هر سال کشورهای عربی هر یک  در ماه مبارک رمضان برای سرگرم کردن مخاطبان خود برنامه‌های تلویزیونی و سریال‌های متفاوتی پخش می‌کنند؛ با این تفاوت که امکان پخش این سریال‌ها با توجه به وجود رسانه‌ها و شبکه‌های تلویزیونی مختلف عربی به مراتب از آنچه که در ایران صورت می‌گیرد، بیشتر است.

امسال نیز سریال‌های عربی ماه رمضان تنوع زیادی در موضوع داشتند و در این بین، سریال تاریخی «سمرقند» که به کارگردانی اردنی «ایاد الخزوز» ساخته شده است، از چندین شبکه ماهواره‌ای پخش شد.

سمرقند

این سریال از آنجایی که گوشه‌ای از تاریخ گذشته ایران را به تصویر می‌کشد و شخصیت‌های آن ایرانی هستند و در اقدامی جدید، کارگردان آن از هنر و سینما برای تخریب چهره تشیع و ایران استفاده کرده است، در نوع خود قابل تأمل است.

روزنامه «السفیر» لبنان در یادداشتی به قلم «حبیب فیاض» با انتقاد از این سریال می‌نویسد: «مشکل این سریال در این نکته خلاصه نمی‌شود که از دقت تاریخی به دور بوده، بلکه مشکل در این است که این سریال می‌کوشد با استناد به وهم و خیال و به دور از حوادث مستند تاریخی، دوره‌ای خونین از تاریخ مسلمانان را بر حال حاضر تحمیل کند؛ به گونه‌ای که این اثر چیزی جز به کارگیری هنر در راستای خدمت به اختلافات سیاسی و درگیری‌های مذهبی نیست».

سریال سمرقند

در این یادداشت آمده است، این سریال با وجود اینکه از حوادث «سمرقند» رمان مشهور «امین معلوف» نویسنده لبنانی الهام گرفته است، ولی در میانه راه از نص رمان عدول کرده و آن را تغییر می‌دهد تا به تفکر داعشی صبغه تفکر اسماعیلی داده و وانمود کند که سلفی‌گری برگرفته از تفکر اسماعیلیه است و ریشه در تفکر جماعت «حسن صباح» دارد و در نتیجه «ابن تیمیه» و وهابیت از افکار و عقاید داعش مبرا هستند.

نویسنده این یادداشت در ادامه با انتقاد از تحریف تاریخ در این سریال می‌نویسد، تحریف و تغییر واقعیت در این سریال به حدی است که امکان تصحیح و تکذیب وجود ندارد؛ به گونه‌‌ای که این کار همانند آن است که حمله مغول به کشورهای اسلامی را تکذیب کنیم یا اثبات کنیم که هیتلر در جنگ جهانی دوم پیروز شده است.

فیاض ادامه می‌دهد، تولیدکنندگان این سریال با سوء استفاده از بی‌اطلاعی بینندگان نسبت به حوادث تاریخی و به حساب اینکه آن‌ها برای روشن شدن حقایق دنبال حقیقت نخواهند رفت، دست به خیال پردازی زده‌اند؛ چرا که روایت این سریال بر اساس ایجاد ارتباط سخیف بین عقیده امامیه و جنبش حسن صباح مبتنی بوده و این نتیجه گیری را که داعش «فرزند طبیعی ازدواج بین شیعه و عقاید حسن صباح» بوده، بر عهده بیننده گذاشته است.

این نویسنده لبنانی در پایان می‌نویسد، این سریال با وجود اینکه قهرمان‌های آن، شخصیت‌هایی چون حکیم عمر خیام، نظام الملک و حسن صباح هستند، ولی فاقد ابعاد فکری و فلسفی است و در پایان سریال، کارگردان عمدا به سرانجام حسن صباح و مرگ وی اشاره‌ای نکرده است تا بگوید که حسن صباح از رهگذر گروه‌هایی تروریستی همانند داعش و القاعده تا به امروز زنده است.