به گزارش افکارنیوز به نقل از فارس، شامگاه دوشنبه بیست و ششم تیرماه بیست و چهارمین جلسه خانه فیلم فردوس واقع در فرهنگسرای فردوس با نمایش و نقد و بررسی فیلم سینمایی کیمیا و خاک با حضور عباس رافعی (نویسنده، کارگردان و تهیه کننده)، نازنین مفخم (تدوینگر)، محسن افشانی و سهیلا زاهدی (بازیگران)، بهرام صحیحی (همکار نویسنده)، نادر طریقت فیلمساز (مهمان ویژه) و محمدرضا لطفی (منتقد و مجری)حضور داشتند.
* رافعی: بعضی‌ها می‌خواهند سینما را دوباره اختراع کنند
بنابراین گزارش، در ابتدای این نشست مجری از «عباس رافعی» در مورد اینکه ظاهرا شما در چند جا از شرایط بد اکران این فیلم ابراز نارضایتی کرده بودید و در جشنواره سال گذشته هم فیلم «آزاد‌راه» را به نشانه اعتراض از جشنواره بیرون کشیدید، علت این اعتراضات چیست که وی در پاسخ، اظهار داشت: متاسفانه ما در تغییر مدیریت‌ها به شدت دچار مشکل هستیم زیرا که هرکس نگاه خود را درباره سینما دارد و هر گروهی که می‌آید تصمیم می‌گیرد سینما را دوباره از ابتدا اختراع کند. حال عده‌ای باعثارتقا سینما می‌شوند و عده‌ای هم کمر به تعطیلی آن می‌بندند.
رافعی ادامه داد: بله من با تمام وجود به شرایط اکران این فیلم اعتراض کردم چون فیلم در سکوت خبری کامل به نمایش در آمد و عده‌ای واهمه داشتند تا مبادا این فیلم دیده شود و این دیده شدن به ضرر این عده تمام شود.
برپایه این گزارش، مجری برنامه در ادامه از «عباس رافعی» سوال کرد که این تصمیم دولت بود که برای سی امین سالگرد انقلاب چند فیلم بسازد و در نتیجه این فیلم به نوعی سفارشی به حساب می‌آید. چقدر سعی کردید تا روح سفارشی بودن در کار دیده نشود که وی در پاسخ، اظهار داشت: درست است که فیلم یک نطفه سفارشی دارد، اما ما می‌خواستیم تا از موقعیت کنونی استفاده کنیم و داستانی نه درباره انقلاب اسلامی که درباره آدم‌های انقلاب اسلامی بسازیم و در همین راستا من طرحی را ارائه دادم و خوشبختانه مورد قبول هم واقع گردید.
رافعی تصریح کرد: طرحی که ریشه در تاریخ معاصر و فرهنگ شفاهی و کتبی بود.
در ادامه این نشست، منتقد برنامه همچنین توضیح داد که زبان سینما یک اصولی دارد که رعایت قوانین درام مهم‌ترین این اصول است. وقتی ما با یک کار تاریخی در سینما مواجه می‌شویم باید رعایت قوانین درام را در بستر تاریخ با ظرافت انجام دهیم و اینجا کار کمی سخت می‌شود. من در این فیلم مشکلی که دارم با همین موضوع است که وجه تاریخی و سندیت آن بیشتر مورد توجه قرار گرفته تا به کار‌گیری زبان درام، فکر می‌کنید چقدر در این مهم موفق بوده‌اید که رافعی هم پاسخ داد: شخصیت‌های فیلم ما ریشه در واقعیت دارند و هریک برگرفته از خاطرات افراد هستند و ما به ازای بیرونی داشتند.
وی در ادامه افزود: تمام سعی من بر این بود که وارد دل شخصیت‌های فیلم بشویم و از آدم‌های دوران ۵۷ دعوت کنیم تا روی پرده بیایند. به هرحال شما در ساخت یک اثر تاریخی، آن هم تاریخ معاصر خیلی اجازه ندارید که خودسرانه عمل کنید و همین فرق بین یک اثر خیالی با یک کار سند دار است.
پس از پاسخ‌های «عباس رافعی»، منتقد برنامه با این توضیح که عده زیادی معتقدند که تدوین درست می‌تواند یک فیلم را نجات دهد، از «نازنین مفخم» سوال کرد شخص شما به عنوان یکی از تدوین‌گرهای با تجربه و صاحب نام تا چه حد خود را در اختیار کارگردان می‌گذارید و چقدر به روح روانشناسی تدوینگر در هنگام کار اعتقاد دارید که وی در پاسخ، بیان داشت: این را بدون تعارف می‌گویم که ذهن من تدوینگر بدون کارگردان هیچ معنایی ندارد، چرا که من در یک اثر مولف نیستم و تنها باید سعی کنم تا بیان‌گر ذهن کارگردان باشم.
