قاسم اورنگی، تهیه‌کننده برنامه «منحصر‌به فرد» رادیو جوان درباره سرنوشت این برنامه تخصصی که با هدف بیان نگاه‌های منحصر‌به فرد جوانان انقلابی روی آنتن می‌رفت، گفت: حدود دو ماهی می‌شود که «منحصر‌به فرد» ضبط نمی‌شود. ضبط نشدن آن هم به دلایل شخصی برمی‌گردد.
اورنگی ادامه داد: دو قسمت از برنامه در ردیف پخش هست و گفتگو با آقای آذری جهرمی هنوز از شبکه پخش نشده است. این گفتگو برای حدود دو ماه پیش بود، که صحبت‌های خوبی رد‌وبدل شد.
تهیه‌کننده برنامه «منحصر‌به فرد» درباره ادامه پخش این برنامه بیان کرد: نمی‌توانم با قاطعیت بگویم که این برنامه ادامه دارد. چون تولید برنامه‌هایی با این سبک به یکسری مسائل نیاز دارد، تا در کنار هم قرار گیرد.
اصلاً به دنبال جنجال نبودیم
وی در پاسخ به این سوال که اگرچه برنامه «منحصر‌به فرد» با مهمانان بی‌پرده و صریح صحبت می‌کرد، ولی جنجالی در کار نبود، افزود: ما اصلاً به دنبال جنجال نبودیم. چون موضوع این برنامه درباره گفتمان انقلاب اسلامی بود. اینکه از سال ۱۳۵۷ تا الان جوانانی متولد شدند، که درحال حاضر زمان باردهی‌شان است. اکنون این جوانان به سن ۴۰ سالگی رسیدند و خیلی از آن‌ها علاوه‌بر تحصیلات بالا، دغدغه و تفکری را پی می‌گیرند. بعضی از این جوانان وزیر و معاون شدند و برخی دیگر به سطوح مدیریتی کشور دست یافتند. واقعیت این است که تعدادی از آنان دغدغه ۱۰، ۱۵ ساله را دنبال می‌کنند. یکی دغدغه حوزه آب را دارد، دیگری دغدغه حوزه زنان را دارد. مهمان دیگری در حوزه کتاب و مطالعه دغدغه دارد و. وقتی هم که مهمان برنامه را دعوت می‌کردیم، آقای مفتاح مجری - کارشناس برنامه با سیاق خودش با مهمانان صحبت می‌کرد.
دغدغه شخصی صاحب‌نظران برای ما مهم بود
تهیه‌کننده برنامه «منحصر‌به فرد» با بیان اینکه بنا نبود در این برنامه گفتگو بین مجری و مهمان شکل گیرد، توضیح داد: قرار بود مجری برنامه هدایتگر و تسهیل‌گر این گفتگو باشد، تا ما دغدغه‌های آن افراد را بشنویم. در بعضی از موارد مهمان برنامه معاون فلان وزیر بوده، ولی درباره دغدغه شخصی خود صحبت کرده است، که دغدغه‌اش برای ما مهم‌تر بود. به همین دلیل ذاتاً مهمانان را براساس مسئولیتشان را دعوت نمی‌کردیم.
برای انتخاب مهمانان ۴ سنگ محک داشتیم
به گفته وی، از ۱۲ بهمن سال ۱۴۰۰ «منحصر‌به فرد» شروع شد و آخرین پخش‌مان در اردیبهشت بود. حدود ۵۰ شخصیت به برنامه دعوت شد، که وزیر اقتصاد، معاون، سخنگوی قوه قضائیه، سخنگوی مجمع تشخیص مصلحت نظام و ... بودند. به جناح افراد هم کار نداشتیم و به دنبال آن بودیم که مهمانان جوان باشند، زیر ۵۰ سال باشند، دغدغه ۱۰، ۱۵ ساله‌ای را دنبال کنند و حرفی برای گفتن داشته باشد.
برنامه‌های رادیو جوان خط‌شکنی می‌کند
اورنگی درباره سبک برنامه‌سازی در رادیو جوان که با سایر شبکه‌ها متفاوت است، گفت: از سال ۱۳۷۹ تا الان که با رادیو جوان کار می‌کنم، این فضا در برنامه‌سازی وجود داشت. از برنامه‌های خودم که «روی خط جوانی»، «پارازیت»، «جوونی به وقت فردا» و «اینجا شب نیست» بودند تا سایر برنامه‌ها خط‌شکنی وجود داشت. این خط‌شکنی هم به دلیل برنامه‌سازان جوان است.
