میلاد دوستی مدرس دانشگاه و منتقد سینما یادداشتی درباره انیمیشن «فهرست مقدس» به کارگردانی محمدامین همدانی نوشته که در این یادداشت آمده است:
«فهرست مقدس» که ابتدا «بازگشت» نام داشت یکی از ۴ انیمیشنی بود که در سی و دومین جشنواره ملی فیلم فجر در سال ۹۴ عصر جدید انیمیشن سازی ایران را رقم زد و هر چند در آن سال با حداقل واکنش از سوی برگزارکنندگان و مسئولان سازمان سینمایی مواجه شد و در زمان نمایش، داوری و تقسیم جوایز مورد اقبال برگزار کنندگان قرار نگرفت ولی در همان بیابان بی توجهی، دیپلم افتخار بهترین پویانمایی جشنواره به «فهرست مقدس» رسید.
«فهرست مقدس» هر چند که داستانی کاملا ضدصهیونیستی دارد و قصه آن که روایتی از داستان اصحاب اخدود است به وضوح کنایه به ماجرای هولوکاست دارد و می خواهد نخستین قتل عام بزرگ تاریخ بشر را که به دست بهودیان رقم خورد به تصویر بکشد اما روایت آن و سندیت تاریخی اش طوری است که می تواند وارد گود رقابت جهانی شود و این اتفاق هم افتاد. حضور متعدد جهانی «فهرست مقدس» و کسب جایزه از جشنواره های درجه دو و سه جهانی از جمله جشنواره مادرید، نیویورک، شرق آسیا و... بعد از اکران در جشنواره و ورود به هفته انیمیشن بازار بین المللی فیلم «کن» برای نخستین بار برای یک پویانمایی ایرانی از جمله این موارد بودند.
نقل قولی از سازندگان «فهرست مقدس» بود که بازار فیلم «کن» برای هفته انیمیشن خود تنها انیمیشن هایی را می پذیرد که به بخش رقابت اصلی جشنواره «کن» راه یافته باشند، ولی درباره «فهرست مقدس» استثنا قایل شدند و علیرغم حضور پیدا نکردن این پویانمایی در جشنواره «کن»، این فیلم را به خاطر کیفیت قابل اعتنای فنی به هفته انیمیشن «کن» راه دادند.
اما چه اتفاقاتی در «فهرست مقدس» افتاده که ویژگی های فنی آن را حایز توجه کرده است؟ محمدامین همدانی کارگردان این اثر گفته است: برای نخستین بار در ایران، بیش از ۵۰ درصد افکت‌های صوتی در فولی استیج توسط آرتیست‌ها شبیه‌سازی و کار در یک فضای آکوستیک ضبط و این کار باعث شد که فیلم در نزدیک‌ترین صداها به همراه جزییات متناسب با آنچه در تصویر وجود دارد، شنیده شود.
البته کسانی که این اثر را دیده اند به وضوح شاهد تطابق نداشتن لیپسینگ در «فهرست مقدس» بوده اند. اتفاقی که با توجه به ایرانی بودن زبان کار کمی عجیب به نظر می آید و به این اضافه کنید تفاوت کیفی میان بعضی دوبله ها را که کار را به لحاظ دوبله چند سطحی کرده است.
همدانی درباره استفاده از پیشکوست های دوبلاژ و سرپرستی مریم شیرزاد بر دوبله «فهرست مقدس» می گوید: «فیلم ۲ بار دوبله شده است. در نسخه اولیه‌ای که از «فهرست مقدس» آماده شده بود از زبان رسمی ادبیات فارسی استفاده شد اما در نسخه دوم و بعد از چند اکران خصوصی، برای اینکه مخاطب با این سبک از ادبیات ارتباط چندانی برقرار نمی‌کرد، یک بار دیگر دوبله انجام شد. مریم شیرزاد مدیر دوبلاژ این پروژه بود و حداقل هشت صدای ماندگار سینمای ایران، کاراکترهای این انیمیشن را دوبله کردند.
محمدامین همدانی البته به هزینه های پایین تولید این انیمیشن در قیاس با آثار مشابه در سطح جهان اشاره می کند و می گوید: مجموعه هزینه هایی که برای تولید این انیمیشن شده در مدت ۱۸ ماه تولید، یک میلیارد تومان بوده است که این میزان هزینه در مقایسه با بودجه تولید آثار انیمیشن خارجی که به طور متوسط بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون دلار یعنی معادل ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلیارد تومان هستند به معنای یک چهارصدم نمونه های خارجی است.
همدانی در مورد علت‌های کاهش هزینه های تولید انیمیشن «فهرست مقدس» به نسبت نمونه های خارجی اش گفت: نیروی انسانی ما به خاطر اختلاف دلار دستمزد پایین تری می گیرد. ضمن اینکه ۱۰۰ نفر به شکل متمرکز و البته کمتر از ۵۰ نفر به شکل دایم روی ساخت این انیمیشن فعالیت داشتند. نکته دیگر اینکه، موضوع فرآیند تولید موازی هم به کم شدن هزینه این پروژه کمک کرده است. وقتی بخش هایی از کار موازی انجام شود، هزینه و زمان کمتر خواهد شد. می دانستم که چه کار باید بکنم که یک کار سینمایی بهینه و سر زمان تمام شود. البته همین تولید موازی کار را سخت کرده بود چون باید انتهای هر کدام از فرآیندها را در سکانس های تولیدی پیش بینی کنید و در آخر بدانید که کجا روی هم سوار شوند. اگر یکی از آنها نادرست پیش می رفت، همه کارهایی که برای انیمیت و نورپردازی در یک فرآیند انجام شده بود از بین می رفت.»
به هر حال «فهرست مقدس» با افتتاحیه پرطمطراقش وارد گود اکران شده تا ببینیم ذایقه مخاطب نوجوان که مخاطب اصلی این انیمیشن است تا چه حد به یک کار وطنی خوش می آید. کاری که هرچند نقاط ضعف قصه اش غیر قابل کتمان است ولی به لحاظ فنی کار با کیفیتی در زمره پویانمایی های ایران به حساب می آید و از بابت مخاطب نوجوان بودنش منحصر به فرد است. باید بنشینیم به انتظار تا سرنوشت فهرست مقدس را ببینیم. آیا این کار هم مانند «شاهزاده روم» اکران موفقی خواهد داشت؟»
