این روزها اخبار حوادث و خشونت‌های خانگی کم شنیده نمی‌شوند و روزانه با اخبار این‌چنینی روبه‌رو هستیم. "ملی و راه‌های نرفته‌اش" آخرین ساخته تهمینه میلانی نیز فیلمی متفاوت درباره خشونت‌های خانگی است و او با ظرافت زنانه و به‌درستی توانسته است پرده از این خشونت بردارد و آن را به نمایش بگذارد.
با این که "ملی و راه‌های نرفته‌اش" در سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر با بی‌مهری مواجه شد، اما در دومین جشنواره سلامت موفق به دریافت جایزه دوم بخش آثار سینمایی شد و پس از کش‌وقوس‌های فراوان درباره زمان اکران این فیلم، "ملی و راه‌های نرفته‌اش" از روز چهارشنبه 22 شهریورماه به روی پرده سینماهای کشور رفت. به همین دلیل به سراغ تهمینه میلانی رفتیم و در گفت‌وگویی کوتاه با او درباره این فیلم سخن گفتیم.
خانم میلانی برای نمایش اول فیلم "ملی و راه‌های نرفته‌اش" برنامه متفاوتی در نظر گرفته‌اید. کمی دراین‌باره برایمان بگویید؟
بله. به پیشنهاد یکی از دوستان کودکیم، اولین نمایش از اکران عمومی فیلم " ملی و راه‌های نرفته‌اش " با همکلاسی‌های دوران ابتدایی خودم انجام گرفت. دیداری هیجان‌انگیز پس از گذشت بیش از 45 سال از دوستی ما. با برخی از ایشان در طی سال‌های گذشته، رابطه دوستی داشتم و برخی را برای اولین بار بعد از گذشت سال‌های زیاد ملاقات کردم. مدیر مدرسه دوره ابتدایی ما خانم فرهودی نیز با ما به تماشای فیلم نشست. سئانس اول و دوم در سینما آزادی بودیم و سئانس سه و چهار با خانم‌ها ماهور الوند ( مَلی ) و السافیروز آذر و آقای میلاد کی مرام در پردیس کوروش با مردم فیلم را دیدیم و کلی سلفی گرفتیم.
شما در زمان اکران این فیلم در جشنواره فیلم سلامت یک جمله گفتید و آن‌هم این بود" با این انگیزه این فیلم را ساختم که هرکسی که خواهر دارد بعد از دیدن این فیلم از سالن سینما بیاید بیرون به خواهرش زنگ بزند و از او بپرسد خواهر عزیزم حالت خوب است" درواقع می‌خواهم دلیل عنوان کردن این جمله را بدانم؟
امیدوارم این فیلم تأثیر خود را بگذارد و هر تماشاگری بعد از دیدن فیلم، درگیر موضوع آن شود. امیدوارم این فیلم تلنگری باشد به خانواده‌ها، تا در خانه را بر روی زنان شکست‌خورده خانواده خود نبندند، حتی اگر موقعیت بد آن‌ها، به دلیل انتخاب اشتباه خودشان باشد. امیدوارم با دیدن فیلم، همگی به آن‌هایی که نادیده گرفته‌شده‌اند، فکر کنند. ملیحه دختر فیلم، همسر خود را با کلیشه‌های غلط انتخاب کرده است و برای ازدواج با سیا اصرار می‌کند، اما نباید به دلیل اشتباهی که کرده است، همه راه‌ها و درها به روی او بسته بماند.
چقدر برای نگارش این فیلم شما تحقیق کردید و چقدر از ما به ازای بیرونی برای خلق شخصیت ملیحه استفاده کردید؟ درواقع شما همواره در آثارتان به مسائل خانواده می‌پردازید اما چه شد که این بار به مسئله خشونت خانگی پرداختید؟
ابتدا تحقیقات درزمینهٔ خشونت خانگی تکمیل و بعد تبدیل به فیلمنامه شد. خوشبختانه با واکنش مثبت گردانندگان متخصص مسائل روانی و اجتماعی جشنواره سلامت دریافتم که نگارش فیلمنامه و انتخاب شخصیت‌های داستان به‌خوبی انجام‌شده است. چرا که پس از نمایش فیلم برای متخصصین امر، به شدت تشویق شدم. برخی از آن‌ها به‌صورت حضوری به من گفتند و برخی برایم پیام فرستادند که برای اولین بار فیلمنامه‌ای به این شکل دقیق و علمی نوشته‌شده است و نقطه‌به‌نقطه آن، علمی است. به‌ویژه مراحل متنوع خشونت و در ادامه چرخه خشونت. مراحل نگارش فیلمنامه "ملی و راه‌های نرفته‌اش" کمی متفاوت‌تر از فیلمنامه‌های دیگر من بود. به این معنی که ابتدا تصمیم گرفتم فیلمی درباره خشونت خانگی بسازم و در مرحله تحقیق به داستان و شخصیت‌ها و طبقه‌ای که قصه در آن اتفاق می‌افتد رسیدم. فیلمنامه بارها توسط سه کارشناس حقوقی، اجتماعی و روانی مطالعه و جمع‌بندی شد تا به شکل فعلی درآمد.
