عده‌ای با سینمای ارزشی مشهور شدند حالا علیه نظام می‌جنگند

به گزارش افکارنیوز،حمید بهمنی مدیریت یکی از نهادهای مهم فرهنگی هنری در کشور را برعهده دارد. موسسه فرهنگی هنری شهید آوینی همانطور که از نامش پیداست یکی از مراکزی است که به مفاهیم ارزشی و انقلابی می‌پردازد و مجموعه تولیدات آن در طول این سال‌ها نیز موید همین امر است. با وی درباره ساخت و تولید فیلم‌های ارزشی، انقلابی و دفاع‌مقدسی در سینمای ایران به گفتگو نشستیم. وی بر این باور است که سینمای ایران از پتانسیل موجود برای ساخت فیلم های ارزشی استفاده نکرده و تولید این فیلم ها را در حداقل تولیدات سینمایی قرار داده است.

* با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری درباره سینمای ارزشی و توجه به تولید آثاری از این دست در سینمای ایران، وضعیت این گونه آثار را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

- اگر برای بررسی سینمای ایران یک قاعده کلی گذاشته شود و بخواهیم نسبت سلامت آن را به سینمای جهان مورد توجه قرار دهیم، باید بگویم که مجموعه تولیدات سینمای ایران نسبت به کل دنیا بهتر بوده و از نظر سلامت سینمای ما را به سینمای پاک می‌شناسند؛ سینمایی که از حواشی سینمای روز جهان فاصله گرفته و از المان‌هایی چون زن، خشونت و.. به عنوان ابزار برای جذب مخاطب استفاده نمی‌کند.

حال اگر مجموع سینمای ایران را نسبت به تولیدات آن مقایسه کنیم، باید بگویم که سینمای ایران طی ۳۰ سال گذشته دارای افت و خیزهای مختلفی بوده است ولی قاعده کلی این بوده که هر چه فیلم‌های تولیدی بعد از انقلاب اسلامی بیشتر به سمت اهداف اصلی انقلاب پیش‌رفته آثار متفاوت و قابل توجه‌تری تولید شده است.

البته نباید فیلم‌هایی را که به مفاهیم انقلاب ربطی نداشته اما براساس ارزش‌های اسلام و جامعه اسلامی ساخته شده است، فراموش کرد. این دسته از فیلم‌ها نیز توانسته‌اند جایگاه قابل توجهی را در سینمای ارزشی به‌دست آورد. اما مسئله این جاست که آیا سینمای ایران در تمام وجوه خود توانسته شان و جایگاه انقلاب اسلامی را رعایت کند یا خیر. نگاهی کوتاه به تولیدات سینمای ایران نشان می‌دهد که هرچند ما به انقلاب اسلامی اعتقاد داریم اما تولید فیلم‌هایی با مضمون انقلاب اسلامی را در حداقل تولیدات سینمایی قرار دادیم.

* به اعتقاد شما تولیدات سینمای ارزشی در همین حداقل‌ها چقدر از لحاظ کیفیت قابل دفاع است؟

- کافی است تولیدات تمامی نهادهای دولتی سینما از جمله وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حوزه هنری و بنیاد سینمایی فارابی را بررسی کنیم آنگاه می‌بینیم که تولید فیلم‌های ارزشی از سوی این نهادها نسبت به گذشت سال‌ها از انقلاب اسلامی بسیار کم بوده است. هرچند در این میان فیلمسازان سینمایی از پرچم انقلاب حراست کرده و آثار معدود ولی خوبی تولید کرده‌اند، اما کمتر به سینمای انقلابی و ارزشی توجه شده است همان طور که به سینمایی با مضمون داستان‌های قرآنی کمتر توجه شده است، در حالی که با مطالعه قرآن بهترین و ناب‌ترین سوژه‌های ارزشی در دست سینماگران خواهد بود.

در کنار این دو سوژه مورد نظر، ساخت فیلم‌های ارزشی مانند " بچه‌های آسمان " و " به رنگ خدا " کمتر مورد توجه قرار گرفته و سینماگران بیشتر به سمت سیاه‌نمایی رفته‌اند تا بتوانند در جشنواره‌های بین المللی جوایز مختلفی را کسب کنند. در حالی که نباید تنها به خاطر حضور در جشنواره‌های خارجی و مطرح شدن در آن، ارزش های خود را زیر پا بگذاریم. تولیدات سینمای ایران با مفهوم انقلاب و ارزش‌های انقلابی طی ۳۳ سال گذشته اندک بوده به جرات می‌توان گفت که بیش از ۶۰ درصد از ظرفیت این نوع از سینما مورد استفاده قرار نگرفته است.

