این روزها نمایشگاه عکس های مهران مقیمی با عنوان «درباره منظره» در گالری تهران برپاست. مجموعه ای متشکل از چهار مجموعه مستقل با کیوریتوری هلیا دارابی که در مجموع بالای ۱۰۰ عکس را به نمایش در آورده است. «ضد منظره زیبا»، «حاشیه»، «طبیعت و فرهنگی: درخت، مستند نگاری زمین و سنگ ها» و «آنجا که زمین آب را ملاقات می کند» عناوین این مجموعه هاست که حاصل چهار سال عکاسی مستمر مقیمی در عکاسی طبیعت است.
مهران مقیمی درباره این مجموعه گفت: به اعتقاد من اندیشیدن به منظره بر اثر سه اتفاق به وجود می آید؛ یکی بر اثر بیگانگی ما با طبیعت که به دنبال آن ما به سراغ فکر کردن به طبیعتی می رویم که از ما دریغ شده است. دومین اتفاق آنجایی شکل می گیرد که ما یک فاصله ای میان شهر و روستا می گذاریم و به عنوان یک فرد شهری روستا را به عنوان منظره نگاه کنیم. سومین اتفاق هم زمانی است که سراغ منظره می رویم تا از دو دیدِ کسی که درون طبیعت زندگی می کند و کسی که بیرون از آن زندگی می کند به آن نگاه کنیم.
این عکاس ادامه داد: در دنیای معاصر ما در مواجهه با طبیعت ناامید می شویم چون می بینیم آن طبیعتی که در ذهن ما شکل گرفته یا دیگر وجود ندارد و یا تخریب شده است. شخصا منظر آخری که درباره اش حرف زدم یعنی نگاه به طبیعت از منظر کسی که درون و بیرون طبیعت زندگی می کند، دوست دارم و با یک دید انتقادی به دل عکاسی طبیعت رفتم.
مقیمی در پاسخ به اینکه مخاطب در مواجهه با بیش از ۱۰۰ عکس شما به گمان خودتان با چه پرسشی رو به رو می شود، گفت: عکس های من پر از ارجاعات تاریخ عکاسی منظره است. در واقع کادر به عنوان خط واصل همه مفاهیم عکاسی که باعث می شود به درون عکس چیزی وارد شود و از ورود چیزهایی دیگر جلوگیری شود، برایم مهم بود. برای همین شما کادر مربع، پاناروما و حتی عکس های دو لتی و سه لتی هم در این نمایشگاه می بینید اما نکته مهمتر برایم این بود که در پروسه عکاسی از منظره چیزی را از مخاطب پنهان نکنم و مراحل تولید یک عکس منظره را به او نشان دهم.
وی در توضیح بیشتر بیان کرد: به گمان من هنر نباید مراحل تولید خود را از مخاطب پنهان کند. برای همین مخاطب وقتی وارد این نمایشگاه می شود عکس هایی شبیه هم می بیند. عکس هایی که برخی پیش زمینه عکس نهایی هستند. این کارکرد اثر هنری به طور کلی نباید پنهان نگه داشته شود و مخاطب ناگهان با یک اثر نهایی مواجه شود.
این عکاس درباره وضعیت عکاسی منظره در این روزها نیز اظهار کرد: این روزها در عکاسی منظره روال کپی نعل به نعل از نمونه های غربی را شاهد هستیم. بخش شخصی و یگانه در این عکاسی کنار گذاشته شده و همین جاست که کارکرد عکاسی از بین می رود و عکس در حد شی باقی می ماند و به مرحله اثر نمی رسد. آرتیست ها در این زمینه بیشتر به فروش فکر می کنند در حالیکه حتی نمونه خوبی از این عکس ها هم نگرفته اند.
مقیمی در پایان درباره گرفتن نمایندگی فیاپ در ایران که عموما مروج عکس های منظره است نیز گفت: فیاپ به عکاسی نگاهی مارکت‌وار دارد و به شدت هنر عکاسی را به امر زیبا تقلیل می دهد. به نظرم تمرکز روی این مسایل بیش از پیش توجه به خود هنر عکاسی منظره را به حاشیه می برد. در عکاسی منظره به شکل جدی، چه در قدیم و چه امروز، رقابت جایگاهی نداشته و هر آنچه هست، باز یافتن و از دست دادن دوباره و دوباره و دوباره است.
در بخشی از استیتمنت هلیا دارابی بر این نمایشگاه آمده است: مهران مقیمی با تمرکز بر سنت عکاسی منظره و تحولات معاصر آن، در پی آن است تا بررسی محیط و شناختِ بهتر آن را بر زیباتر کردن منظره از طریق مداخله و دستکاری اولویت دهد. نگاه واقع‌گرای او با پرهیز از احساسی‌سازی و مرثیه‌خوانی، می‌کوشد ما را در جایگاه تجربۀ تام طبیعت، آنچنان که هست، قرار دهد و تا حد ممکن از مصرف بلافاصلۀ عکس با تکیه بر جلوه‌های دراماتیک و برانگیختن تاثیرات عاطفی خاص آسمان، افق چشم‌نواز و تناسبات طلایی بپرهیزد.
مداومت مهران مقیمی بر عکاسی از این مکان‌ها با نگاهی صادقانه و واقعی، احساس مسئولیت ما را نسبت به این سرزمین‌ها برمی‌انگیزد. چرخش زاویۀ دوربین حامل پیامی است: کوچکترین تغییر منظر، دورنمایی دیگر به ارمغان می‌آورد، که همواره شایسته تامل است. تامل بر سخت‌جانی طبیعت درست بر لبۀ هجوم ساخت‌وسازهای انسانی، و دوام طبیعت در نامساعدترین محیط، تاثیری دارد عمیق و ماندگار؛ و چه مایه با این درخت‌های سوخته، بی‌آب مانده، و نقص عضو شده احساس همدلی می‌کنیم.