و چرا اسم "ملی و راه‌های نرفته‌اش" را انتخاب کردید؟
ملیحه یک اسم معمول در خانواده‌های ایرانی است و در همه دوران هم وجود دارد. اسمی است که راحت با آن می‌شود ارتباط برقرار کرد. ساده است و به‌خودی‌خود معصومیت را منتقل می‌کند. به همین دلیل نام شخصیت اصلی را مَلی یا همان ملیحه گذاشتم. اسم سیامک قبلاً در فیلمنامه عباس بود اما شورای پروانه ساخت نپذیرفت و چون تغییر نام تأثیر جدی در قصه نداشت نام او را به "سیا" تغییر دادم تا از حساسیت‌ها کاسته شود. "راه‌های نرفته" را هم از روی یک مقاله انتقادی اجتماعی برداشتم. نام مقاله "اعظم و راه‌های نرفته" بود. به نظرم شخصیت قصه فیلم ما مشابه شخصیت مورد نظر مقاله بود. منظور از "راه نرفته"، همان نشانه‌های اولیه خشونت است که ملی در مرحله آشنایی با سیا از او می‌بیند و به دلیل کم‌تجربگی، به آن‌ها اهمیت نمی‌دهد و حتی در مواردی آن‌ها را به نشانه عشق می‌گیرد. درحالی‌که با دیدن هر یک از این نشانه‌ها، باید از راه برمی‌گشت و....
متنی که شما نوشتید و حتی دیالوگ‌ها بسیار روان هستند و مخاطب احساس می‌کند بارها و بارها شاید آن‌ها را شنیده باشد...
خب موارد مشابه شخصیت مَلی و آدم‌های دور و برش برای همه ما آشناست و دور و اطراف ما زندگی می‌کنند و ازآنجاکه این قصه از درون من و احساس من به این نوع زنان که سقف آرزوهای کوتاهی دارند، شکل می‌گرفت، هنگام نگارش آن، بسیار متأثر می‌شدم. حتی گاهی گریه می‌کردم و اذیت می‌شدم. منظورم این است که دیالوگ‌ها از دلم بیرون می‌آمد و چیده شده نبود.همین امر موجب شده است تا خانم‌هایی که فیلم را می‌بینند بشدت با این دیالوگ‌ها احساس نزدیکی می‌کنند، آن‌ها را می‌شناسند و لمس کرده‌اند و میل دارند هر طور شده احساسات خود را به من منتقل کنند. و این یعنی ما موفق بوده‌ایم.
اخباری از نگارش فیلمنامه جدیدتان به گوشمان رسید، کمی هم درباره "هوشمندان سیاره اوراک" برایمان بگویید. در چه مرحله‌ای است؟
تحقیقات لازم در حوزه‌های مختلف ازجمله ستاره‌شناسی، فیزیک، ریاضیات، هندسه، تاریخ و شکل‌گیری تمدن بین‌النهرین و ایران انجام‌گرفته است و در حال نگارش فیلمنامه هستم. سعی دارم از یک کانسپت مترقی، یک قصه مدرن و جذاب و بروز متناسب با روانشناسی نوجوانان امروز بنویسم.
با توجه به این‌که نوجوانان امروز به‌راحتی به دنیای مجازی و آثار مختلف دسترسی دارند، تا چه اندازه مخاطب شناسی و نیازسنجی کرده‌اید؟
انرژی زیادی صرف این موضوع شده است تا فیلمنامه‌ای متفاوت نه‌تنها برای مخاطب نوجوان ایرانی، بلکه برای نوجوانان سراسر جهان نوشته شود تا در مرحله بعد با تکنیک‌های استاندارد بین‌المللی ساخته شود.
پس با این حساب فیلم پرهزینه‌ای است؟
بله، یک فیلم پرهزینه است که بنیاد سینمایی فارابی سرمایه‌گذاری می‌کند.
فکر می‌کنید چه زمانی کار ساخت این فیلم را آغاز کنید؟
امیدوارم که پروانه ساخت فیلم جدیدم را بگیرم و بعد از ساخت آن، اوایل سال آینده بتوانم "هوشمندان سیاره اوراک" را کلید بزنم.
فیلم جدیدتان تا چه اندازه پیرو آثار قبلی‌تان خواهد بود؟
قصه فیلم جدیدم که نگارش آن به اتمام رسیده است، یک فیلمنامه متفاوت با دیگر نوشته‌هایم، اما اجتماعی است و امیدوارم تا دو هفته آینده پیش‌تولید کار را شروع کنیم...
