نوجوانان به موضوعاتی چون گردشگری، صنعت، محیط‌زیست، صرفه‌جویی و امثال آن ارتباط دارد و هدف این مسابقه ایجاد خودباوری در نوجوانان است.
این هفته، مسابقه فاز چگونگی انتخاب نوجوانان را نمایش می‌دهد و بعد از آن نوبت به هفت فاز اصلی می‌رسد. چهار فاز اول فرصتی است که گروه‌ها توانایی خود را در کارگروهی، خلاقیت و نوآوری، مساله‌یابی و البته جلب نظر مردم به نمایش بگذارند. در فاز پنجم و ششم باید بتوانند علاوه بر مخاطبان، داوران را نیز متقاعد کنند و در فاز پایانی برگزیدگان این مسابقه انتخاب خواهند شد.
براساس اظهارات احسان کاوه، یک گروه از دختران و یک گروه از پسران شرکت‌کننده، برنده اعتبار صد میلیونی برای ادامه تحصیل و اجرای ایده‌های بزرگ‌تر خواهند بود.
هفت‌خوان رستم
تصویربرداری چهار فاز اول مستند مسابقه فاز انجام شده است. مژده لواسانی و محمد بحرانی صداپیشه جناب‌خان، گفتار متن را به‌عهده داشتند. تصویربرداری سه مرحله پایانی همزمان با پخش برنامه انجام می‌شود، چرا که بر اساس اظهارات احسان کاوه، لازم بود این مراحل همزمان با پخش باشد، چون به نظرات و بازخوردهای مخاطبان نیاز داشتیم.
کاوه همچنین درباره تصویربرداری این برنامه توضیح می‌دهد: دو ماه به غربالگری و بررسی طرح‌های نوجوان و آماده‌سازی برنامه اختصاص دادیم، طی سه هفته تصویربرداری فاز‌های صفر تا چهار انجام شد و یک گروه هشت نفره تصاویر ضبط شده را تدوین کرده‌اند تا به بخش‌های استودیویی رسیده‌ایم.
تهیه‌کننده فاز می‌گوید: تولید یک مستند مسابقه کار دشواری است، اما ایده‌های نوجوانان و همکاری آنها بسیار امیدوارکننده بود.
بازگشت پس از 14 سال
مژده لواسانی علاوه بر گویندگی متن، اجرای بخش استودیویی برنامه فاز را نیز به‌عهده دارد. او در این خصوص می‌گوید: وقتی 14 ساله بودم برنامه کبوتر دات‌کام را برای نوجوان اجرا کردم و برای همیشه از برنامه نوجوانان فاصله گرفتم و سراغ آثار مربوط به بزرگسالان رفتم؛ برنامه‌هایی چون به خانه بر می‌گردیم و ویژه‌برنامه‌های نوروزی و امثال آن.
لواسانی که حالا بعد از 14 سال دوباره یک برنامه نوجوانان را اجرا می‌کند، درباره مستند مسابقه فاز توضیح می‌دهد: این مسابقه یک برنامه معمولی نیست، یک گونه تعاملی و تازه است که دوست داشتم آن را تجربه کنم، اما قبل از همه برایم مهم بود که همراه با یک گروه خوب که ایده و اهداف ارزشمندی را دنبال می‌کنند برای نوجوانان این نسل اجرا کنم.
او درباره حضور و همکاری محمد بحرانی در این برنامه می‌گوید: گویندگی متن مسابقه دختران را من به‌عهده دارم و گفتار متن مسابقه پسران را آقای بحرانی می‌خواند. در واقع از رنگ صدای زنانه و مردانه برای تنوع در این برنامه استفاده شده است.
براساس اظهارات این مجری جوان، گفتار متن مسابقه فاز از قبل نوشته شده و طبق توضیحات تهیه‌کننده کاملا جدی است و در آن از شوخی و طنز خبری نیست.
صدای متفاوت از حنجره جناب‌خان
محمد بحرانی شاید کمتر در مقابل دوربین قرار گرفته باشد، اما قند و نمک شخصیت جناب‌خان بعلاوه صراحت و شوخ‌طبعی این عروسک باعث شده، نامش با نام جناب‌خان پیوند بخورد. هر چند بحرانی صداپیشه ببعی در مجموعه کلاه قرمزی هم هست، به جای عروسک‌های زیادی تا امروز حرف زده و حتی به عنوان بازیگر در تعدادی تله‌فیلم، سریال و فیلم‌های سینمایی از جمله اتوبوس شب، رفیق‌بد و طبقه حساس نیز بازی کرده است.
صاحب صدای جناب‌خان، این بار واقعی‌تر از همیشه با ما سخن می‌گوید، چون قرار است در مسابقه «فاز» صدای تازه‌ای از بحرانی بشنویم؛ صدایی که متعلق به خود اوست نه جناب‌خان. بحرانی در این مستند همرا با مژده لواسانی، گویندگی متن را برعهده دارد و از بداهه گویی و طنازی در کارش خبری نیست.
