تمام سوره‌های قرآن کریم با ذکر نام و یاد خدا آغاز می‌شوند و ابتدای هر سوره، قبل از هرچیزی عبارت "بسم الله الرحمن الرحیم" را به زبان می‌آوریم. در این میان، سوره نهم قرآن، یعنی سوره توبه یا برائت بسم الله ندارد و بدون این آیه مبارکه آغاز می‌شود. سوره توبه نه تنها بدون بسم الله نازل شده، بلکه شروع به خواندن آن با این عبارت مبارکه از نظر علما دینی اشکال دارد.
چرا سوره توبه بسم الله ندارد؟
بزرگترین معجزه قرآن این است که کتابی برای تمام نسل‌ها و قرن‌ها به شمار می‌رود. تمام آیات و سوره‌های این کتاب حاوی پیام‌های مهمی هستند تا ذهن و جان متفکران را روشن کرده و افراد را به تامل وادارند. با این اوصاف، اینکه یکی از سوره‌های قرآن بدون بسم الله شروع شده باشد، قطعاً بدون دلیل نخواهد بود و فلسفه و پیام خاصی پشت این موضوع وجود دارد.
در سوره توبه، خداوند از دشمنان و پیمان شکنان اعلام برائت کرده و کسانی که آیات این سوره را می‌خوانند، به وضوح می‌توانند شاهد خشم الهی باشند. چنین آیاتی به هیچ عنوان با رحمان و رحیم بودن خداوند هم خوانی ندارند. از همین رو این آیه مبارکه در آغاز سوره توبه نیامده تا دشمنان متوجه شوند که در صورت پیمان شکنی و جنگ با مسلمانان، از رحمت پروردگار محروم می‌مانند.
به عقیده برخی دیگر از افراد، سوره توبه ادامه سوره انفال به شمار می‌رود و یک سوره جدا نیست؛ از همین رو بدون ذکر بسم الله آغاز شده است. این نظریه طبق حدیثی از امام صادق (ع) مطرح شد که فرموده بودند سوره انفال و توبه یکی هستند.
محتوا و ساختار کلی سوره توبه
سوره توبه یکی از سوره‌های طوال قرآن است که 129 آیه، 2497 کلمه و 10787 حرف دارد. این سوره در مدینه نازل شده و جزو سوره‌های مدنی قرآن به شمار می‌رود. ترتیب مصحف آن هم به این صورت است که قبل از آن، سوره انفال و بعد از آن، سوره یونس قرار دارد.
محتوای اصلی سوره توبه، بازگشت از گناهان و شرک، به سمت ایمان است. خداوند سعی کرده با نزول این آیات، عواقب گناهان را به کفار نشان دهد و آن‌ها را از عذابی که در انتظارشان است، بترساند. علاوه بر این، به موضوعاتی مانند جهاد، نماز، زکات تاکید شده و مسائلی همچون نیرنگ، فرصت طلبی، دنیا دوستی و دروغ در این سوره نکوهش شده است.
فضیلت خواندن سوره توبه
تمام مسلمانان دنیا به خوبی این نکته را می‌دانند که خواندن هر سوره از قرآن، خواص بی‌شماری داشته و برکات زیادی را وارد زندگی آن‌ها می‌کند. به همین خاطر است که مسلمانان همواره به دنبال خرید قرآن نفیس هستند و آن را در بهترین جای منزلشان نگه می‌دارند.
سوره توبه هم با وجود اینکه نشانگر خشم خداوند است، از فضایل زیادی برخوردار می‌باشد. در واقع این سوره نازل شده تا آخرین هشدار برای دشمنان پیامبر و اسلام باشد اما کسانی که با قلب آکنده از مهر الهی آن را بخوانند، می‌توانند از خواص و فضایل آن بهره‌مند شوند. در اینجا به مهمترین فضیلت‌های خواندن سوره توبه اشاره می‌کنیم.
