ارتقای توانمندی‌ها به یکی از دغدغه‌های سال‌های اخیر فعالان صنعت چاپ بدل شده است؛ ارتقایی که از یک سو تحت تأثیر تحریم‌ها قرار گرفته و از سوی دیگر با فرسودگی ناوگان صنعت چاپ رفته رفته به آرزویی دست نیافتنی تبدیل می‌شود.
در این میان افزایش حجم واردات محصولات چاپی در شرایطی که چاپخانه‌های داخلی از نبود سفارش کار گلایه دارند، خود مزید بر علت است تا صنعت چاپ ایران که روزی جایگاهی ممتاز در منطقه داشت، امروز در آستانه ورشکستگی قرار بگیرد.
آمارهای موجود در سال جاری از روند صادرات و واردات کالاهای چاپی نشان می‌دهد، متأسفانه تراز واردات و صادرات کالاهای چاپی به شدت منفی است.بر اساس مجوزهای صادر شده، در 9 ماه ابتدایی سال بیش از 600 هزار تن انواع محصولات چاپی با تیراژ تقریبی 7 میلیارد وارد کشور شده است.
روی دیگر سکه صنعت چاپ نیز صورت چندان خوشی نداشته است، صادرات در سالی که روزهای آن به شمارش معکوس نزدیک شده است، نیز وضعیت خوبی نداشته است، بنا به گفته بابک عابدین رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ در سال 94 نزدیک به 500 میلیون دلار صادرات محصولات چاپی از ایران به کشورهای دیگر داشته ایم.
وی ادامه می دهد: این صادرات شامل محصولات سلولزی، پلیمری، ماشین آلات و مواد اولیه چاپ بوده است، البته آمار موجود تنها حاصل آمارهای رسمی است، چرا که صادرات چمدانی اعلام نمی شود و ما حجمی نیز به صورت غیرمستقیم و غیررسمی صادر داشته ایم.
کشورهای مقصد صادرات ایران
عابدین با اشاره به کشورهای مقصد محصولات چاپی ایران از عراق، افغانستان، تاجیکستان، ترکمنستان، آذربایجان، ارمنستان و امارات نام برده و می گوید: در حوزه صادرات مواد پلیمری به ترکیه نیز بارهایی ارسال می شود.البته محصولات چاپی نیز در صورتیکه قیمت تمام شده در ایران پایین بود، ظرفیت لازم برای صادرات به ترکیه را داشتند.
عضو هیئت مدیره اتحادیه چاپخانه داران تهران با اشاره به رقم 500 میلیون دلار صادرات صنعت چاپ ایران در سال جاری تصریح می کند، افزون بر 70 درصد از این رقم متعلق به محصولات چاپی بوده است که به ترتیب به کشورهای عراق و افغانستان ارسال شده است.
چطور می توانیم به 500 میلیون دلار راضی باشیم؟
وی این رقم را نسبت به ظرفیت های صنعت چاپ ایران بسیار ناچیز دانسته و ادامه می دهد، هر چند حجم مالی صادرات محصولات چاپی مان نسبت به سال های گذشته افزایش داشته است، اما به هیچ عنوان شایسته و راضی کننده نیست.در سالی که درآمد ترکیه از چاپ و بسته بندی38 میلیارد است ما چطور می توانیم به 500 میلیون دلار راضی باشیم، ان هم با موقعیت جغرافیایی کشور ما که با اغلب کشورهای همسایه هم مرز است و صادرات آسانتری می تواند داشته باشد.
مشکلات بروکراسی اداری گمرک
عابدین با اشاره به مشکلاتی که در بروکراسی اداری صادرات در ایران وجود دارد، می گوید: ما در برخی از مرزهای خروجی با گمرک مشکلات جدی داریم، یکی از این مشکلات این است که کمرک در برخی مناطق خوداظهاری چاپخانه دار و صادرکننده ما را در مبلغ و میزان صادرات نمی پذیرد.برای مثال قیمت کالای تولید شده 4 دلار است، اما گمرک آن را 2 دلار محسوب می کند، چرا که در فهرست گمرک قیمت درج شده برای آن کالا به روز تغییر نکرده است. این مشکل به ویژه در گمرک ترکمنستان بسیار جدی است.
وی به وچود آمدن فرصت های مناسب پس از رفع تحریم ها را برای کشور هم یک فرصت دانسته و هم یک تهدید و می گوید: از طرفی فرصتی برای امکان روابط بانکی و بازار آزاد فراهم شده است و از طرف دیکر بازار ما برای واردات از کشورهای همسایه و رقبای جدید باز می شود. دولت برای چلوگیری از این تهدید باید دست به کار شود، حمایت از تولیدکننده داخلی، با ارائه تسهیلات به منظور سرمایه در گردش، کاهش تعرفه وارداتی محصولات مود اولیه صنعت چاپ به منظور حمایت از تولید داخلی و ...می تواند این تهدیدها را از میان بردارد.
زنگ خطر از دست دادن بازار داخلی
عابدین هم چنین از تهدید دیگری که این روزها بر بازار چاپ ایران سایه انداخته است ، خبر داده و می افزاید: کشورهایی هم چون عربستان، امارات، هندوستان و پاکستان اخیراً در تعامل با برخی شرکت های داخلی محصولات خود را با قیمت تمام شده پایین تری از محصولات ایرانی عرضه می کنند و این زنگ خطری است برای ما که هم بازار صادرات را به زودی از دست خواهیم داد و هم بازارهای داخلی کشور خودمان را.
اگر بپذیریم که دست توانمند تولیدکننده ایرانی در سال های سخت تحریم صنعت را ری پا نگه داشته است و صنعت چاپ با همه موانع و کمبودها از جمله فرسودگکی ناوگان چاپ همچنان به فعالیت خود ادامه می دهد، انصاف نیست، حالا که امیدی برای تحول در صنعت و اقتصاد ایران ایجاد شده است، چاپ از آن بی بهره باشد، صنعتی که در سال های اخیر کمترین مشکل و غدغه آن نبود متولی بوده است، امروز در آستانه آغاز سال جدید بیش از هر چیز به توه مسئولان برای زنده ماندن نیاز دارد. نگاهی به فهرست کالاهای وارداتی چاپ به کشور این پرسش را ایجاد می کند که چرا باید کشوری که می‌تواند به عنوان صادرکننده محصولات چاپی در منطقه فعالیت کند، باید به واردات محصولاتی غیر ضروری از عربستان، ترکیه و پاکستان روی بیاورد؟