این برنامه‌ساز رادیویی با بیان اینکه گاهی هم همکاران در لب پرتگاه حرکت می‌کنند که یک لحظه غفلت منجر به سقوط آزاد آنان می‌شود، خاطرنشان کرد: تقریباً برای بچه‌های رادیو جوان که قدیمی بودند اتفاق افتاده که گفتند برای مدتی برنامه نسازند؛ آن هم بخاطر اینکه از برنامه‌سازشان حمایت کنند، توصیه کردند که مدتی نباشند، یا چراغ خاموش برنامه بسازند. این جسارت رادیو جوان از نیروی جوان آن نشأت می‌گیرد. وگرنه سایر شبکه‌ها هم برنامه‌ساز قدیمی و کارکشته دارند، ولی مانند رادیو جوان جسارت ندارند.
وی با اشاره به اینکه اگر دست بنده بود آن بخش از گفت‌وگوی قبل از ضبط «منحصر‌به فرد» را روی آنتن می‌بردم، گفت: آن بخش از گفتگو‌ها برنامه را جذاب‌تر می‌کرد. اما وقتی میکروفن یا دوربین روشن می‌شود ناخودآگاه افراد آدابی را رعایت می‌کنند.
جنس گفت‌وگو‌های «شاهد عینی» از «منحصر‌به فرد» سخت‌تر بود
اورنگی ادامه داد: من در سال ۱۳۹۲ با دکتر یامین‌پور برنامه «شاهد عینی» را ساختم که از این برنامه فعلی سخت‌تر بود. قرار بود از همه گروه‌ها، سران و چهره‌های مطرح دعوت شوند، اما نپذیرفتند. گفتگو‌هایی در برنامه «شاهد عینی» می‌شد، که در آن تاریخ برای اولین‌بار به زبان گفته می‌شد.
رسانه‌های معاند به دنبال نشان دادن ضعف هستند
این تهیه‌کننده با بیان اینکه اگر شما برنامه‌ای را بسازید، که یک مجموعه‌ای بهم بریزد، یا حرفی گفته شود که نتوان جمعش کرد، حسن نیست، تصریح کرد: شما برنامه می‌سازید، که گره را مشخص کنید و راهکار بیرون آمدن از مشکلات و نظرات کارشناسان را بیان کنید. تفاوت برنامه‌سازی رسانه‌های خارج از کشور با رسانه‌های داخل کشور مشخص است. آن‌ها گفتگو می‌کنند، تا ضعف را نشان دهند. همکارانم در صداوسیما بیشتر از بچه‌های ایران اینترنشنال از نظر فن آگاه، با تجربه و کار بلد هستند.
ما به دنبال مچ‌گیری نیستیم
وی افزود: ما در داخل کشور زندگی می‌کنیم و از مشکلات بیشتر خبر داریم. اما ما وارد این داستان‌ها نمی‌شویم، که بخواهیم مچ کسی را بگیریم. در همین گفتگو‌ها پیش آمده که نماینده مجلس جمله‌ای گفته، که منِ تهیه‌کننده از او خواستم جمله اش را اصلاح کند؛ نه اینکه حرف بدی بزند، بلکه به این خاطر که رادیو جوان در شهر‌های مختلف شنیده می‌شود و نمی‌دانی که مخاطبت در چه وضعیتی قرار دارد. چون برد رسانه خطرناک است.
اورنگی بیان کرد: همانطور که برنامه «منحصر‌به فرد» ضبط می‌شد، روی آنتن می‌رفت و ممیزی به آن نخورده است. مهمان برنامه کسانی بودند، که بلد بودند حرف بزنند.
درحال حاضر نمی‌توان به یکسری از موضوعات نزدیک شد
مستندساز رادیو و تلویزیون در پاسخ به این سوال که چقدر جای برنامه‌هایی مانند «شاهد عینی» و ... در شبکه‌های رادیویی خالی است، بیان کرد: فضای عمومی کشور و فضای رسانه تغییر کرده است. اگر یکسری صحبت‌ها را می‌توانستیم ۱۰ سال پیش بگوییم، الان نمی‌توانیم به زبان بیاوریم؛ چراکه فضای اجتماعی جامعه تغییر کرده است. الان نمی‌توان به یکسری از موضوعات نزدیک شد؛ چون این حرف‌ها از طرف مردم، حاکمیت و رسانه پذیرش ندارد. نمی‌دانم که واقعاً جای این برنامه‌ها در شبکه خالی هست یا نه. چون باید مخاطب به این درک برسد، که آیا به این جنس برنامه‌ها نیاز دارد؟ آیا باید در همه شبکه‌ها این جنس برنامه وجود داشته باشد؟
اورنگی معتقد است رسانه‌ها بخصوص رادیو و تلویزیون کارکرد سرگرم‌کنندگی خود را فراموش کرده است و مخاطب را دانش‌آموزی فرض کرده که مجبور است هر روز راس ساعت به کلاس‌های درس رسانه گوش کند. رسانه‌ها محکوم به سرگرم کردن مخاطبشان هستند و برای این کار به آدم‌هایی نیاز دارند که اول این اصل را درک کنند، بعد توانایی اجرای آن را داشته باشند.
گفت‌وگو از نفیسه خلیل