مفخم ادامه داد: یک تدوینگر اتفاقا نباید روح و نظر خود را به کار دیکته کند، بلکه باید با هوشیاری ذهن کارگردان را بخواند و در راستای آن در خدمت کار باشد. حال ممکن است من فیلمی را تدوین کنم که به آن یا حرف آن علاقه‌ای نداشته باشم و یا شیوه کاری یک کارگردان را دوست نداشته باشم، اما اگر کاری قبول کردم باید حداقل در طول آن کار ذهن خود را در مسیر نگاه و شیوه کارگردان پرورش دهم.
با این توضیح مجری برنامه از «نازنین مفخم» پرسید در فیلم سینمایی «کیمیا و خاک» یک بحران و التهاب درونی وجود دارد که هم در وجود شخصیت‌ها است و هم مربوط به آن مقطع زمانی، اما در میزانسن‌ها و ریتم تدوین ما شاهد یک شیوه کلاسیک و آروم هستیم. شما این مورد را چگونه ارزیابی می‌کنید که توضیح داد: خوب من که از خودم چیزی نمی‌توانم اضافه کنم و قطعا این مورد و شیوه از ناخود آگاه کارگردان بیرون آمده است، اما در همان ابتدا هم هدف ما این بود که نیاییم تنش را با کات‌های آنچنانی نشان دهیم، چرا که درست است که فیلم متعلق به یک برهه بسیار حساس است، اما در واقع فیلم ما یک رمانتیسم
انقلابی است و قصد دارد تا تمام طبقاتی را که با عشق انقلاب کردند را نشان دهد. پس باید به آن ریتم رمانتیسم نزدیک می‌شدیم نه آن ریتم پرتنش.
* صحیحی: قهرمانان ما آدم‌های تنهایی هستند
بنابراین گزارش، در ادامه این نشست مجری برنامه خطاب به «بهرام صحیحی» پرسید نحوه پیوست شما به این پروژه به عنوان یکی از نویسندگان به چه شکلی بود و آیا از همان ابتدا در کار حضور داشتید که وی در پاسخ، اظهار داشت: خیر، در ابتدا «عباس رافعی» یک طرح پانزده صفحه‌ای نوشته بودند و آن طرح را به تصویب رسانده بودند و بعد من هم وارد کار شدم و روی آن کار کردیم.
وی در ادامه افزود: از همان ابتدا شیوه روایت ما بدین شکل اپیزودیک بود و ما در نهایت به یک طرح پنجاه صفحه‌ای رسیدیم، طرحی که شکل فیلمنامه نداشت، بلکه بیشتر شبیه یک داستان بود و بعد وارد فاز تبدیل آن به فیلمنامه شدیم. اما چیزی که برای ما خیلی اهمیت داشت آن پشت پرده‌ای بود که همیشه از انقلاب مغفول واقع مانده بود. چیزی که کسی از آن‌ها هرگز یاد نکرد و آن خانواده این قهرمانان بودند و سعی ما هم به تصویر کشاندن این بخش بود که همین زمینه‌ساز این موضوع شد که در واقع می‌بینیم اکثر این قهرمانان چقدر تنها هستند.
* زاهدی: تعویق چهار ساله اکران بازیگر را سرد می‌کند
در ادامه نشست مجری برنامه از «سهیلا زاهدی» بازیگر نقش «هما» درباره چگونگی پیوستنش به این کار سوال کرد که وی پاسخ داد: من پیش از این یک تله فیلم با «عباس رافعی» کار کرده بودم و بعد از آن کار «عباس رافعی» از من برای بازی در فیلم سینمایی «کیمیا و خاک» دعوت کردند.
وی در ادامه افزود: وقتی که فیلمنامه را خواندم به شدت به نقش «هما» علاقه‌مند شدم، چرا که «هما» قصه‌ای عاطفی داشت و از کارکتر زنانه‌ای برخوردار بود. همین موضوع در کنار یک تیم حرفه‌ای کار را برای من به شدت لذت بخش کرد، اما افسوس من به خاطر وقفه چهار ساله‌ای بود که در راه اکران این فیلم صرف شد. این که یک بازیگر با تمام انرژی و انگیزه کاری را انجام دهد و بعد از چهار سال روی پرده بیاید کمی آدم را سرد می‌کند.
