معلم باشیم یا استاد دانشگاه، پزشک باشیم یا کارگردان، نویسنده باشیم یا مهندس، فرقی نمیکند، در هر شغلی که باشیم نیازمند هستیم که خود را بهروز کنیم.
بهروز شدن فرایندی تمامنشدنی است. آموختهها و آموزهها و تجربیاتی که در گذشته بهدست آوردهایم مغتنم و باارزش هستند ولی اگر دانستههایمان را به روز نکنیم به مشکل برمیخوریم. شاید در سالهای دور بهاندازه امروز نیازمند بهروز کردن اطلاعات و دانشمان نبودیم. تعبیر دقیقتر البته این است که مثل روزگار معاصر احساس نیاز نمیکردیم. اطبا در سالهای دور با داروهایی بیمارانشان را درمان میکردند که قدمای آنها کشفشان کرده بودند.
این را مقایسه کنید با دانش پزشکی امروز که امر پژوهش در آن لحظهای متوقف نمیشود و بهصورت مداوم پژوهشگران درحال کار هستند و نتیجه اینکه، برخی داروهایی که مثلا تا 3 دهه پیش برای بیماران تجویز میشدند، امروز حتی تولید هم نمیشوند چون تحقیقات پزشکی نشان داده مصرف آنها زیانآور است. روزگاری از سمومی برای دفع آفت محصولات کشاورزی استفاده میشد که حالا ثابت شده تاثیرات ویرانگری بر محیطزیست گذاشتهاند. پیشرفت علم یک فرایند غیرقابل توقف است.
دانش بشری مدام در معرض تحول قرار دارد. در واقع این ذهن انسان است که مدام ظرفیتهایش را افزایش میدهد و بهروز میکند. در حوزه علوم انسانی هم سیرتحولات چنان گسترده است که میشود گفت بسیاری از مولفههای علوم اجتماعی و سیاسی درگذر زمان شامل تغییرات بنیادین شدهاند. بهروز شدن و همراهی با تحولات، منحصر به دانشمندان و پژوهشگران نیست.
هریک از آحاد جامعه باید بسترهای لازم برای برخورداری از نتایج مطالعات متاخر را بهدست بیاورند. در بحث خانواده و تعلیم و تربیت فرزندان، نیازهای جامعه با آنچه در دهههای گذشته شاهدش بودیم تغییرات بسیاری کرده است. بسیاری از مباحثی که امروز روانشناسان حوزه کودک و نوجوان مطرح میکنند در دهههای گذشته اصلا مطرح نبودند.
چنان که یک فیلمساز که سابقه و پیشینه قابل تاملی هم دارد اگر در بند شناخت قدیمیاش از جامعه بماند و تحولات اجتماعی را درک نکند نمیتواند به نیازهای روز پاسخ مثبت بدهد. چنین فیلمسازی اگر اهل مطالعه و بهروز کردن خود نباشد محصولی را خلق میکند که رنگ کهنگی بهخود گرفته است. در حوزه فرهنگ ما نیاز به بازخوانی مفاهیم داریم؛ چه در نگاه به جامعهای که مدام در معرض تغییر و تحول است و چه در شیوههای روایت و نکات تکنیکی. در مورد جامعه خودمان باید به این نکته اشاره کنم که بهعنوان یک فیلمساز از سرعت سیر تحولات اجتماعی در مواردی، حیرتزده میشوم؛ اتفاقی که مسئولیت مرا به عنوان فیلمساز اجتماعی افزونتر و کارم را دشوارتر میکند.