شفاعت در قیامت
پیامبر اسلام در باب فضایل سوره توبه فرموده‌اند که "هرکس این سوره را بخواند، من شفاعت کننده او در روز قیامت هستم." کسانی که از نفاق دوری می‌کنند، با خواندن این سوره به اندازه تمام انسان‌های منافق در دنیا، حسناتی در آخرت دریافت کرده و ده گناه از آن‌ها پاک می‌شود. همچنین خواندن این سوره باعث آگاهی در قیامت خواهد شد و سربلندی افراد را به دنبال دارد.
در امان ماندن از نفاق
از زبان امام صادق (ع) نقل شده که هرکس سوره توبه را ماهی یک بار بخواند، از ورود روح نفاق به قلب و ذهن خود جلوگیری می‌کند و جزو پیروان حضرت علی (ع) به شمار می‌رود. این بزرگوار در جای دیگر نقل کرده که خواندن سوره انفال و توبه، باعث شفاعت شدن توسط بزرگان دین در قیامت خواهد شد.
درامان ماندن از دزدی
در روایات آمده که هرکس می‌خواهد از دزدی و راهزنان در امان بماند، کافیست سوره توبه را روی کاغذ نوشته و همیشه به همراه خود داشته باشد.
در امان ماندن از آتش سوزی
از دیگر خواص سوره توبه که در احادیث و روایات آمده این است که باعث جلوگیری از آتش سوزی می‌شود. این سوره در هر خانه‌ای که قرار داشته باشد، باعث در امان ماندن آن و اهالی خانه خواهد شد. حتی اگر کل خانه‌های اطراف به آتش سوزی دچار شوند، خانه‌ای که سوره توبه در آن قرار دارد از خطر محفوظ می‌ماند.
برطرف شدن مشکلات و گرفتاری‌ها
در روایات دیگری از بزرگان دین نقل شده که هر کس می‌خواهد در طول روز از هر گزند و گرفتاری در امان بماند، می‌تواند به سوره توبه متوسل شود. به این صورت که بعد از نماز صبح و قبل از اینکه هیچ سخنی بگوید، ده بار سوره توبه را همراه با معنی بخواند و بر کف دست خود بدمد. سپس همان دست را به اعضای بدن خود بزند.
برطرف شدن خواسته‌ها
هر کس می‌خواهد خداوند خواسته‌های دنیوی و اخروی او را اجابت کند، باید روزی 70 بار با نیت پاک و خالص سوره توبه را بخواند. خواندن مداوم این سوره همچنین باعث در امان ماندن از آب و آتش، گیر کردن زیر دیوار و بلایای دیگر می‌شود.
دوری از درندگان و حیونات وحشی
اگر از حیوانات درنده می‌ترسید یا جایی زندگی می‌کنید که ممکن است مورد حمله درندگان قرار بگیرید، کافیست آیات 128 و 129 سوره توبه را بخوانید تا از این خطرات در امان باشید.
برطرف شدن دلشوره
کسانی که دلشوره و استرس دارند و همیشه از این موضوع رنج می‌برند، کافیست آیه 129 سوره توبه را با خود زمزمه کرده و تا حد ممکن آن را با خود به همراه داشته باشند.
کسب موفقیت و پیروزی
کسانی که به دنبال موفقیت و پیروزی یا شکست دادن دشمنان خود هستند، کافیست 41 بار این سوره را با نیت پاک و خالص بخوانند.
جمع بندی
سوره توبه تنها سوره در قرآن کریم است که بدون بسم الله شروع می‌شود. در این مطلب علت این موضوع را مورد بررسی قرار داده و همچنین شما را با فضیلت خواندن سوره توبه آشنا کردیم. همانطور که متوجه شدید، خواندن و به همراه داشتن این سوره، شما را از هر نوع بلا و گرفتاری در امان نگه داشته و خواص بی‌شماری در زندگیتان خواهد داشت.