* افشانی: افسوس می‌خورم که چرا این کار در زمان خودش اکران نشد
پس از پاسخ زاهدی، مجری برنامه خطاب به «محسن افشانی» گفت شما از آن دست بازیگرانی هستی که با پخش یک سریال تلویزیونی شبانه نزد مردم شناخته شدی و اکثر همکاران شما که به این شیوه مطرح می‌شوند بعد از همان سریال شبانه تصمیم می‌گیرند تا وارد سینما شوند و به کمتر از نقش اصلی هم رضایت ندارند، اما تو در اولین تجربه سینمایی‌ات نه تنها به نقش اول فکر نکردی، بلکه ریسک حضور در یک کار اپیزودی را هم پذیرفتی، علت این کار چه بود که وی در پاسخ، بیان داشت: همان طور که شما اشاره کردید بعد سریال «مهر مادری»، این اولین تجربه سینمایی من بود و اساسا طول نقش برای من چندان اهمیتی ندارد، چرا
که بازیگری دغدغه اصلی من نیست، من سودای تهیه و کارگردانی دارم و اکنون هم در همین زمینه فعال هستم. اما به هرحال می بینم که بازیگرانی که بعد از یک سریال به سمت سینما می‌روند و سر کاری نمی‌روند و به انتظار نقش اول می‌نشینند و بعد هم کم کم فراموش می‌شوند.
افشانی ادامه داد: اما من واقعا دوست داشتم با «عباس رافعی» کار کنم و واقعا طول نقش برایم اهمیتی نداشت و الان هم خیلی خوشحال هستم که در کار حضور داشتم، چرا که اساسا بازگشت به گذشته نوعی برد محسوب می‌شود اما من از این موضوع افسوس می‌خورم که چرا این کار نباید در زمان خودش اکران شود و دیده شود؟ چرا باید جلوی نمایش این فیلم را بگیرند و فیلم را در چنین شرایطی اکران کنند؟
* طریقت: این نوع آثار نیاز به حمایت دارند
در ادامه این نشست مجری برنامه از «نادر طریقت» این جلسه خواست تا نظرش را درباره فیلم سینمایی «کیمیا و خاک» بیان کند که وی در پاسخ داد: اجازه بدهید وارد بحثتکنیکی فیلم نشوم و این را بگویم که این نوع سینما نیاز به حمایت‌های دولتی دارد و دولت باید از آن حمایت کند. این نوع فیلم‌ها با سینمای رایج بدنه تفاوت دارند و فیلمساز دست به ثبت تاریخی می‌زند و قهرمانان دوره‌ای را به تصویر می‌کشد، پس باید از این نوع آثار حمایت شود و تا مردم به سالن‌های سینما بروند و با قهرمانان خود آشنا شوند، وگرنه صرف ساخته شدن چنین فیلم‌هایی و دیده نشدن آن‌ها هیچ گونه کمکی به ما نمی‌کند و
این موضوعی است که متاسفانه بعضی از دوستان از یاد برده‌اند.
* رافعی: ضعف مدیریت سلیقه مردم را به سمت کارهای روحوضی کشانده است
در ادامه سخنان «نادر طریقت»، مجری برنامه به این موضوع اشاره کرد که بعضی سوژه‌ها برای آنکه مردم با پیام فیلم آشنا شوند و دایره گسترده‌تری از مردم مخاطب آن شوند باید در تلویزیون ساخته و پخش شوند. به عنوان نمونه همین حالا فیلمی درباره شهید کاوه در حال اکران است، اما چند درصد از مردم به واسطه این فیلم با این شخصیت تاریخی معاصر آشنا شده‌اند اما در مقابل در مدیوم تلویزیون سریال «شوق پرواز» ساخته می‌شود خیلی‌ها با شخصیت شهید بابایی آشنا می‌شوند. همین طور همان سازنده سریال پر طرفدار و پر بیننده «امام علی»(ع) در همان سال‌ها در مدیوم سینما «مسافر ری» را می‌سازد، اما
چندان با اقبال مواجه نمی‌شود. چقدر فکر می‌کنید که چنین سوژه‌هایی بیشتر باید در مدیوم تلویزیون به نمایش درآید تا دامنه مخاطبانش بیشتر باشد
که عباس رافعی» در پاسخ، بیان داشت: من با حرف شما کاملا موافق هستم و اعتقاد دارم که در بعضی موارد مدیوم تلویزیون خیلی راحت‌تر از سینماست، اما این نکته را هم فراموش نکنیم که هرکاری را هم نمی‌توانیم به مدیوم تلویزیون ببریم و جای آن سینماست.
رافعی تصریح کرد: متاسفانه این اشکال مدیریت است که سینما را به سمتی می‌کشانند که مردم به کارهای رو حوضی و سبک روی خوش نشان می‌دهند و در طول سال‌ها به چنین کارهایی فرصت نفس کشیدن هم ندادند. پس شما چه انتظاری دارید که ما و امثال ما با یک اکران دو هفته‌ای بخواهیم یکباره ذائقه مخاطب را عوض کنیم؟ چنین کارهایی باید در چند سالن محدود اما دراز مدت، مثلا دو ماه اکران شوند تا تاثیر خود رابگذارند. چیزی که سال‌ها درباره این طرح و موضوع صحبت شده و دوستان هم تایید کرده‌اند و در نهایت هم اتفاقی نیافتاده است.
این نشست با تجلیل از مدعوین به کار خود خاتمه داد.