با مراجعه به مفاهیم ارزشی بعد از انقلاب اسلامی، به زوایای جذابی دست پیدا می‌کنیم که نیازمند تحقیق و پژوهش است، زوایایی که از سوی بسیاری از سینماگران ما مورد توجه قرار نگرفته است. حتی بسیاری از نهادهای سینمایی که وظیفه آنها تولید آثار انقلابی و ارزشی است کمتر به آن توجه می‌کنند. به عنوان مثال حوزه هنری که زیر نظر سازمان تبلیغات اسلامی است در مقطعی از تولید آثار انقلابی فاصله گرفته بود که این روند اصلاح شد. همچنین می‌توان به فعالیت های بنیاد شهید اشاره کرد، بنیادی که نام شهید بر تارک آن می درخشد. با وجود چنین بنیادی سالانه باید بین ۵ تا ۱۰ فیلم فاخر در حوزه شهدا داشته باشیم، اما این بنیاد نیز کمتر در این زمینه ورود پیدا کرده است.

* هر چند تولید سینمای ارزشی در ایران کم شده است اما همان تعداد فیلمی که ساخته می‌شود به دلیل استفاده از سوژه‌های نخ‌نما و دم‌دستی از جذابیت آن می‌کاهد. علت این تکرار در سینمای ارزشی چیست؟

- متاسفانه به دلیل نبود حمایت در حوزه تولیدات ارزشی کمتر سینماگران به سمت چنین تولیداتی می‌روند اگر هم یک نفر علاقه‌مند به حضور در عرصه سینمای ارزشی باشد به دلیل وجود مخارج بالا در تولید این گروه از فیلم‌ها ترجیح می دهد به سطح نزدیک شود تا با ساخت یک فیلم سطحی، خرج تولید فیلم کمتر شده و زودتر به حاصل تلاش خود دست یابد.

از اواسط سال‌های ۷۳ تا ۷۴ فیلم‌های دفاع مقدس بیشتر به صورت اکشن ساخته می شد. هرچند این دسته از فیلم‌ها هیچ نشانه فاخر فرهنگی نداشت اما حسن آن این بود که مخاطب را به سینما می کشاند اما این دسته از فیلم ها به دلیل وجود برخی از انتقادها کنار گذاشته شد. در حالیکه به اعتقاد من نباید به دلیل ضعف در برخی از ژانرها در سینمای ایران آن را فراموش کرد بلکه به راحتی می‌توان مسیر پیشرفت سینمای ارزشی را درست طی کرده و با شناسایی نقاط قوت و ضعف این سینما آن را بهتر کنیم.

در زمینه سینمای ارزشی و انقلابی باید آسیب‌شناسی جدی صورت گیرد، چراکه این بحثزوایای ناگفته بسیاری دارد که کمتر به آن پرداخته شده است. یکی دیگر از مسائلی که در این زمینه بسیار مورد توجه قرار گرفته این است که اگر یک نفر به سراغ ساخت یک سوژه سینمایی برود و آن را تجربه کند، دیگران نباید دست بر روی آن سوژه بگذارند و همان را تکرار کنند. به عنوان مثال این روزها شاهد ساخت فیلم سینمایی محمد(ص) به کارگردانی مجید مجیدی هستیم، مجیدی این راه را باز کرده تا دیگران نیز بتوانند درباره زندگی پیامبر اسلام فیلم بسازند و نگاه خود را در این رابطه در سینما تجربه کنند. این در حالی است که سینمای هالیوود تمام بخش‌ها را تجربه کرده و براساس ضعف و قوت های خود به سمت پیشرفت قدم بر می دارد.

سینمای ایران نیز باید در این زمینه مسیر هالیوود را طی کرده و از ظرفی که آنها برای ساخت فیلم های خود استفاده می‌کنند، برای ریختن آن چه که مدنظر ما هست، استفاده کند.

* چگونه می‌توان کارگردانان را به این نوع از سینما کشانده و ماندگار کرد؟

- حضور و ماندگاری کارگردانان در حوزه سینمای ارزشی، بستگی به ظرفیت کارگردان دارد. بسیاری از کارگردانان در سینمای ایران کار خود را با سینمای ارزشی شروع کردند اما بعد که به اوج رسیدند، هرچه که با سینمای ارزشی برای خود ساخته بودند خراب کرده و در جبهه دشمن بر علیه سینمای ارزشی جنگیدهاند از جمله این کارگردانان می توان به بهمن قبادی اشاره کرده که با فیلم های دفاع مقدس فعالیت خود را در سینمای ایران آغاز کرده و امروز بر علیه ایران فیلم میسازد.