کارگردان مستند «متهمین دایره بیستم» نوشت:«برای ساخت این فیلم سعی کردم بدون واسطه و دخالت هر چه را که میتوانم ثبت کنم. منظورم از «هر چه» واقعا هر چیزی است که میتوانست ثبت شود. عکس، فیلم، صدا، تماسهای تلفنی بینمان، همه اینها را در طول نزدیک به شش سال ثبت کردم. هر چند بخش بسیار زیادی از تصاویر را همان موقع ضبط هم میدانستم که هیچ وقت نمیتواند و نباید دیده شود.»
حسام اسلامی در آستانهی نمایش مستندش که ساعت 13:30 امروز 17 بهمن ماه در برج میلاد به نمایش درمیآید در متنی که اختصاصا در اختیار ایسنا گذاشت، نوشت:«ساخت مستند «متهمین دایرهی بیستم» از سال 89 شروع شد. از وقتی من وارد اجی اوی حمایت از کودکان کار و خیابان شدم. چند تا از بچههای کار که آن موقع نوجوان بودند شروع به دزدی کرده بودند و در کنار آن در کلاسهای جمعیت شرکت میکردند.
روزی ماشین من را دزدیدند و فرار کردند. من از آنها شکایت نکردم. آنها ماشین را پس دادند و از آن به بعد دوستی من با آنها آغاز شد. این نقطهی آغاز فیلمی است که فیلمبرداری آن شش سال به طول انجامید. از وقتی که این نوجوانان به سرپرستی احسان دزدی میکردند تا خرج رفیقشان که در زندان بود را بدهند تا وقتی از دست پلیس به شمال فرار کردند و در بازگشت به زندان افتادند. فیلم تا 24 سالگی احسان و تا وقتی او ازدواج کرده و بچهدار شده با او و گروهش همراه بوده است.
برای ساخت این فیلم سعی کردم بدون واسطه و دخالت هر چه را که میتوانم ثبت کنم. منظورم از «هر چه» واقعا هر چیزی است که می توانست ثبت شود. عکس، فیلم، صدا، تماسهای تلفنی بینمان، همه اینها را در طول نزدیک به شش سال ثبت کردم. هر چند بخش بسیار زیادی از تصاویر را همان موقع ضبط هم میدانستم که هیچ وقت نمیتواند و نباید دیده شود. بچهها به خاطر حضور همیشگی من در کنارشان نسبت به حضور دوربین بیتفاوت شده بودند. من هم کمکم حضور دوربین را فراموش کردم و در طول شش سال زمان فیلمبرداری رابطهی دوستی عمیقی بینمان شکل گرفت.
سال 89 مصاحبهای با احسان کردم. در آن مصاحبه از او دربارهی آینده پرسیدم. احسان و گروهش هیچ تصوری از آیندهشان نداشتند. چند سال بعد باز از آینده حرف زدند و این بار تصورشان تصویر بسیار تلخی بود. مردن با گلوله، با تزریق یا چاقو. اما آیندهای که جلوی دوربین این فیلم رخ داده هیچکدام از اینها نیست. شخصیتهای فیلم در این شش سال زندگی عجیبی را پشت سر گذاشتند. زندگیای که سرعت و اتفاقات آن باورنکردنی است.»
مستند «متهمین دایره بیستم» که توسط مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تهیه شده است،سرگذشت یک گروه نوجوان بزهکار در گذر پنج سال از زندگی آنهاست. آنها به سرپرستی احسان، یکی از اعضای گروه، دزدی میکنند تا خرج رفیقشان که به خاطر آنها زندان افتاده را بدهند و رضایت شاکیهای او راجلب کنند.
پژوهشگر مستند «متهمین دایره بیستم» نسیم مرعشی است و سایر عوامل آن عبارتند ز:تصویربردار: مهدی آزادی،صدابردار: احمد افشار، تدوینگر: مهدی جبین شناس،نویسنده گفتار متن: احسان لطفی و نسیم مرعشی،گوینده متن: حسام اسلامی،تهیهکننده: حسام اسلامی.
مستند «متهمین دایره بیستم» در جشنوارهی حقیقت گذشته،نامزد بهترین فیلم و کارگردانی بود.