ژانر درام یکی از محبوبترین و پرکاربردترین ژانرهای سینمای جهان است. این ژانر به تصویر کشیدن داستانهای پراحساس و پرمعنا را دنبال میکند که اغلب به موضوعات جامعهشناسی، روانشناسی، فلسفی یا تاریخی مربوط میشود. درامها، اغلب دارای کارگردانی و نویسندگی قوی هستند و برای جلب توجه و ارتباط عمیق با تماشاگران، از شخصیتها، داستانها و موضوعات پیچیده استفاده میکنند. این ژانر از ابتدای تاریخ سینما تا به امروز مورد توجه قرار گرفته است و فیلمهای بسیاری با موضوعات مختلف و تنوع زیادی در این ژانر تولید شدهاند.
ژانر درام در فرهنگ سینمایی جهانی، نقش بسیار مهمی را ایفا میکند. این نوع فیلمها، تاثیر به سزایی را در روحیه و زندگی مخاطبان میگذارد، زیرا معمولا تمایل دارند به چیزهایی بپردازند که تقریبا هر انسانی میتواند به یک شکلی با آنها ارتباط برقرار کند. این ژانر به صورت گسترده در سینمای جهان، از سینمای هالیوود تا سینمای اروپا و سینمای آسیایی مورد استفاده قرار میگیرد و از ابعاد مختلف زندگی و تجربیات انسانی را بررسی میکند. سینمای درام جهانی شامل زیرمجموعههای مختلفی است که هر کدام نگاه خاصی به موضوعات دراماتیک دارند.
۱- فیلم همشهری کین
از بهترین فیلمهای درام تاریخ که با یک حلقه خبری آغاز میشود؛ حلقهای که جزئیات زندگی چارلز فاستر کین، سرمایهدار میلیونر روزنامه را برای عموم شرح میدهد. گروهی از خبرنگاران در تلاش برای رمزگشایی آخرین کلمهای هستند که کین گفته است: «رزباد». به واسطه همین حلقه خبری است که بینندگان میتوانند فلش بکهایی را از زندگی این سرمایهدار میلیونر ببینند. زمانیکه خبرنگاران بیشتر بررسی میکنند و در ماجرا عمیقتر میشوند، بینندگان میتوانند شاهد فرایند جذاب به اوج رسیدن این مرد و مشهور شدنش باشند؛ اینکه چطور او با چنین شهرت و قدرتی، سرانجام از بالای جهان به پایین سقوط میکند. این فیلم موفق به دریافت ۱۱ جایزه شد که در میان آنها یک جایزه اسکار در بخش بهترین فیلمنامه غیراقتباسی هم به چشم میخورد.
۲- فیلم سرگیجه
فیلم سرگیجه معماییترین، هیجانانگیزترین و پیچیدهترین فیلم آلفرد هیچکاک به حدی در واکاوی شخصیت انسانی موفق ظاهر میشود که برای درک همه آنچه مطرح میکند باید چندین بار به تماشای آن نشسته و غرق در دیالوگها و خردهداستانها شوید. از بسیاری جهات، سرگیجه به طرز باورنکردنی جلوتر از زمان خود است و از تظاهر به یک طرح هیجان انگیز تعلیقی برای کشف قدرت ذهن و چگونگی استفاده از آن برای تغییر ادراک ما از واقعیت استفاده میکند.
سرگیجه یکی از جاهطلبانهترین فیلمهای هیچکاک است که از نظر بافت موضوعی غنی، در اجرایش فوقالعاده مبتکرانه است، و با قدرتی که میتواند مدتها پس از پخش تیتراژ با شما بماند، ذهن مخاطب را درگیر خود میکند. نکات ظریف فیلم سرگیجه پایانی ندارد، اما منتقدان تصور میکنند این فیلم در حقیقت آینهای سینمایی از شخصیت آلفرد هیچکاک است.
۳- فیلم درخشش ابدی یک ذهن پاک
فیلم درخشش ابدی یک ذهن پاک از بهترین فیلمهای درام تاریخ، درباره پاک کردن خاطرات انسان است؛ خاطراتی که برخیها دوست ندارند آنها را به یاد بسپارند و با پیشرفت تکنولوژی میتوانند آنها را فراموش کنند. کلمنتاین و جول قبل از تصمیم به پاک کردن خاطرات خود، یکدیگر را میشناختند و حتی پس از پاک این اتفاق و پس از فراموشی یکدیگر باز هم به سمت هم کشیده شدند. این فیلم که عناصر روانشناختی مهمی را خیلی خوب بهتصویر میکشد، در مراسم اسکار توانست جایزه بهترین فیلمنامه غیراقتباسی را به خودش اختصاص دهد. درخشش ابدی یک ذهن پاک با بودجهای ۲۰ میلیون دلاری تولید و در گیشهها فروش نسبتا خوب ۷۵ میلیون دلاری را تجربه کرد.
