سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر که از ابتدای دهه مبارک فجر 1394 در تهران آغاز شده بود، شامگاه 22 بهمن به پایان رسید و فیلمهای شرکت کننده می روند تا خود را برای گیشه آماده کنند.
گذشته از حواشی این جشنواره که مورد انتقاد متدینین جامعه قرار گرفت و حتی صدای برخی از هنرمندان و سینماگران را نیز درآورد، محتوای فیلمهای این دوره نیز زنگ خطر را برای متولیان فرهنگ کشور به صدا درآورده است.
گزارش زیر نگاهی گذرا به نکات منفی این فیلمهاست که از چند روز دیگر و با اکران نوروزی، وارد لایه های جامعه خواهند شد:
* سیگار و مواد مخدر
پیش از آغاز دوره سی‌وچهارم جشنواره فیلم فجر، «حبیب ایل‌بیگی» معاون آثار و ارزشیابی سازمان سینمایی، از حضور پررنگ صحنه‌های کشیدن سیگار در فیلمهای این دوره خبر داده بود.
با آغاز جشنواره این خبر تأیید شد و از 44 فیلم به نمایش درآمده در سی و چهارمینجشنواره فیلم فجر، در 28 فیلم تماشاگران شاهد صحنه‌های استعمال سیگار بودند.
فیلمهای "گیـتا"، "نقطه کور"، "نیمه‌شب اتفاق افتاد"، "یک شهروند کاملا معمولی"، "آخرین‌بار کی سحر را دیدی؟"، "قیچی"، "ابد و یک روز"، "هفت ماهگی"، "ایستاده در غبار"، "نفس"، "چهارشنبه"، "تمرین برای اجرا"، "بارکد"، "آب نبات چوبی"، "سینما نیمکت"، "دختر"، "خماری"، "مالاریا"، "ممیرو"، "پل خواب"، "عادت نمی‌کنیم"، "برادرم خسرو"، "اژدها وارد می‌شود"، "سگ و دیوانه عاشق"، "لاک قرمز"، "خشم و هیاهو"، "اینجا کسی نمی‌میرد" و "به دنیا آمدن" از جمله این فیلم‌ها بودند.
بر اساس قانون جدید ممنوعیت‌های تبلیغات کالا‌ها که مهرماه سال 91 توسط وزارت بهداشت تصویب شد، تبلیغ اقلام و کالاهایی که مصرف آنها مبین نمایش رفتارهای پرخطر است، مانند مصرف فست‌فود‌ها و فرآورده‌های غذایی صنعتی و استعمال دخانیات اعم از قلیان و سیگار نیز ممنوع است و نمایش استعمال و مصرف این کالا‌ها و اقلام در رسانه‌های عمومی باید منحصرا محدود به نقش و کاراکترهای منفی بوده و جنبه تبلیغاتی نداشته باشد.
اما به‌رغم گذشت سه سال از تصویب این قانون، اما ما هنوز با حضور چنین سکانس‌هایی در فیلمهای سینمایی روبه‌رو هستیم، به طوری که حبیب ایل‌بیگی درخصوص فیلمهای امسال اظهار داشته است: یکی از اصلاحاتی که باید آن را فریاد کرد، مشکل کشیدن سیگار در فیلمهاست. این مسئله مهم‌ترین مشکلی است که امسال در فیلمهای جشنواره داشته‌ایم و تلاش کرده‌ایم بخش عمده‌ای از آن را تعدیل کنیم، اما متأسفانه بعضی فیلم‌ها در این زمینه مشکل اساسی دارند.
بدتر اینکه در برخی از این محصولات فرهنگی(!) صحنه‌های استعمال موادمخدر هم دیده شد.
این در حالی است که ظاهراً اوضاع در فرنگ بهتر است؛ زیرا پیامدهای نشان دادن صحنه‌های سیگار کشیدن توسط شخصیت‌های فیلم‌ها باعث شد که از سال 1912 ــ یعنی سال‌های نخستین سینمای حرفه‌ای ــ هیئتی برای رده‌بندی سنی فیلم‌ها راه‌اندازی شود. «British Board of Film Classification» یا هیئت رده‌بندی سنی فیلمهای بریتانیا این وظیفه را بیش از یک قرن است برعهده دارد. در کمپانی دیزنی هم که یکی از قدیمی ترین و معتبرترین کمپانی های فیلمسازی در دنیا است یک قانون قدیمی وجود دارد که براساس آن در فیلمهای رده PG-13 به پایین استعمال دخانیات ممنوع است.
اما ظاهراً کاری از دست معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی ایران اسلامی بر نمی آید غیر از اینکه خطاب به سینماگران هشدار دهد: سیگار کشیدن در فیلم‌ها عادی نشود. این وظیفه ماست که اجازه ندهیم این موضوع به شکل روالی طبیعی در فیلم‌ها وجود داشته باشد.
* رابطه جنسی نامتعارف، مثلث عشقی و خیانت
داستان خیانت در روابط زناشویی، ارتباطات جنسی نامتعارف و مثلثهای عشقی، همچنان داستان تکراری و مبتذل فیلمهای ایرانی است.
فیلم های سینمایی "عادت نمی‌کنیم"، "هفت ماهگی"، "آب نبات چوبی" و "خشم وهیاهو" از جمله فیلمهایی بودند که به این امر سخیف پرداختند.
این در حالی است که هم اکنون خانواده ها زیر هجوم شدید فیلمهای "خیانت بار" و "غیرت سوز" شبکه های ماهواره ای ترکیه ای و غیر ترکیه ای نیز قرار دارند و آثار منفی آنها عیناً و علناً در جامعه دیده می شود.
* سیاه نمایی، مرگ و فیلمهای تلخ
از 44 فیلم به نمایش درآمده در سی و چهارمینجشنواره فیلم فجر، در 27 فیلم، روایت داستان همراه با مرگ یکی از شخصیت‌ها بود.
پیش از جشنواره، «فریدون جیرانی» نیز از تلخی غالب بر فضای فیلم‌ها خبر داده بود که بعد از به نمایش درآمدن آثار این دوره در اکثر آنها صحنه‌های مرگ یکی از شخصیت‌ها مشاهده شد.
از جمله این فیلم‌ها هم می‌توان به "گیـتا"، "نیمه‌شب اتفاق افتاد"، "یک شهروند کاملا معمولی"، "آخرین‌بار کی سحر را دیدی؟"، "قیچی"، "هفت ماهگی"، "ایستاده در غبار"، "نفس"، "بارکد"، "آب نبات چوبی"، "سینما نیمکت"، "دختر"، "خماری"، "مالاریا"، "ممیرو"، "پل خواب"، "عادت نمی‌کنیم"، "برادرم خسرو"، "اژدها وارد می‌شود"، "جشن تولد"، "دلبری"، "نیم ر‌خ‌ها"، "زاپاس"، "بادیگارد"، "امکان مینا"، "گاهی" و "سیانور" اشاره کرد که در برخی از آنها تماشاگران با صحنه‌های دلخراش نیز مواجه می‌شدند.
موضوع فیلمهای "ابد و یک روز"، "مالاریا" و "لانتوری" نیز اساساً سیاه بود؛ یعنی باب میل جشنواره های خارجی!