۴- فیلم خون به پا خواهد شد
فیلم خون به پا خواهد شد، داستان درباره یک معدنچی نقره به نام دنیل پلینویو است. در طی دوران رونق نفت در کالیفرنیای جنوبی که در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم رخ داده بود، دنیل پلینویو حیطه کاری خود را تغییر میدهد و به صاحب یک شرکت نفتی تبدیل میشود. او دنبال این است که با این کار ثروتمند شود و برای رسیدن به هدف خود هر کاری انجام میدهد. ۱۱۶ جایزه که در میان آنها ۲ جایزه اسکار قرار دارد، فاکتور بزرگی است که خون به پا خواهد شد، جزو بهترین فیلمهای درام تاریخ قرار بگیرد.
این فیلم بیش از ۳ برابر هزینه ساخت خود را در باکس آفیس بهدست آورد و توانست تحسین منتقدان زیادی را برای فیلمبرداری، کارگردانی، فیلمنامه، موسیقی و همچنین هنرنمایی بازیگران، بهدست بیاورد. برخورد بشر با مدرنیته، طمع، حیوانصفتی، سوءاستفاده از ادیان، گمشدگی آدمها در دنیای شلوغ اطرافشان و دروغ، از جمله مضامین مهمی است که پل توماس اندرسون در این اثر خود، آنها را مورد بررسی قرار داده است.
۵- فیلم بعد از یانگ
فیلم «بعد از یانگ» در آیندهای اتفاق میافتد که در آن اندرویدهای هوشمند با ظاهری واقعی در کنار مردم زندگی میکنند. اما شاید بد نباشد که همین ابتدا روشن کنیم بینندگانی که داستانهای علمی-تخیلی را ترکیبی از اکشن و ماجراجویی میدانند ممکن است از این مطالعه شخصیتی به کارگردانی کوگونادا شگفتزده شوند. همچنین این فیلم با موضوع هوش مصنوعی پیش میآید، «بعد از یانگ» مفاهیم دیگری، چون هویت، میراث و سنت را نیز بررسی میکند.
کالین فارل در نقش پذیری به نام جیک بازی میکند که اندروید خانوادهاش با نام یانگ (با بازی جاستین اچ. مین) ناگهان از کار میافتد. حالا دیگر به جیک بستگی دارد که بفهمد آیا یانگ، که مانند یک برادر بزرگتر برای دختر کوچکشان بوده، قابل تعمیر است یا خیر. در همین حین، جیک در مورد زندگی پنهانی یانگ باخبر میشود و نقشی که او در خانواده آنها بازی کرده و حفرهای که در غیاب او باقی مانده است را بررسی میکند.
۶- فیلم بنشیهای اینشیرین
«بنشیهای اینشیرین» اولین فیلمی نیست که نویسنده و کارگردان مارتین مکدونا، اعماق تاریک کمدی را برای یافتن درام درونش بررسی میکند. «بنشیها» ممکن است عجیبترین نمونهی آثار مکدونا از دنیای تاریک کمدی باشد؛ یک نوازندهی به شدت افسرده در جزیرهای دورافتاده در ایرلند به دوست همیشگی و البته گیج خود میگوید که دیگر نمیخواهد با او صحبت کند، و هر بار که به این خواسته احترام گذاشته نمیشود، او سعی میکند یکی از انگشتان خودش را قطع کند. این فیلم در جزایر زیبای آران فیلمبرداری شد. «بنشیهای اینشیرین» در کنار درام غمانگیزش، تبدیل به نوعی سفرنامه عجیب میشود. اینشیرین مکان زیبایی است، اما شما اصلاً، دوست ندارید آنجا زندگی کنید.
۷- فیلم پادشاه زن
پرداختن به حماسههای جنگی تاریخی در هالیوود اتفاق جدیدی نیستند، در واقع این یکی از معدود ژانرهایی است که به طور یکسان برای مخاطبان عمومی و آکادمی جذابیت دارد. به همین دلیل است که «پادشاه زن» در این زمینه به صورت یک کودتا عمل میکند. این درام به کارگردانی جینا پرینس بایتوود، تفاوت زیادی با طرح مورد انتظار فیلمهای جنگی ندارد. بیننده با محیطی تاریخی، سربازانی خام، ژنرالی سرسخت و نبردی خونین در برابر دشمن ظالم آشنا میشود.
چیزی که «پادشاه زن» را از آثار مشابه خود متمایز میکند این است که داستان از زبان چه کسی نقل میشود و چه کسی آن را تعریف میکند، تا پایان جذاب باقی میماند. اگرچه «پادشاه زن» بسیاری از ویژگیهای تاریخی را به هم میریزد، اما به قهرمانان خود همان نسبتی از شکوه، مبارزه و تراژدی را میدهد که از آن انتظار دارید.
۸- فیلم انجمن شاعران مرده
در فیلم انجمن شاعران مرده، تاد اندرسون که بهشدت فرد خجالتیای است، به مدرسهای فرستاده میشود که برادر بزرگتر او در آنجا پسری محبوب و نمونه بود و همیشه نمرات بالا میگرفت. هماتاقی او یعنی نیل پری، اگرچه بسیار باهوش و بسیار محبوب است؛ اما بهشدت تحت تاثیر پدر مستبد خود قرار دارد و یک نفس راحت نمیکشد. این دو به همراه دیگر دوستان خود، با پروفسور کیتینگ، معلم انگلیسی جدیدشان آشنا میشوند که از انجمن شاعران مرده برایشان میگوید؛ این معلم، شاگردان خود را تشویق میکند که برخلاف وضعیت موجود حرکت کنند و موافق جهت آب نباشند.
هرکدام از این دانشآموزان، به شیوه خودشان این کار را میکنند و برای همیشه زندگی خود را تغییر میدهند. این فیلم نهتنها مورد استقبال منتقدان، بلکه مورد تحسین مخاطبان زیادی قرار گرفت و نامزد جایزههای متعددی قرار گرفت؛ از جمله بهترین فیلم، بهترین کارگردان و بهترین بازیگر اصلی مرد در مراسم اسکار و برنده شدن جایزه بفتا در بخش بهترین فیلم.
۹- فیلم رستگاری در شاوشنک
فیلم «رستگاری در شاوشنک» برگرفته از رمان استیون کینگ، دوستی طولانی بین دو زندانی در زندان ایالتی شاوشنک را دنبال میکند. در طی چندین سال، دو محکوم با هم دوستی برقرار میکنند و به دنبال تسلی و در نهایت رستگاری از طریق شفقت اولیه هستند. این فیلم درام وقایع و تجربیات یک بانکدار موفق سابق را به عنوان یک زندانی در زندان غم انگیز شاوشنک پس از مجرم شناخته شدن برای جنایتی که مرتکب نشده بود را شرح میدهد.
این فیلم شیوه منحصر به فرد این مرد را برای برخورد با زندگی جدید و عذاب آورش به تصویر میکشد. در طول راه او با تعدادی دیگر از زندانیان دوست میشود که مهمترین آنها یک زندانی عاقل به نام رد است. این فیلم پایهای دارد و از روی آن همه چیز ساخته میشود و آن پایه امید است. این چیزی است که باعث میشود چنین فیلمی بیشتر از یک فیلم سینمایی باشد.
۱۰- فیلم پرتره بانویی در آتش
داستان این فیلم در قرن ۱۸ جریان دارد و حول محور نقاش جوان فرانسوی به نام ماریان میچرخد؛ کسی که وظیفه دارد تا پرتره عروسی هلوئیز را بدون اینکه خودش بداند، بکشد. بنابراین، ماریان باید مدل خود در ساعت روشنایی روز تماشا و مشاهده کند تا در شب بتواند او را بکشد. روزبهروز این دو دختر جوان به یکدیگر نزدیک میشوند و هلوئیز میتواند آخرین لحظات زندگی خود را درکنار دوست جدیدش سپری کند؛ قبل از اینکه عروسی قریبالوقوع و غیرقابل اجتنابش از راه برسد. این فیلم نامزد ۱۵۷ جایزه (یک جایزه بفتا) و موفق به دریافت ۵۹ جایزه مختلف شد و درکنار فروشی که در باکس آفیس داشت، موفقیت بزرگی را برای سازندگانش به ارمغان آورد.